Umberto Eco - Imię róży

[lix] Intranti largus… - Obszerny dla wchodzącego, lecz zbyt ciasny dla chcącego wyjść.

[lx] aqua fons vitae - woda źródło życia

[lxi] Graecum est… - Jest po grecku, nie można przeczytać

[lxii] Super thronos… - Na tronach dwudziestu czterech

[lxiii] Nomen illi mors - Na imię mu śmierć

[lxiv] Obscuratus est… – Zaćmiło się słońce i powietrze

[lxv] Facta est grando et ignis - Powstał grad i ogień

[lxvi] In diebus illis - W owe dni

[lxvii] Primogenitus mortuorum - Pierworodny ze zmarłych

[lxviii] Cecidit de coelo… - Spadła z nieba wielka gwiazda

[lxix] Equus albus - Koń biały

[lxx] Gratia vobis et pax - Łaska wam i pokój

[lxxi] Tertia pars… - Trzecia część ziemi spłonęła

[lxxii] Requiescant…, - Niech odpoczną od swych trudów

[lxxiii] mulier amicta sole

[lxxiv] Quod enim… - Co bowiem wzbiera za sprawą prostoty ludu, nie ma skutków, chyba że przypadkiem.

[lxxv] Sed opera… – Lecz dzieła mądrości są zabezpieczone pewnym prawem i w końcu skutecznie wypełniają powinność.

[lxxvi] hic lapis… - ten kamień zawiera w sobie podobiznę nieba

[lxxvii] Omnes enim… – Wszystkie bowiem skutki naturalne mają dane przyczyny poprzez linie, kąty i figury. Inaczej bowiem niemożliwa jest wiedza o ich przyczynie.

[lxxviii] Penitentiam agite… - Czyńcie pokutę, nadejdzie bowiem królestwo niebieskie.

[lxxix] De hoc satis - Dość o tym

[lxxx] Pulchra enim… – Piękne bowiem są piersi nieco sterczące i umiarkowanie pełne, i nie swobodnie falujące, lecz łagodnie podtrzymane, ściągnięte, lecz nie ściśnięte

[lxxxi] In nomine Domini amen… - W imię Pana, amen. Takie jest skazanie na karę cielesną i wydany wyrok skazujący na karę cielesną, dany i w tych pismach ostatecznie obwieszczony i ogłoszony…

[lxxxii] Johannem vocatum… – Jana, zwanego bratem Michałem, syna Jakuba, ze zgromadzenia św. Frediana, człowieka złej kondycji i najgorszego prowadzenia, życia i sławy, heretyka i skażonego heretycką zmazą, uznającego i twierdzącego rzeczy przeciwne wierze katolickiej… nie mając przed oczyma Boga, lecz raczej nieprzyjaciela rodzaju ludzkiego, świadomie, gorliwie i pilnie, trwał niegodziwie w myśli i zamiarze praktykowania heretyckiej nieprawości i obcował z braciaszkarni, zwanymi braciaszkami ubogiego żywota, heretykami i schizmatykami, i podążył za ich przewrotną sektą i herezją, i podąża do rzeczy przeciwnych wierze katolickiej… i przybył do rzeczonego miasta Florencji, i w miejscach publicznych rzeczonego miasta, w rzeczonym śledztwie ujętych, uznawał, utrzymywał i uparcie twierdził ustami i w sercu… że Chrystus, nasz Odkupiciel, nie miał żadnej rzeczy we własności osobistej ani wspólnej, lecz miał zawsze wobec niektórych rzeczy, które wedle Pisma Św. posiadał, tylko prostą władzę faktycznego użytkowania.

[lxxxiii] Constat nobis etiam… - Wiadomo nam także z rzeczy wyżej wymienionych i z wyroku wydanego przez rzeczonego pana biskupa florenckiego, że rzeczony Jan będzie heretykiem, że nie chce porzucić tak wielkich błędów i herezji i poprawić się, i powrócić na właściwą drogę wiary; mając rzeczonego Jana za niepoprawnego, zaciętego i upartego w rzeczonych jego przewrotnych błędach, ażeby sam Jan nie mógł się chełpić rzeczonymi swymi występkami i błędami i aby jego kara stała się dla innych przykładem, dlatego [skazujemy] rzeczonego Jana, zwanego bratem Michałem, żeby był doprowadzony do zwykłego miejsca wymierzania sprawiedliwości i tamże w ogniu i rozpalonych płomieniach ognia spalił się i spłonął, aż do całkowitej śmierci i oddzielenia się duszy od ciała.

