Валентин Зуб - Таямнічы надпіс

— Вось менавіта «гэтыя». Сам не ведаеш, а гаворыш.

— Ну добра, але да раніцы ты можаш узяць сябе ў рукі? Раніцай па рацэ абавязкова хто-небудзь паплыве.

— Пакуль сонца ўзыдзе, раса вочы выесць.

— Ну вось… — засмучана сказаў Пеця. — А ці не ты сам клікаў нас у паход? Казаў: «Усе падарожнічаюць, а мы сядзім. Хіба мы горшыя?..»

— Размаўляць ты майстар! — усміхнуўся Федзя.

— Я правільна казаў, а што ж рабіць? Прапалі мы — і кропка.

— Эге-ге! — Федзя кінуўся да ракі.

— Што там? — крыкнуў яму Пеця.

— Балалайку маю да берага прыбіла.

— Вось легкадумны чалавек! — сказаў Вася. — Мы ў такім цяжкім становішчы, а ён пра балалайку думае.

— Але і панікаваць не трэба, — заўважыў Пеця.

З берага данеслася:

Гэта спяваў Федзя. Спяваў і акампаніраваў сабе на балалайцы, якая, відаць, яшчэ не настолькі намокла, каб прыйсці ў нягоднасць.

— Ну, добра, давайце вячэраць, — сказаў Пеця.

— Шчаўе-шчаўе! — праспяваў Федзя. — Ад яго такі апетыт! Зараз бы цэлага барана з'еў!

— Кінь гаварыць пра ежу! — сказаў Вася. Федзя хацеў нешта запярэчыць, але Пеця зрабіў яму знак, і ён прамаўчаў.

Аднак Вася кінуўся ў траву і зарыўся ў яе з галавой.

— Чорт мяне падаткнуў з вамі ехаць! Сядзеў бы зараз дома і чай піў!

— Ха-ха-ха! — засмяяўся Федзя. — Ніколі ў жыцці так не смяяўся.

— Ды ты бервяно сапраўднае! — вымавіў Вася скрозь слёзы. — У цябе да людзей і кроплі спачування няма!

— А ты панікёр, вось ты хто! — перастаўшы смяяцца, сказаў Федзя. — І якое да цябе спачуванне можа быць? Калі ўжо на тое пайшло, дык мы ўсе ў аднолькавым становішчы. Чаму ж табе аднаму трэба спачуваць? Гэта па-першае. А па-другое, магу цябе суцешыць. Памрэш ты вельмі не хутка. Чалавек можа пражыць без ежы тры або чатыры дні. Калі вада ёсць. А вады ў нас, як бачыш, хапае.

— Ты прыгадай французскага доктара Алена Бамбара, — дадаў Пеця. — Колькі ён дзён правёў у акіяне без прэснай вады і ежы! І не памёр.

— Вось сказаў дык сказаў,— запярэчыў Вася. — У акіяне столькі рыбы!

— Ну і мы не памрэм, — сказаў Федзя. — У нас і вада, і шчаўе.

— Але якія пакуты давядзецца нам перажыць! — голасам, поўным жаху, прашаптаў Вася.

— І ніякія гэта не пакуты, — стаяў на сваім Федзя. — Проста невялікія цяжкасці.

— Для цябе, можа, і невялікія, а я гэтага не перанясу…

— У вайну людзям і не такое пераносіць даводзілася, — напомніў Федзя словы, якія не так даўно чуў на піянерскім зборы ад самога Басі.

— Дык на тое і вайна! — згадзіўся Вася.

— Затое ў нас будзе такая загартоўка, якой няма ні ў каго з нашых таварышаў! — сказаў Федзя.

Ён зноў узяў балалайку і заспяваў:

— Ты б лепш падумаў, як выбрацца адсюль, — сказаў Вася.

— Гэта, бадай, правільна, — згадзіўся з ім Пеця. — Ты ведаеш, Федзя, выратаванне само не прыйдзе. А што, калі паспрабаваць звязаць які-небудзь плыт і…

— Хадзем! — узрадаваўся Федзя. — Трэба пахадзіць па беразе. Можа, там знойдуцца якія-небудзь бярвенні…

Тут Пеця раптам ускочыў, адной рукой тузануў Федзю, а другой паказаў удалечыню, на раку.

— Лодка! — закрычаў ён. — Лодка! Эге-гей! Сюды-ы! Людзі!.. Давайце разам крыкнем! Тры-чатыры! Эге-гей! Э-э-э!

Яны закрычалі ўтрох.

— Не, не чуваць адсюль, — сказаў Федзя. — Надта далёка.

Пеця ляпнуў сябе далоняй па лбе, зняў шапку і пачаў шукаць нешта пад скураной аблямоўкай.

— Знайшоў! — сказаў ён радасна.

— Што знайшоў?

— Кручок рыбалоўны.

— А лёску дзе возьмеш? — спытаў Федзя.

— У цябе пазычу.

— Але ў мяне няма.

— Ёсць! На балалайцы. Струны.

— Ну, ведаеш! Гэта падарунак.

— Балалайку ж я не паламаю. А струны ў любым магазіне купіш. Давай сюды.

Федзя паслухаўся.

— Ну вось, — сказаў Пеця, — цяпер пайшлі да берага. Там і плыт звяжам, і рыбы наловім… Вася, ты пастарайся заснуць.

І зноў Вася застаўся адзін са сваімі думкамі.

«Якія там бярвенні! Што яны там спаймаюць? А калі і спаймаюць, дык ні падпячы, ні зварыць: запалак няма».

Вася з тугой глядзеў на раку, і раптам… зусім побач з берагам убачыў лодку!

Не памятаючы сябе, памчаўся Вася да берага.

— Дзядуля, дзядуль! — закрычаў ён, убачыўшы ў лодцы старога.

— Ты што?

— Ды вось…

Блытана расказваў Вася пра тое, што здарылася з ім і яго таварышамі.

— …Спачатку ўсё было добра. А потым такая бура ўзнялася! Вады ў лодку набралася, хвалі праз борт так і скачуць. Лодка і перакулілася.