Віктар Шніп - Заўтра была адліга-2

«Калі мама ўбачыць, што мы не затушылі агонь, будзе злавацца!» — я сказаў сястры і тут жа ў цемры з вуліцы пачуў незнаёмы жаночы голас: «Не пакідайце ж агонь. Затушыце.»

***

3.11.2014. Трава на беразе ракі трымаецца за пясок, як мы за час, у якім жывём.

***

4.11.2014. Мёртвае лісце перабягае дарогу і гіне пад коламі машын.

***

4.11.2014. Не было б Бога, не было б нікога.

***

4.11.2014. У выдавецтва некаторыя прыходзяць, як у сабес.

***

5.11.2014. Нізкакаларыйныя творы.

***

5.11.2014. Прыходзіла аўтарка. Ёй даўно за семдзесят. Гаворачы пра выданне кнігі, раптам перапынілася і сказала: «У вас на падаконні стаіць каштоўны вазон. За яго ў адной краіне можна вялікія грошы ўзяць!» «Чым ён каштоўны?» — пацікавіўся я. «Ён падвышае мужчынскую патэнцыю!» — «Дык што яго трэба есці?» — «Не! Ён расце і ў паветра вылучае сваю энергію. Такую ж сілу маюць фікусы. Пасля вайны Сталін даў загад, каб у кожнай хаце і кватэры былі фікусы. Мужчын тады было мала і тыя былі знямоглыя пасля вайны, таму фікусы дапамагалі паскорыць прырост насельніцтва». Пасля размовы я прайшоўся па рэдакцыйных кабінетах і амаль у кожным убачыў такі ж каштоўны вазон, як і ў мяне, а ў некаторых былі і фікусы.

***

7.11.2014. Чалавек дзесяць, з якімі размаўляў учора і сёння, віншавалі мяне са святам, не гаворачы з якім. Праўда, усе віншавальшчыкі былі старэйшымі за мяне...

***

7.11.2014. Чакаеш-чакаеш выхадных, а потым не ведаеш, чым заняцца ў гэтыя дні, і сядзіш у інтэрнэце, як кот на аўтобусным прыпынку...

***

8.11.2014. Сёння сем гадоў, як зусім не ўжываю напояў з градусамі. За гэты час прачытаў дзясяткі выказванняў у карысць таго, што трэба пакрыху выпіваць і толькі некалькі, што зусім не піць — гэта вельмі добра. За гэтыя сем гадоў памерла шмат знаёмых, якія пілі, як у бочку, і ніводзін, хто кінуў піць...

***

9.11.2014. Дзень скукожыўся, як на асфальце апалы ліст...

***

10.11.2014. Прыязджаў краязнаўца Міхась Казлоўскі, каб паглядзець вёрстку і афармленне кнігі Язэпа Драздовіча, якую ён склаў. Выданне атрымоўваецца вельмі шыкоўнае, а галоўнае — у ім будзе прадстаўлены амаль увесь Драздовіч. З Міхасём паўспаміналі нашы зямляцкія сцежкі-дарожкі, па якіх апошнім часам неяк не выпадае пахадзіць. Цяпер Міхась працуе над томікам Вячаслава Міхасёнка (доўгі час жыў і працаваў настаўнікам у Дубравах), дзе будуць і вершы, і проза, і ўспаміны пра Караткевіча, і ліставанне. Рукапіс ужо мае назву «Зазімак» — так кнігу пры жыцці хацеў назваць Вячаслаў.

***

10.11.2014. Першы раз за гадоў пятнаццаць быў у паліклініцы. Стаяў у чарзе, каб завесці асабістую картку, і чамусьці думаў, што стаю па пропуск на карабель, які вечарам вязе ў Амерыку ўцекачоў ад белай гвардыі.

***

11.11.2014. Сёння ў Інстытуце журналістыкі прайшоў дзень практыканта, на якім выступіць былі запрошаны Навум Г альпяровіч, Наталля Карпенка і я. Выходзячы з актавай залы, адчуў сябе студэнтам, які прытварыўся выкладчыкам...

