Ayzek Azimov - Koinot oqimlari

Ballening xira ko‘zlarida jahl uchqunlari chaqnadi.

— Siz bizdan shubhalanyapsizmi? Kimdanligini aniq ayting?!

— Bu muhim emas. Bizning yakdillik bilan harakat qilishimiz lozimligi aytilgan birinchi majlisimiz Iksni cho‘chitib yuborgan. Iks majlisda ishtirok etgan. Iks bizlarning oramizda, u yakdillik bilan harakat qilish o‘zi uchun mag‘lubiyat ekanligini anglagan.

Biz yakdil bo‘lishimiz lozim. Iksning oramizdaligini hisobga olganda, buning birgina bexatar yo‘li bor. Biz qit’alar muxtoriyatini tugatishimiz kerak. Muxtoriyat hozirgi sharoitda ortiqcha dabdaba va hatto dahmazadir, chunki Iksning nayranglari faqat bizning iqtisodiy tushkunligimiz yoki ishlarimizga Trantorning aralashuvi bilan tugaydi. Men, ishonishim mumkin bo‘lgan yagona odamman, shuning uchun, bugundan boshlab birlashgan Sarkning boshlig‘nman. Rozimisiz?

Ular o‘rinlarndan turnb ketdnlar, qo‘llarini paxsa qilib qichqira boshladilar. Biroq, afsuski, jismonan hech narsa qila olmasdilar. Fayf jilmaydi. Ularning har biri o‘z qit’asida edi. U o‘z stoli oldida o‘tirib, og‘izlari ko‘piklanayotganlarni kuzatishi mumkin edi.

— Sizning boshqa ilojingiz yo‘q. Birnnchi majlisimizdan beri o‘tgan yil davomida kerakli tayyorgarlikni ko‘rib qo‘yganman. Siz bu yerda, yig‘ilishda nshtirok etayotgan paytingizda, menga sodiq harbiylar barcha kema qo‘shinmalarini egallab oldilar.

— Xiyenat! — bab-barobar qichqirishdi ular.

— Qit’alar muxtoriyatiga xiyonat, — e’tiroz bildirdi Fayf. — Sarkka sodiqlikdir. Yigirma to‘rt soatdan keyin men Iksning kim ekanligini aniqlayman. Boyadan beri gapirilayotgan koinot tadqiqotchisi mening qo‘limda.

Fayf hiringladi.

— Qaysi birimiz Iks ekanmiz, deb hayron bo‘lyapsizmi? Xotirjam bo‘ling, hozir buni oramizdan kimdir biladn. Bir kundan so‘ng boshqalar ham bundan voqif bo‘ladilar. Janoblar, esingizda tursin: sizda kuch yo‘q. Harbiy kemalar faqat menga bo‘ysunadilar. Xayr, bo‘lmasa.

U xayrlashnsh ishorasini qildi.

Og‘zining bir chekkasiga o‘chib qolayozgan sigareta qistirib olib olgan Xenro oqista qadam tashlardi.

U band qilingan har bir angarning oldnda to‘xtar, ichkariga sinchiklab nazar tashlardi.

26-angarga u juda qiziqib qoldi. Pastak panjara ortidan so‘z qotdi:

— Skvayr?

Ichkaridan chiqib kelgan Skvayrning ko‘rinishi juda antiqa edi. Eng avvalo Skvayrning egnida sport kiyimi yo‘q edi. Ikkinchidan, uning soqoli anchadan beri olinmagan, boshidagi ko‘rimsiz qalpoqcha beo‘xshov kiyilgan, go‘yo u yuzini berkitishga tirishayotgandek edi. Niqoyat, u Skvayrlarga xos bo‘lmagan haddan tashqari ehtiyotkorlik bilan qarakat qilardi.

— Men Markis Henroman. Bu sizning yaxtangizmi, janob?

— Ha, meniki. — Bu so‘zlar oqista, zo‘riqib aytildi.

— Ichkariga kirsam maylimi?

Skvayr ikkilanib turib yo‘l berdi. Henro ichkariga qadam tashladi.

— Kemangizning yuritkichi qanaqa, janob?

— Nega so‘rayapsiz?

— Ochig‘ini aytsam, men yangi kema sotib olmokchiman.

— Sizni ana shu yaxta qiziqtiryaptimi?

— Bilmadim. Aniq aytolmayman, balki narxi to‘g‘ri kelsa, o‘ylab ko‘rarman. Biroq, ne bo‘lsa ham, agar yo‘q demasangiz, men yuritkichni va boshqaruv qismlarini ko‘zdan kechirmoqchiydim.

Skvayr o‘ylanib qoldi.

— Istamayeangiz, o‘zingiz bilasiz. — Henro ketmoqchi bo‘lib ortiga burildi.

— Balki sotarman, — dedi Skvayr. — Mayli, kemaga kirishingiz mumkin.

— Rahmat. Yo‘lni ko‘rsatasizmi?

Skvayr cho‘ntaklarini titkilab bir dasta kalit chiqardi-da, tashrif buyuruvchiga tutdi.

— O‘zingiz kiravering, janob.

Henro dastani olib, kalitdardan kema belgilarini izlay boshladi. Kema egasi unga yordam beray demasdi.

— Mana bu bo‘lsa kerak, — dedi u nihoyat.

