Валентин Зуб - Таямнічы надпіс

— Дзякуй яму, — звярнулася Таня да Міхася, абтрасаючы мокрую сукенку, — калі б не гэты хлопчык, добрая была б мне ванна. Нахілілася браць ваду, не ўтрымалася і паляцела.

— Там не вельмі глыбока, — сказаў хлопчык.

— Пра гэта я потым даведалася, калі ў вадзе апынулася.

— Дык чаму ж ты крычала «ратуйце»? — спытаў Міхась.

— Плаваць я зусім не ўмею. Напалохалася.

— Чаго там баяцца?

— Вядома, тут і ты смелы.

— Пры чым тут смелы? Проста я плаваю добра.

— А ці не такі ты плывец, як і повар?

— Шмат ты разумееш. Я на спаборніцтвах па плаванню не раз другое месца займаў.

— Правільна, — з'едліва заўважыла Таня, — а першае месца займала сякера.

— Калі б гэта сказаў хлопчык, яму давялося б пазнаёміцца вось з гэтым, — і Міхась паказаў кулак.

— Ох, як страшна! — І, звяртаючыся да хлопчыка, Таня дадала: — Мы з Міхасём сёння цэлы дзень спрачаемся…

— Што з табой спрачацца… — І, перавёўшы размову на іншую тэму, сказаў хлопчыку: — Мы — чырвоныя следапыты, ідзем па цікавым маршруце, па месцах, дзе ваяваў партызанскі атрад дзядзькі Сцёпы.

— Чуў я пра гэты атрад. Шмат яны пабілі фашыстаў… А хто ў вас кіраўнік?

— Настаўнік батанікі Несцер Фёдаравіч, у атрадзе дзядзькі Сцёпы быў начальнікам разведкі, у яго шмат узнагарод.

— Мы хочам, — дадала Таня, — напісаць нарыс пра партызанаў-герояў нашага раёна. Мы сустракаемся з былымі партызанамі і з камандзірамі атрадаў.

— А чаму вы спыніліся тут?

— Бераг гэтай рэчкі,— адказаў Міхась, — таксама гістарычнае месца: тут была жорсткая сутычка партызанаў з фашыстамі.

— Акрамя таго, — сказала Таня, — нам трэба знайсці тут аднаго хлопчыка, пра якога пісала піянерская газета.

— Чым жа ён праславіўся, што нават у газетах пра яго пісалі? — зацікаўлена спытаў хлопчык.

— Ён вядомы юннат. Мы хочам паглядзець яго сад, распытаць, як і што ён робіць.

— Гэта, брат, табе не тое, што выцягнуць дзяўчыну з лужыны, — з'едліва сказаў Міхась.

— Як табе, Міхась, не сорамна! — абурылася Таня.

— А дзе ж усе астатнія? — спытаў хлопчык, нібы не звярнуўшы ўвагі на рэпліку Міхася.

— Пайшлі дапамагаць калгасу сена зграбаць, — адказала Таня. — Даручылі нам вячэру прыгатаваць, а мы не тое што зварыць, а нават касцёр распаліць не можам. Ці няма ў цябе запалак?

— Не, — мацаючы кішэні, адказаў хлопчык. — Але гэта не бяда. — Агледзеўшыся па баках, заўважыў кінутыя Міхасём два каменьчыкі.— Зараз будзе агонь.

Да аднаго з каменьчыкаў ён прыклаў пучок сухога моху, а другім пачаў рэзка, але акуратна стукаць па першым. Неўзабаве бліснула іскра, і мох закурыўся.

Вось дык малайчына! — узрадавалася Таня.

— Падумаеш, — скептычна заўважыў Міхась, — крэмень жа я знайшоў.

— А што вы хацелі прыгатаваць на вячэру? — спытаўся хлопчык.

— Суп зварыць, але не ведаем, колькі чаго класці,— сарамліва адказала Таня.

— О, гэта вельмі проста. — Хлопчык зазірнуў у гаршчок. — Бульбы малавата.

Ён сеў і пачаў умела абіраць бульбу. Таня, паслаўшы Міхася па дровы для кастра, дапамагала хлопчыку.

Калі Міхась пайшоў, хлопчык спытаўся:

— А як ён вучыцца?

— Вучыцца добра, але рабіць нічога не ўмее. Я таксама нічога не ўмею, але я не саромеюся гэтага і вучуся, а ён не хоча.

У хуткім часе Міхась вярнуўся з трэскамі ў руках.

— Вось лепшыя дровы для кастра, сасновыя сучкі.

— Правільна, але ж яны сырыя, — заўважыў хлопчык. — Зараз я сам пашукаю.

— Ну і задавака! — незадаволена прамармытаў Міхась.

— Не, не задавака. Ён і сапраўды ўсё ўмее.

— «Умее, умее»! Падумаеш! Трэба будзе яго праэкзаменаваць. Практыка без тэорыі — нуль без палачкі.

З лесу нечакана пачулася песня. Неўзабаве да будана падышоў Несцер Фёдаравіч.

— Ну як, дзяжурныя, ці гатова вячэра? Усе ўжо мыюцца ў рэчцы.

— Хутка згатуецца, — не дужа ахвотна адказаў Міхась.

— Ну вось, — звяртаючыся да Тані, весела сказаў настаўнік, — а ты не хацела заставацца. З такім арлом нідзе не прападзеш.

Міхась нічога не сказаў.

— Мы таксама добра папрацавалі,— гаварыў Несцер Фёдаравіч, нібы не заўважаючы Міхасёвай панурасці.— Усё сена ў копы склалі, ды і навіну цікавую пачулі. Даведаліся, дзе жыве і вучыцца Віця Сташкоў, той славуты юннат.

— Дзе? — пацікавіўся Міхась. Выгляд у яго па-ранейшаму быў даволі змрочны.

— Тут, непадалёк, у Слабадзе. Вось што, вы рыхтуйцеся частаваць нашых працаўнікоў вячэрай, а я пайду пагляджу, як яны мыюцца…

— Цікава, дзе ж гэтая Слабада?

— А вось зараз даведаешся, — адказала Таня.