Albert Baantjer - De Cock en de geur van rottend hout

De Cock strekte zijn wijsvinger naar zijn jonge collega uit.

'Michel van Amerongen,' antwoordde hij strak, 'betaalde om dezelfde redenen als waarom Ferdinand de Graaf en Abraham van der Velde maandelijks aan Jelle Poelstra betaalden.'

'En dat is?'

De Cock antwoordde niet direct.

'Edith Kuijters,' sprak hij na enig nadenken, 'werd niet alleen door de brute Jelle Poelstra verkracht. Bij die verkrachting in de loods op het Prinseneiland waren ook Ferdinand de Graaf, Abraham van der Velde en… Michel van Amerongen betrokken.'

Vledder keek hem verrast aan.

'Hoe weet je dat?'

De Cock schudde zijn hoofd.

'Het is geen wetenschap op basis van bewijzen. Het is een stelling.

Maar ik verzeker je dat ik het bewijs voor die stelling spoedig kan leveren.'

'Hoe?'

De Cock glimlachte.

'Denk daar maar eens over na.'

De oude rechercheur hield zijn wijsvinger gebarend voor zijn neus.

'Toen vader Kuijters,' betoogde hij, 'aangifte deed van verkrachting van zijn dochter Edith, werd alleen Jelle Poelstra gearresteerd, en wel om de eenvoudige reden dat Edith zich alleen die Jelle Poelstra kon herinneren. Van de andere verkrachters had ze

geen weet. Die verkrachtingen werden gepleegd toen Edith in staat van bewusteloosheid verkeerde.'

'Een hypothese.'

De Cock knikte.

'En voorlopig niet meer dan dat. Maar ik ben er van overtuigd dat ik gelijk heb.'

De oude rechercheur bracht opnieuw zijn wijsvinger voor zijn neus.

'Jelle Poelstra had bij zijn arrestatie de namen van de mededaders van de verkrachting van Edith Kuijters kunnen noemen. Hij deed dat niet.'

De blik van Vledder verhelderde.

'Hij liet zich voor zijn stilzwijgen betalen.'

De Cock knikte.

'Chantage,' sprak hij met zichtbaar genoegen. 'En het feit dat de betrokkenen al die jaren trouw voor het zwijgen van Jelle Poelstra bleven betalen, is volgens mij het bewijs dat mijn stelling juist is.'

Vledder boog zijn hoofd.

'Je hebt gelijk.' sprak hij timide. 'Zo is het beslist geweest.' Hij zweeg even. 'Maar daarmee lossen wij de moorden nog niet op.'

De Cock kwam uit zijn stoel overeind en slenterde naar de kapstok.

'Waar ga je heen?'

De Cock draaide zich half om.

'De eerste stap doen naar de oplossing.'

'En dat is?'

'Bussum.'

Het was druk op de A1. Voor de brug bij Muiden stonden ze muurvast in een file. De Cock keek even naar al die auto's om hem heen en liet zich toen onderuitzakken. De rand van zijn hoedje schoof hij tot op de rug van zijn neus.

Vledder stootte hem aan.

'Wat doen we in Bussum?'

De Cock kwam enigszins geprikkeld weer omhoog en schoof zijn hoedje terug.

'Je hebt je dag niet,' sprak hij hoofdschuddend. 'Echt, je moet vanavond vroeger naar bed.' Hij glimlachte.

'In Bussum, herinner je je nog, woont Michel van Amerongen. En omdat de heer Johannes Pieter Zwagerman zegt dat de directeur van de doe-het-zelfketen al een paar dagen niet op zijn kantoor is verschenen, neem ik aan dat hij thuis is.'

Er kwam langzaam beweging in de file. Ook na de brug zat het verkeer vast. Maar de carpoolstrook bleef tergend ongebruikt.

Vledder blikte opzij.

'Heb je zijn adres?'

De Cock knikte.

'Boekhouder Zwagerman wist het uit zijn hoofd… Jan Toebacklaan honderdtwaalf.'

'Denk je dat Michel van Amerongen bereid is om ons te vertellen waarmee hij door Jelle Poelstra werd gechanteerd?'

'Absoluut.'

Vledder keek hem verrast aan.

'Vanwaar die zekerheid?'

