Віктар Шніп - Заўтра была адліга-2

Віктар ШНІП

ЗАЎТРА БЫЛА АДЛІГА-2

***

1.08.2014. Ужо амаль дзесяць дзён гарачыня за 30 градусаў. У гэтыя дні да мяне са сваімі творамі не прыйшоў ні адзін аўтар...

***

1.08.2014. Сто гадоў як пачалася Першая сусветная вайна. У той час яна называлася Еўрапейскай вайной. У 1916 годзе ў раёне Крэва загінуў мой прадзед Янка Шніп (улан царскай арміі). Там і пахаваны ў брацкай магіле...

***

2.08.2014. Ад спёкі з Людай уцяклі ў Лошыцу. Апошні раз там разам шпацыравалі гадоў пятнаццаць таму. Дзеці нашы былі яшчэ малымі. Ездзілі паглядзець на рыцарскі турнір. Недзе ў нас ёсць фотка, дзе наш малы Максім стаіць каля рыцара і трымаецца за меч. Тады ён сказаў: «Буду рыцарам!..»

На ўваходзе ў парк прадаецца марозіва, квас і вада. Чаргі аніякай. З яблынь асыпаюцца яблыкі, з дрэў пажаўцелае лісце. Хочацца разуцца. Чым глыбей у парк, тым больш людзей. Хто на лаўцы, хто пад дрэвамі, хто проста прагульваецца. Старых няма...

Сустрэлі некалькі пар маладажонаў. Нявесты ў белых, як са снегу, сукенках. Жаніхі ў чорных касцюмах, як маладыя Чычыкавы. Пазіруюць для фатографаў. То абдымаюцца, то цалуюцца. Пацалаваўшыся, адзін жаніх доўга вусны выціраў. Ад памады, а можа, дзяўчына яго ўкусіла? Словам, не парк, а фота-салон...

Зайшлі ў музей. Сані, брычкі, вазы, прасы, самавары, гаршкі, скавароды, каструлі, талеркі, адзенне. Манекены, якія, відаць, яшчэ нядаўна сядзелі ў кра­мах, цяпер тут апрануты, як паны і паненкі ў даўнія часы. Ёсць на што пагля­дзець. За намі хадзіла музейшчыца. Расказвала, што тут ёсць і чаму яно тут ёсць. А можа, баялася, каб чаго не ўкралі...

Пасля музея пайшлі да вады. А там кругом моладзь, якая тут, проста ў парку, гуляе вяселлі. Шашлыкі, памідоры, агуркі, шампанскае, віно, гарэлка. І не трэба ніякіх рэстаранаў...

Вада ў рацэ, як вылітая вон гарбата...

Схадзілі да рэшткаў млына, пабудаванага ў 1901 годзе па праекце І. Каселя. На цэгле свежыя надпісы кшталту: «Здесь были...» Сцены агароджаны слупкамі з ланцугом. З боку ракі ланцуг ужо нехта ўкраў.

Зайшлі ў рэшткі млына. Над намі высокае неба, як вада, якая чакае свайго часу, каб зноў круціць жорны...

Раней у парку столькі валуноў не было, як цяпер. Яны так раскладзены сярод дрэў і яблынь, што, здаецца, гэта камяні сцен вялікага-вялікага замка, якія прараслі з зямлі...

Чарнасліў

3.08.2014. У нашым садзе чарнасліву не было, і я да школы не ведаў, што ёсць такія слівы. Ідучы ў першы клас па дарозе паўз чужы сад, я заўважыў каля плота маладое дрэўца з незвычайнымі пладамі. Некалькі дзён я спыняўся каля саду, але не асмельваўся сарваць сліву, каб пакаштаваць. І калі я сарваў сліву, тут жа каля мяне з’явіўся гаспадар, які мяне так адчытаў, што я пасля некалькі гадоў баяўся блізка хадзіць каля ягонага саду. З таго часу ў мяне з’явілася мара, каб у нашым садзе рос чарнасліў. На жаль, мая мара так і засталася марай. І сёння, купіўшы кілаграм чарнасліву, я ўзгадаў сад, у якім рос чарнасліў, і дзядзьку, які яго сцярог ад вясковых дзяцей. І сёння няма ні таго дзядзькі, ні таго саду...

***

4.08.2014. Еду ў аўтобусе з працы. Стаю. Непадалёку сядзіць п’яны, пачарнелы ад штодзённай спёкі мужык гадоў сарака з пакрыўленым носам і падбітым вокам. Паблізу яго стаіць маладая прывабная жанчына ў кароткай спаднічцы. П’яны глядзіць на прыгажуню так, нібыта ён малады Ален Делон, а я на іх, як на карціну «Няроўны шлюб»...

Гарбузок

4.08.2014. Пачатак лета. Я перайшоў у другі клас. Канікулы. З сябрамі Тош­кам Руткевічам, Сашкам і Віцькам Балотнікамі каля плота сялібы дзядзькі Бурага гуляем у карты. У Пугачах пасля вяртання ад бабулі Г анны я жыву другі год. Тут шмат для мяне новага і цікавага. Гуляючы ў карты, я заўважыў, што за плотам, толькі працягні руку, у траве ляжыць маленькі, сантыметраў дзесяць, зялёны гарбузок. Ён мне так спадабаўся, што я вырашыў: калі закончым гуляць і я застануся адзін, то абавязкова яго сарву і прынясу маме. Нагуляўшыся ў карты, я, каб ніхто не бачыў, сарваў гарбузок і прынёс дамоў. «Дзе ўзяў?» — адразу ж запыталася мама. Я прызнаўся. Мама, накрычаўшы на мяне, загадала аднесці гарбузок туды, дзе ён рос. Наплакаўшыся, я паклаў гарбузок на месца і доўгі час прасіў Бога, каб ён дапамог гарбузку прырасці да сцяблінкі, на якой ён нарадзіўся...

Гарачыня і вада

5.08.2014. Такая гарачыня, як сёлета, бывала і ў маім дзяцінстве. Я тады з сябрамі цэлымі днямі хадзіў у адных трусах ад сажалкі да сажалкі. З цягам часу многія вадаёмы перасыхалі і мы лезлі ў брудную ваду каля дарогі, дзе, часта, уцёкшы з пашы, стаялі каровы. Цяпер у тую сажалку мяне ніхто калом не загнаў бы, а тады ж мы разам з каровамі сядзелі ў вадзе, як жабы...