Уільям Шэкспір - Антоній і Клеапатра

Царыцу егіпцян вітае Цэзар,
Даведацца жадае неадкладна,
Якія будуць просьбы у царыцы.

Як зваць цябе? Хто ты?

Я — Пракулей.

Антоній ўспамінаў цябе, казаў:
Ты — чалавек, якому можна верыць.
А што з таго? Калі твой уладар
Намерыўся царыцу абабраць,
Зрабіць жабрачкай, дык скажы яму,
Што Клеапатра міласціны меншай,
Чым царства, не прымае. Калі ён
Аддасць заваяваны ім Егіпет
Мне і маім нашчадкам, я гатова
Укленчыць перад Цэзарам пачціва
I дзякаваць за дар велікадушны,
За тое, што маё ён мне вярнуў.

Не бойся і даверся. Ты ў руках
Найласкавейшага з уладароў.
Да абяздоленых ён літасць мае
I крыўдзіць не збіраецца. Дазволь
Я перадам яму, што ты прымаеш
Яго апеку і бацькоўскі клопат,
I пераможца твой цябе падыме,
Прыблізіць да сябе і ашчаслівіць.

Скажы, што я схіляю галаву
Перад вялікасцю яго дзяржаўнай,
Майстэрству паслухмянасці вучуся
I буду рада Цэзара пабачыць.

Скажу, скажу, царыца дарагая.
Уцешся. Не бяры да сэрца блізка.
Усё будзе добра.

Схапілі лёгка, без супраціўлення.
Не адпускаць, пакуль не прыйдзе Цэзар.

Царыца любая!

Што яны робяць?
Ды гэта ж ворагі твае!..

Не дамся.
Хутчэй, рука!

Царыца, не спяшайся!
Нашто ты так? Сама сабе нашкодзіш.
Даручана мне берагчы цябе,
I я збярог, уратаваў ад смерці.

Уратаваў? Ды нават і сабаку,
Калі здыхае ў муках, смерць — збавенне.

Раптоўным самагубствам, Клеапатра,
Зняважыла б ты Цэзараву шчодрасць,
А ён — крыніца дабраты. I свет
Павінен бачыць гэта. А памрэш ты,
I ўсё агорне змрок.

Прыходзь жа, смерць!
Прыходзь, прыходзь! Вазьмі мяне, царыцу,
Як забіраеш старцаў і дзяцей.

Нашто так хвалявацца? Супакойся.

Пустыя словы! Я не буду піць,
Не буду есці, спаць, а разбуру,
Раскідаю смяротны схоў майго жыцця.
I як бы ні натужваўся твой Цэзар,
Я звязанаю перад ім не стану,
Каб на мяне Актавія-тупіца
Зларадна пазірала спадылба.
Не дапушчу, каб рымская галота,
Падняўшы лямант, бегала за мной
I мне плявала ў вочы. Не дазволю!
Ды лепш няхай мой труп у роў укінуць
Ці пакладуць, раздзеўшы, ў нільскі глей,
Каб я, аб'едзеная машкарой,
Страшыдлам стала! Лепш няхай мяне
Ў пустыні на высокай пірамідзе
У ланцугах павесяць!

Не пужай
Сама сябе. Навыдумляла жахаў.
Няма ж падстаў ніякіх.

Пракулей,
Што адбылося, Цэзару вядома.
Цябе ён адклікае, а царыцу
Перадае пад мой нагляд.

Так, так...
Будзь з ёю далікатны, Далабела.

Дык што ж мне Цэзару сказаць цяпер?
Чаго хацела ты?

Хачу памерці.
Пракулей і салдаты выходзяць.

Царыца найяснейшая, ці чула
Ты пра мяне?

Не помню.

Але ж ты
Мяне павінна ведаць?

А якое
Значэнне мне: ведаю ці не?
Вы ж насміхнецеся, калі вам
Расказваюць жанчыны альбо дзеці
Свае лятункі-сны.

Не разумею.

Мне сніўся сон: жыў некалі на свеце
Антоній, імператар-палкаводзец.
Заснуць хачу, каб мне ізноў прысніўся
Такі ж цудоўны чалавек!..

Царыца!..

Яго аблічча, як прасторы неба,
Дзе сонца з месяцам свой робяць круг,
Каб асвятляць маленькую зямлю,
Якая прагне ласкі.