Eshik ohista, shovqinsiz ochildi va Henro qorong‘ulikka qadam qo‘ydi…

Mirlin Terensning boshqa bir iloji yo‘q edi. U Dimonning kemasi atrofida nima qilishni bilmay uch soat yurdi. Endi bo‘lsa manavi kishi kelib kemani tekshiryapti. U bilan muloqot qilish g‘irt ahmoqchilik. Bir ozdan so‘ng, u Mirlin Terensning qalloblik qilayotganini bilib qoladn.

Bu temir-tersakning ichidan ovqat topilgani, har holda yaxshi bo‘ldi. Xira xaridor kema ichida izg‘iyotganidan foydalanib, Terens konservalangan go‘sht va mevalarni paqqos tushira boshladn. Keyin maza qilib suv ichdi. Oshxonaning ro‘parasida dush bor ekan. U ichkaridan qulflab yuvinib oldi. Boshini siqayotgan qalpoqchani qisqa vaqtga bo‘lsa qam yechish roqat baxsh etdi. Javondan yangi kiyimlar topdi.

Niqoyat, Henro qaytib chiqdi.

— Ayting-chi, men bu kemani haydab ko‘rsam, qarshilik qilmaysizmn?

— Bemalol, Siz bu xildagi toychoqlarni boshqara olasizmi? — so‘radi Terens yasama beparvolik bilan.

— Haydolsam kerak, — dedi xaridor jilmayar ekan. — Men hozirgi barcha xildagi kemalarni jilovlay olaman. Har holda, nazorat minorasidan ruxsat so‘rashni o‘z zimmamga yuklamoqchiman. Mana mening yaxta haydashga huquq beruvchi hujjatim, parvozdan oldin ko‘rib oling…

Bir oz o‘tib ular fazo qa’riga chiqdilar. Avvaliga, yaxta haydovchisining uzunuzun, ingichka barmoqlari boshqarish tugmalarini o‘ynar ekan, ekrandagi yulduzlar u yoq, bu yoqqa borib-kelib turdilar. Keyin, ekran yuzasini zarg‘aldoq sayyoraning bir bo‘lagi egallab oldi.

— Yomon emas, — dedi Henro. — Dimon, siz kemaga yaxshi qarar ekansiz. Yaxta uncha katta bo‘lmasa ham, afzal tomonlari ko‘p ekan.

— Istasangiz, uning tezligini va boshqaruvchanligini tekshirishingiz mumkin. — dedi ehtiyotkorlik bilan Terens. — Qarshiligim yo‘q.

— Juda soz. Sizningcha, qaysi tomonga yo‘l olsa yaxshi bo‘ladi? Agar… — U ikkilanib turdi-da, so‘zini davom etdirdi: — Sarkka borishga qalaysiz?

Terensning nafas olishi sezilar-sezilmas tezlashdi. U mo‘’jizalar olamiga tushib qolganiga ishongisi kelardi.

— Yo‘q deyishga asosim yo‘q, Henro! — javob qildi u shavq bilan.

— Demak, Sarkka ketdik.

Florinaning ekrandagi tasviri kattalashib boruvchi tezlikda yo‘qola boshladi…

Terens juda og‘ir, ko‘z oldi xiralashgan holda uyg‘ondi. Bir necha daqiqa atrofborliqni yaxshi his qila olmadn.

— Uxlab qolibman-a, — dedi u esnar ekan.

— Shunaqaga o‘xshaydi. Mana, Sarkka ham yetib keldik. — Henro ekrandagi yarimoyga ishora qildi.

— Qachon qo‘namiz?

— Taxminan bir soat bor.

To‘satdan Terens Henroning qo‘ynida kul rang metall jismni — igna-miltiqning mo‘’jaz tumshug‘ini ko‘rib qodsi.

— O‘zi nima gap? — so‘radi Terens o‘rnidan turishga chog‘lanar ekan.

— O‘tiring, — dedi bosiq ohangda Henro. U boshqa qo‘lida qalpoqcha ushlab turardi.

Terens beixtiyor qo‘lini boshiga yugurtirdi, barmoqlari yorqin sochlarni his qildi.

— Ha, — aniq xulosa chiqardi Henro. — Bu yaqqol ko‘rinib turibdi. Siz florinaliksiz.

Terens indamay oldiga qarab tura berdi.

— Sizning mahalliy kishi ekanligingizni, bechora Dimonning kemasiga chiqishdan avval ham bilgandim. Sizning asosiy xatoingiz shu bo‘ldiki, Rezident, siz yaxshi tashksh etilgan politsiya kuchlarini betinim aldab yura olaman, deb o‘ylabsiz. Sovuqqonlik bilan biror kimsani, aytaylik, Dimonni o‘ldirgan odam qanday hissiyotga chulg‘anadi, Rezident?

— Men uni qasddan tanlaganim yo‘q, — xirilladi Terens. Uning nafas olishi tezlashdi. U achchiq alam va jahl bilan g‘o‘ldiradi: — Siz, sarkliklar, millionlab florvdaliklarni shu xususda, ayollarni, bolalarni ham o‘ldirgansiz. Ularning qoni sizga boylik keltirdi. Bu yaxta…

— Dimon xizmatkor emas, xo‘jayin sifatida tug‘ilgani uchun aybdor emas, — dedi Henro. — Agar, siz sarklik bo‘lsangiz nima qilardingiz? Butun mol-mulkingizdan voz kechib kirt maydonida javlon urib ishlarmidingiz?