Віктар Шніп: Заўтра была адліга-2

***

8.10.2014. Холадна. Чайкі на беразе Свіслачы, як першы снег.

***

9.10.2014. У яго была кніга ў блакітнай флэшцы на ружовым шнурку.

***

12.10.2014. Трэці дзень хварэю. Прыходзіў адведаць Алесь Квяткоўскі. Запрасіў на 19 лістапада на адкрыццё выставы ў галерэі Шчамялёва. Некалькі дзён таму Алесь тэлефанаваў Вітаўту Чаропку. На маё пытанне «Як там наш вялікі празаік?» Алесь адказаў: «Пачаў маляваць. Ужо мае каля дваццаці карцін. Пра Чарнобыль, пра пажары. Словам, запрашаў прыехаць паглядзець і ацаніць ягоныя работы».

***

13.10.2014. Сніцца родная хата. Вада. Бацька. Ужо чацвёртую ноч.

***

15.10.2014. Выступаў у гімназіі № 20. Старшакласнікі толькі слухалі, а малодшыя адзін перад адным падымалі рукі і задавалі пытанні на беларускай мове. Пазнаёміўся з настаўніцай Алай Рыгораўнай. Яна мая зямлячка. Яшчэ школьніцай чытала мае вершы ў Валожынскай раёнцы, некаторыя вучыла на памяць і з імі выступала на школьных святах.

***

16.10.2014. Сядзеў каля камп’ютара, як мыш каля сыру ў мышалоўцы.

***

17.10.2014. Нарэшце ў кватэру па трубах прыйшло цяпло. А за акном вечар чорны, як мокры воран...

***

18.10.2014. Высока ў бясхмарным небе вароны, як чорнае лісце ў вадзе...

***

19.10.2014. Прысніліся Лягезы. Паўстанне Каліноўскага. Я ў лесе. На ўзгорку каля Лягез адзін трымаю абарону. Страляю з ружжа і не трапляю ў ворагаў, якія абыходзяць мяне, не страляючы. Бачу, як далёка ў баку Пугачоў ідзе бой. Хачу дапамагчы паўстанцам, але раптам чую, што мяне на ўскрайку Лягез кліча маладая паненка. Уся ў белым. Я пакідаю сваю пазіцыю і спяшаюся да дзяўчыны. Не паспяваю дайсці, як бачу, што да яе падыходзіць малады афіцэр і абдымае. Я хачу іх застрэліць. Страляю і. прачынаюся.

***

24.10.2014. Прыходзіла сястра Еўдакіі Лось. Гадоў дзесяць таму яна забрала з выдавецтва ўспаміны пра паэтку і цяпер хоча, каб мы надрукавалі. «А дзе ж рукапіс?» — пацікавіўся я. «Дома». — «Чаму не прынеслі?» — «Баюся згубіць па дарозе»...

***

25.10.2014. Неба чыстае, як першы лёд.

***

26.10.2014. Неба, як манітор няўключанага камп’ютара...

***

27.10.2014. Абляцела лістота, і на дрэвах у парку зачарнелі вароніны гнёзды, як дзіравыя шапкі лесавіка, што цэлае лета бамжаваў у горадзе.

***

28.10.2014. Сустрэўся з мастаком Уладзімірам Лукашыкам. Узгадваючы памерлых паэтаў, Валодзя сказаў: «Сёння, ідучы да сваіх студэнтаў, задумаўся пра сваю смерць. Хачу, каб мяне пахавалі ў кашулі ў клетачку...» «Чаму ў клетачку?» — пацікавіўся я. «Мама заўсёды мне купляла кашулі ў клетачку. Калі памру, хачу, каб мама мяне здалёку пазнала.» — адказаў мастак.

***

29.10.2014. Размаўляў з Уладзімірам Лукашыкам. Гаворачы пра творчасць, мастак сказаў: «У нас жывапіс не цэніцца. У нас цэніцца халадзільнік!»

***

30.10.2014. Раніца. Я толькі што прыйшоў на працу. Не паспеў сесці за стол, як у кабінет зайшоў мужчына і гучна заявіў: «Я тут з Кіева прыехаў. Хачу ў вас кніжку выдаць!» «Аповесць? Раман?» — запытаўся я. «Не! Гэта маё навуковае даследаванне! Я напісаў яго ў вольны час ад працы на заводзе!» — сказаў госць з Кіева і расказаў пра тое, як усё кепска ва Украіне і што будзе яшчэ горш і скончыцца ўсё тым, што не будзе краіны. «Можна пачытаць?» — пацікавіўся я. Мужчына дастаў з партфеля вялізарную папку, на якой прыклеена жоўтая паперка, а на ёй напісана «Весенние сны Леонида Брежнева».

***

1.11.2014. З сястрой Валяй і яе мужам Віцем ездзілі ў Валожын. Нарэшце маем усе дакументы на спадычну, што нам засталася ад бацькоў.

Ходзячы па Валожыне, сястра заўважыла, што на мяне некаторыя землякі глядзяць так, нібыта я ў нешта выпацканы. «Гэта ж нядаўна мяне некалькі разоў па тэлевізары паказвалі, відаць, пазнаюць.» — адказаў я і насунуў шапку на вочы.

У Пугачы прыехалі пасля абеду. На сажалках лёд. Хваляваўся за водаправод на кухні. Труба цэлая.

На яблынях ні лістоты, ні яблыкаў. Усё на зямлі. Сад, як забрукаваны яблыкамі.

Вясной купіў бензапілу. Ішоў дахаты з крамы, спынілася машына і нейкі нярускі так мяне разжалабіў расповедам, што яму на працы выдалі зарплату бензапіламі і цяпер ён не можа вярнуцца ў Расію, што я ўзяў і купіў рэч, якая мне асабліва і не патрэбна. Швагер Віця смяяўся з маёй дабраты, але месяц таму і сам папаўся на такога ж нярускага бедалагу і пашкадаваў яго, купіўшы сабе бензапілу. Сёння ў нашым садзе было шмат работы і, каб не новыя пілы, то паламаныя сукі мы б цэлы тыдзень пілавалі, а так справіліся за чатыры гадзіны.

Я з Віцем пілаваў, а Валя паліла на вогнішчы галлё. У шэсць гадзін сцямнела. Вогнішча мы не залівалі вадой. Яно было ў цемры, як невядомая галактыка, у якой мільёны зорак.