[lxxxiv] valde bona - bardzo dobra

[lxxxv] terribilis ut castrorum… - straszna jako wojska uszykowane porządnie.

[lxxxvi] Pulchra sunt …- Piękne są piersi nieco sterczące i umiarkowanie pełne.

[lxxxvii] O sidus clarum… - O jasna gwiazdo dziewcząt, o bramo zamknięta, zdroju ogrodów, spiżarnio, strażniczko wonnych olejków, spiżarnio z wonnościami.

[lxxxviii]Och, langueo… - Och, słabnę […] Przyczyny słabości nie widzę ni o nią dbam.

[lxxxix] cuncta erant bona – wszystko było dobrze

[xc] Omnis ergo… - Każda zatem figura tym wyraźniej przedstawia prawdę, im otwarciej poprzez niepodobne podobieństwo, że jest figurą i nie, prawdę potwierdza.

[xci] Omne animal… - Każde stworzenie smutne po obcowaniu.

[xcii] nihil sequitur… - nic nigdy nie wynika z dwu odrębnych przypadków.

[xciii] aut semel… - albo raz, albo drugi termin środkowy niech będzie ogólnym

[xciv] peccant enim… - grzeszą bowiem śmiertelnie, gdy grzeszą z jakimś człowiekiem świeckim, śmiertelniej zaś, gdy z duchownym z przyjętymi święceniami, najbardziej zaś, gdy z zakonnikiem zmarłym dla świata.

[xcv] actus appetiti… - akty pożądania zmysłowego, jeśli łączą się z przemianą cielesną, nazywają się namiętnościami, nie zaś aktami woli.

[xcvi] appetitus tendit… - pożądanie dąży do rzeczywistego osiągnięcia przedmiotu pożądania, aby tam nastąpił kres ruchu

[xcvii] amor facit… - miłość sprawia, że rzeczy umiłowane w pewien sposób jednoczą się z miłującym i miłość jest bardziej poznawcza niż poznanie.

[xcviii] intus et in cute - wewnątrz i w skórze

[xcix] principium contentionis - źródło niezgody

[c] consortium in amato - wspólności w kochaniu

[ci] propter multum… - wskutek wielkiej miłości, którą żywi do istot żyjących

[cii] motus in amatum - poruszeniem ku ukochanemu

[ciii] Corona regni… - Korona królestwa z ręki Bożej

[civ] Diadema imperii… - Diadem imperium z ręki Piętrowej

[cv] taxae sacrae poenitentiariae - taksach Świętego Penitencjariatu (tzn. trybunału sądowego Kurii Rzymskiej w sprawach sumienia)

[cvi] Hoc spumans…

Wśród pian to morze otacza świata brzegi

i bałwanami fal uderza w ziemskie krańce.

Na skaliste ustronia rzuca wód nawałnicę.

Szumiącym wirem miesza z dna piaski

i toczy pianę na fali wzburzonej,

coraz wstrząsa huczącym podmuchem…

[cvii] hic sunt leones - tu są lwy.

[cviii] fons paradisi - źródła rajskiego

[cix] qui animam… - ci, którzy poprzez grzechy i wzburzenia łączą duszę z ciałem, z obu stron niszczą to, co potrzebne i konieczne do życia: i duszę czystą i jasną mącą błotem żądz cielesnych, i szpecąc tym sposobem czystość i szlachetność ciała, czynią je bezużytecznym do wypełnienia obowiązków życia.

[cx] nigra et amara - czarną i gorzką

[cxi] nomina sunt… - nazwy mają logiczny związek z rzeczami

[cxii] Qui non habet… - Kto nie ma konia, idzie pieszo

[cxiii] homo literatus… -człowiek uczony, grzeszyłem w dobrej wierze

[cxiv] planta Dei… - rośliną Bożą wyrastającą z korzenia wiary

[cxv] Abigor, pecca pro nobis… - Abigorze, grzesz za nas… Amonie, zmiłuj się nad nami… Samaelu, wybaw nas od dobra… Balialu, zmiłuj się… Fokalorze, wejrzyj na moje zepsucie… Haborymie, potępmy pana… Zaebosie, otwórz mój zadek… Leonardasie, opryskaj mnie swym nasieniem i będę splamiony…