Ayzek Azimov - Koinot oqimlari

— U 26-angarni topib, unga yaqinlashishidan oldin bnr qancha daqiqa kutib turdi. Uning uchun, angar ichiga kirganda, qo‘shni angarda Alster Dimonni taniydigan biror kimsa bo‘lishi va uning Dimon yaxtasiga chiqib olgan Terensni ko‘rib qolib, qayratga tushishi aslo kerak emas edi,

Niqoyat, u uzun-uzun yaxtalar cho‘zilib turgan angarga kirdi.

Xo‘sh, endi nima qilsin?

Oxirgi 12 soat ichida u uch kishini o‘ldirdi. U avvaliga Florina rezidentligidan nazoratchilikka, so‘ngra Skvayrlikka ko‘tarildi. Pastki Shahardan Yuqoriga, Yuqoridan esa Fazo bekatiga bordi. Barcha belgilarga qaraganda, uning yaxtasi, Galaktikaning mana shu qismidagi har qanday sayyoraga bexavotir eltuvchi, ishonchli kemasi bor.

Biroq, boshqa muammo ham bor.

U yaxta boshqarishni bilmaydi.

U juda charchagan va o‘lguday och edi. Bu yerga kelishga keldi, lekin endi nima qilsin? U fazo chegarasida turibdn, biroq u yog‘iga qanday o‘tsin?

Hozirgi damda nazoratchilar Pastki Shaharni titi-piti qilib, Terensning u yerda yo‘q ekanligiga ishonch hossh qilishgandir. Florinalik qam jur’at etishi mumkin ekan, degan fikr ularning qovoq kallalariga kelgach, Yuqorini qidirishga tushishadi. Kuydirilgan jasadni topishgach esa, qidiruv yangi yo‘nalishga o‘tadi — nazoratchilar soxta Skvayrni izlashni boshlashadi. Va uni topadilar. U boshi berk ko‘chaning eng oxiriga borib, devorga orqasi bilan suyanib oladi-da, kuta boshlaydi. Uning qo‘lidan faqat shu keladi: kutish, kutish… to quvayotganlarningtovushlari balandroq, yana balandroq chiqquncha va iskovichlar oxir-oqibatda unga tashlangunlariga qadar kutish.

36 soat ilgari ixtiyorida uning butun qayotidagi eng buyuk imkoniyat mavjud edi. Endi bu imkoniyat yo‘q. Tez orada esa hayoti qam yo‘qlik girdobiga cho‘kadi.

— Xonim, sizning ular bilan yolg‘iz qolishingiz, menimcha nojoiz.

— Ularda qurol bormi, kapitan?

— Yo‘q, albatta. Biroq, ular o‘zlarini yaxshi tutadilar deb o‘ylash qam to‘g‘ri emas.

— Yo‘qsa nega ularni qo‘rqityapsiz? Siz u bechoralarni to‘pponcha taqqan davangir fazogirlar orasiga tiqib qo‘yganingizni men aslo unutmayman.

— Agar otangiz, men sizni ikki ashaddiy jinoyatchi oldida qo‘riqchilarsiz qo‘yib qo‘yganimni bilib qolsalar, men nima degan odam bo‘laman, xonim?

— Ashaddiy jinoyatchi! Yo Buyuk Koinot!

O‘z sayyorasidan qochmoqchi bo‘lgan va kelib-kelib Sarkka uchayotgan kemaga berkinib olgan ikki bechora darvish ashaddiy jinoyatchi bo‘ldimi?!

Kapitan bo‘shashdi.

— Mayli, xonim. Lekin bu suhbatda qech bo‘lmaganda men o‘zim qatnashishim zarur. Men — to‘pponcha taqqan uch davangir yigit emasman. Aks holda… — U o‘z tovushiga qat’iylik ohanglarini qo‘shdi. — Aks holda. men iltimosingizni qondira olmayman.

— Juda soz. Lekin, bilib qo‘ying, ular sizni deb ochiq-yoriq gapirisha olishmasa, yana biron-bir kemada kapitanlik qilaman deb umid qilmang. Men buning oldini olib qo‘yaman.

Samiya bo‘lmaga kirishi bilan, Valona tezda Rikning ko‘zlarini berkitdi.

— Uning esi past, xonim. U sizning Oliyzot Xonim ekanligingizni bilmaydi. U sizga tik qarashi mumkin.

— Siz florinalikmisiz, yaxshi qiz? — so‘radi Samiya.

Valona bosh chayqadi.

— Biz Voteksdanmiz.

— Siz cho‘chimang. Florinalik bo‘lsangiz ham hech kim sizni xafa qilmaydi.

— Biz votekslikmiz.

— U holda nega yigitning ko‘zlarinn berkitdingiz?

— Oliyzot Xonimga tik qarash mumkin emas.

— Votekslik bo‘lsa hammi?

Valona indamadi.

— Faqat florinaliklarga Oliyzot Xonimga tik qarash mumkin emas. Demak, siz florinalik ekanligingizni tan oldingiz.

Valona jonholatda so‘z qotdi:

— U florinalik emas!

— Siz-chi?

