Уільям Шэкспір - Антоній і Клеапатра

Царыца, ціха, ціха!..

Ганьба! Сорам!
О Цэзар, у той светлы міг, калі
Мяне наведаў ты ў маім кутку,
З вяршынь дзяржаўных ласкаю сагрэў,
Уласны мой слуга, зайздроснік, скнара,
Абгаварыў мяне... Дапусцім нават,
Пакінула сабе я тое-сёе:
Ну, дробязь там з аздоб маіх жаночых,
Бірулькі розныя сябрам на памяць.
Дапусцім, ёсць і дарагія рэчы,
Якія я збіралася паднесці
Актавіі і Лівіі ў надзеі
На іх добразычлівасць і спагаду.
Няўжо халоп, які карміўся ў доме,
Мяне за гэта мае права бэсціць?
Багі-заступнікі! Дзе дно той прорвы,
Куды я падаю?

Прэч! Вон адгэтуль!
А то пад попелам маіх пакут
Вуголле гневу полымем успыхне,
О вырадак! Пакрыўдзіць так жанчыну!..

Ідзі, Сялеўк.

Цары нясуць адказнасць
За ўсё, што адбываецца пры іх,
Таму, калі мы падаем з гары,
Віну чужую ўскладваюць на нас,
I гэта нам балюча.

Клеапатра,
Што ёсць у спіску і чаго няма,
Трафеем нашым мы лічыць не будзем.
Свой скарб пакінь сабе і карыстайся.
Вядома ўсім, што Цэзар не гандляр
I не ў яго натуры таргавацца.
Гані ліхія думкі прэч, турмы
Сабе з іх не будуй. Жыві спакойна!
Чаго папросіш, тое будзеш мець.
I еш, і спі, царыца дарагая.
Тваёй бядзе я шчыра спачуваю
I клапачуся аб табе, як друг.
Бывай!

Мой уладар! Заступнік мой!

Не уладар, а друг. Да пабачэння!
Трубы. Цэзар і яго світа выходзяць.

Мяне ён хоча словамі аблытаць,
Каб страціла я волю над сабой.
Дык вось што, Харміяна...

Царыца любая, пара канчаць.
Наш дзень пагас, і цемра навакол.

Адразу ж і вяртайся. Аб усім
Дамоўлена. Хутчэй!

Усё зраблю.

Царыца дзе?

Яна перад табой.

А! Далабела!

Я прыйшоў, царыца,
Бо слова даў табе. Мая любоў,
Спагада і сумленне вымагаюць
Праўдзівым быць і не таіць нічога.
Паведамляю: Цэзар дні праз тры
Цябе адсюль адправіць разам з дзецьмі,
А сам праз Сірыю паедзе следам.
Як хочаш выкарыстай гэту вестку.
Што мог, я ўсё зрабіў.

Ах, Далабела,
Чым я аддзякую?

Рад услужыць.
Пайду да Цэзара. Бывай, царыца.
Клеапатра Бывай, мой друг.

Ну вось і ўсё, Ірада!
Сама ты чула: нас у Рым адправяць.
Цябе, як і мяне, мая Ірада,
Павалакуць, пацягнуць на памост
Рабы ў зашмальцаваных фартуках.
I чараватай чэлядзі натоўп
Абкружыць нас, разявіўшы раты,
I будзе дыхаць нам у твар смуродам.

Багі, абараніце!

Ах, Ірада,
Дзе тая абарона? Рукі нам,
Як шлюхам, звяжуць ліктары-звяругі,
I чарада паршывых рыфмачоў
Нас абсмяе у вершах непрыстойных.
Імправізатары-камедыянты
Разгул александрыйскі разыграюць:
Антонія як п'яніцу пакажуць,
А Клеапатру ў вобразе блудніцы.
Жаночае адзенне начапіўшы,
Юнец юрлівы голасам пісклявым
Пачне мяне перакрыўляць.

О жах!

Вось што чакае нас.

Я не бачу,
Сабе парэжу вочы кіпцюрамі.

Адзіны шлях, каб не папасці ў пастку!
Знайшлі дурніц! Не выйдзе. Не дапусцім.

Ну, як там, Харміяна? — Ах, дзяўчаты,
Нясіце царскія мае уборы,
Хачу адчуць, што я яшчэ царыца,
Ізноў плыву па Кідну, каб сустрэць
Свайго Антонія.— Ірада, чуеш? —
О Харміяна, любая, прашу
Мне паслужы ў апошні раз, а потым
Гуляй сабе хоць да сканчэння свету.
Карону і ўсё іншае сюды!

Шум за сцэнай.
Што там за шум?

Тут нейкі селянін
Царыцу хоча бачыць. Ён прынёс
Кашолку вінных ягад.