***

13.11.2014. Ідучы ў бібліятэку імя Янкі Купалы на прэзентацыю сваіх кніг «Тутэйшая туга» і «Першы папяровы снег», меркаваў, што сабярэцца чалавек 20, ну максімум 30, як звычайна бывае на падобных імпрэзах у бібліятэках. І якраз сёння дома я забыўся мабільны і, каго хацеў з ранку асабіста запрасіць, каб прыйшоў, таго і не запрасіў. І тут на табе, ці то бібліятэчная абвестка каля гардэроба, ці то маё запрашэнне ў «Фэйсбуку», ці нешта іншае паўплывала на людзей, бо на прэзентацыю маіх кніг, якія выйшлі ў выдавецтве «Чатыры чвэрці», прыйшло каля сотні (а мо і больш) чалавек. Мне і песні спявалі, і вершы чыталі, і казалі, што я такі-сякі вялікі, а я слухаў і ўсміхаўся. Едучы дадому, падумаў: «А можа, мне ўсё гэта прыснілася?..»

***

13.11.2014. За апошнія тры тыдні да мяне прыходзіла некалькі празаікаў, якія заявілі: «Я вам прынёс «Вайну і мір»! Друкуйце!» Гаворачы з імі пра «Вайну і мір», я даведваўся, што мае новыя знаёмыя да канца не дачыталі твор Талстога, бо «яго без прымусу, што быў у школе, немагчыма чытаць»...

***

14.11.2014. Ужо даўно рукапісы не змяшчаюцца на выдавецкія паліцы, і я новыя кладу на верх шафы. Сёння зірнуў на пажаўцелыя папкі і чамусьці ўспомніў бацьку, і ўва мне прагучала бацькава: «Гэтых дроў хопіць на некалькі гадоў!»

***

15.11.2014. У скверы размінуўся з бамжом, які спяваў: «Мой адрес не дом и не улица, мой адрес Советский Саюз...»

***

15.11.2014. За сценкай забрынкала піяніна, і я чамусьці ўспомніў сваё кватараванне ў цёткі Галі на вуліцы Мендзялеева. Мне было пятнаццаць гадоў. Я вучыўся ў Мінскім архітэктурна-будаўнічым тэхнікуме. Кожны вечар над намі па гадзіне, а то і болей нехта брынкаў на піяніна. Мае сваякі слухаць музыку перад сном не любілі, і я, ведаючы гэта, вырашыў падпільнаваць музыканта і адвучыць яго іграць па вечарах. Праз некалькі дзён я высветліў, што на піяніна брынкае даўганосы хлапчук, на пяць гадоў маладзейшы за мяне. І вось аднойчы я падпільнаваў яго ў пад’ездзе і, узяўшыся за штрыфлі пінжака, запытаўся: «Хто ты такі, што кожны вечар не даеш людзям спакойна легчы спаць?» «Я Дзіма...» — прашаптаў даўганосы. «Я зараз цябе паб’ю, калі ты не паклянешся, што болей не будзеш іграць па вечарах!» — грозна заявіў я. «Добра. Але мне трэба іграць, бо я здымаюся ў фільме пра Бураціну», — сказаў Дзіма. Казка пра Бураціну была адной з маіх любімых, і яшчэ некалькі гадоў таму я з сёстрамі ў вёсцы ставіў спектакль па гэтым творы. Хлапчук быў вельмі падобны на Бураціну, і мне раптам расхацелася яго біць, бо, б’ючы яго, я б пабіў свайго літаратурнага любімца, а любімых жа не б’юць. І ўжо недзе праз паўгода ў кінатэатры я глядзеў фільм «Золотой ключик, или Приключения Буратино», дзе ў галоўнай ролі быў Дзмітрый Іосіфаў, які жыў нада мной і якога я хацеў адвучыць іграць на піяніна.