— Men florinalikman. U — yo‘q. Unga hech narsa qilmang! U chindan ham bizning sayyoralik emas. Uni kunlardan bir kun Florinadan topib olishgan. Men uning qayerlik ekanini bilmayman, lekin u florinalik emas.

Samiya hayrat bilan boqdi.

— Yaxshi, men u bilan so‘zlashib ko‘raman. Yaxshi yigit, ismingiz nima?

— Rik. Menimcha, Rik.

— Siz florinalikmisiz?

— Yo‘q. Men kemada edim. Men bu yerlarga boshqa joylardan kelganman. — Rik nigohini Samiyadan uzolmas, biroq qiz bilan birga kichkinagina shinam kemani ko‘rayotgandek edi. — Men Florinaga kemada kelganman, avvallari esa o‘zga sayyorada yashaganman.

— Qaysi sayyorada?

Esdaliklar juda tor xayol tomirlari bo‘ylab og‘rinib kelardilar. Nihoyat, Rik qichqirib yubordi, bu qichqiriqdan o‘zi ham quvnab ketdi.

— Yer! Men Yerdan kelganman!

Rik Valonaga qayrilib, uning tirsaklaridan ushlab oldi.

— Lona, ularga ayt, men Yerdan kelganman! Ha, ha! Yerdan kelganman.

Xavotirga tushgan Valonaning ko‘zlari kattalashdi.

— Xonim, biz uni topib olganimizda umuman esi yo‘q edi. U yurishni ham, gapirishni ham, kiyinishni ham bilmasdi. Hech nima qilolmasdi. O‘sha paytdan beri astasekin eslab, yodiga tushirib kelyapti. — Qiz cho‘chinqirab kapitanga qarab qo‘ydi.

— Unnng Yerdan kelganligi haqiqatmikan?

— Bu juda g‘aroyib hodisa, — dedi Samiya ayollarga xos romantik ruhga berilar ekan. — Ishonchim komil… Yaxshi qiz, nega u topilganda bunchalik ojiz bo‘lgan? U yaradormidi?

— Hakimning aytishicha, Rik ruhiyat zondi ta’siriga uchratilgan.

— Ruhiyat zondi! — Samiya yengil jirkanish hislarinn tuydi. — Demak, u jinni bo‘lganmi? U o‘rnidan turib, ishonchsizlik bilan Rikka qaradi.

Rik sapchib o‘rnidan turib ketdi.

— To‘xtang.

— Xonim, iltimos. Hamma narsa aniqlaqdi, — dedi kapitan, etsshkni ochar ekan. — Yigntlarim ularni tinchlantirishadi,

— Xonim! Xonim! — qichqirdi Rik. — Men buni isbotlashim mumkin! Men Yerlikman!

Samiya ikkilanib to‘xtadi.

— Eshitaylik-chi, u nima derkin.

Rik qizarib ketgan, qattiq hayajonda edi. U eslashga tirishayotganidan lablari jilmayayotgandek holda qotib qolgandi.

— Yer mening yodimda. U radioaktiv edi. Ta’qiq Nohiyalari va tunlari ufqda jilolanuvchi zangori yog‘dular ham esimda. Tuproq nurlangan, hech narsa o‘smasdi. Odamlar yashashi uchun juda kam joy qolgandi. Xuddi mana shuning uchun men koinot tadqiqotchisi bo‘lgandim. Mana shuning uchun doimo fazo qa’rida edim. Chunki sayyora jonsiz edi.

— Ketdik, kapitan. U aldayapti, — dedi Samiya.

Biroq, kapitan Reysti og‘zini ochgancha, qotib qolgandi,

— Radiaktiv sayyora? — g‘o‘ldiradi u, — u bu narsalarni qayerdan bilganiykin?

— Sayyora qanday qilib radioaktiv va kimsasiz bo‘lib qolishi mumkin? — hayron bo‘ldi Samiya.

— Xudsi shunday sayyora mavjud. UYer.

— U — Yer! — dedi Rik ham ishonch va g‘urur bilan. — Galaktikadagi eng qadimiy makoi. Insoniyat mana shu sayyorada vujudga kelgan.

— Xuddi shunday! — shivirladi kapitan. U to‘satdan Rikka yaqinlashdi.

— Yana nimalar yodingda bor?

— Asosan — kema, — dedi Rik, — va koinot tadqiqi.

— Demak, bu gaplar rostmi? — dedi qamon qayrati tarqalmagan Samiya, — u holda, nega unga ruhiyat zondi bilan ta’sir ko‘rsatishgan?

— Xo‘sh, o‘zga sayyoralikmisan yoki boshqamisan, menga ayt-chi! — dedi kapitan Reysti. — Seni nega ruhiyat zondi ta’siriga duchor qilshygan?

Rik xijolat tortgandek yerga boqdi.

— Hammangiz shu gapni aytayapsiz. Hattoki Lona ham. Men bu ifoda qanday ma’no anglatishini ham bilmayman… Men kemada edim… Katta xavf mavjudligini aniqladim. Ishonchim komil. Bu xavf Florinaga yo‘nalgan edi, boshqa narsalar esimda yo‘q.

— Sayyoraga yo‘nalgan xavf? — Samiya nigohini kapitanga qaratdi,

— Ha, Oqimlarda xavf bor edi.

— Qanday oqimlarda? — so‘radi kapitan.