De Cock trok zijn gezicht strak.

'Omdat ik wellicht de enige man ben, die hem in leven kan houden.'

Vledder liet van schrik zijn stuur even los.

'Wat?' riep hij geschrokken. 'Jij… jij bent de enige man die hem in leven kan houden?'

In zijn stem trilde onbegrip.

De Cock wees naar het bord Bussum-Naarden.

'Je moet hier rechtsaf.'

De Jan Toebacklaan was een smalle doodlopende laan met aan het eind een gerenommeerd hotel. Vledder parkeerde de Golf half op het trottoir en de rechercheurs stapten uit.

Nummer honderdtwaalf bleek een fraaie villa met een brede oprijlaan van knarsend grind.

Op het bellen van De Cock werd de deur geopend door een knappe vrouw in een zwarte nauwsluitende japon. De oude rechercheur schatte haar op achter in de dertig. Ze had bruine ogen die grappig contrasteerden met haar lichtblonde haar. Rond haar volle lippen, licht aangezet in ceriserood, lag een zorgelijke trek.

De grijze speurder lichtte beleefd zijn hoedje.

'Mijn naam is De Cock,' sprak hij vriendelijk. 'De Cock met ceeooceeka.' Hij wees opzij. 'Dat is mijn collega Vledder. Wij zijn rechercheurs van het bureau Warmoesstraat in Amsterdam.' Hij glimlachte. 'U… eh, u bent mevrouw Van Amerongen?'

'Zeker.'

'Wij wilden graag een gesprek met uw man.'

Mevrouw Van Amerongen schudde haar hoofd.

'Mijn man is er niet.'

'Enig idee waar ik hem kan vinden?'

Mevrouw Van Amerongen aarzelde even.

'Hebt u een arrestatiebevel?'

De Cock toonde verbazing.

'Verwacht u dat wij zo'n bevel bij ons hebben?'

Mevrouw Van Amerongen maakte een onzeker gebaar.

'Ik weet niet meer wat ik moet verwachten.'

De Cock bracht zijn beminnelijkste glimlach.

'Maakt u zich geen zorgen,' sprak hij geruststellend. 'Ik ben niet van plan om uw man te arresteren.'

Mevrouw Van Amerongen deed een stap opzij.

'Komt u binnen. Mijn man is naar de bank. Ik verwacht hem elk ogenblik terug.'

Ze ging de rechercheurs voor naar een ruim vertrek met een indrukwekkende schouw en liet hen plaatsnemen in witlederen fauteuils. Handenwringend ging ze tegenover De Cock zitten.

'Wat is er met mijn man?' vroeg ze met een zweem van wanhoop.

'Hij gedraagt zich vreemd de laatste dagen. Hij is schichtig… nerveus… rookt de ene sigaret na de andere.'

De Cock keek haar schuins aan.

'Hebt u hem zelf niet gevraagd wat hem scheelt?' vroeg hij ontwijkend.

Mevrouw Van Amerongen knikte.

'Hij zegt dat er niets aan de hand is… dat ik mij muizenissen in mijn hoofd haal… dat hij wat op adem wil komen… dat hij gewoon een poosje uit de drukte in Amsterdam weg wil.'

De Cock keek haar onderzoekend aan.

'En u vermoedt, dat hij liegt?'

Mevrouw Van Amerongen sloot even haar ogen.

'Ik ben bijna twintig jaar met hem getrouwd. Ik ken hem toch. Hij kan… en mag mij ook niets wijs maken.'

Ze boog zich iets naar voren.

'Ik ben bang, rechercheur,' sprak ze ernstig. 'Ik ben echt bang. En ik weet dat ook hij bang is… al wil hij dat niet toegeven.'

De Cock kneep rimpels in zijn voorhoofd.

'Bang… voor wie… voor wat?'

Mevrouw Van Amerongen maakte een wanhopig gebaar.

'Dat weet ik niet.'

'Weet uw man het?'

'Misschien. Maar hij wil niets zeggen.'

De Cock kwam overeind. Hij had een deur horen dichtslaan.

Enkele seconden later kwam Michel van Amerongen de kamer binnen. Zijn gezicht zag grauw. Verschrikt keek hij van De Cock naar Vledder en terug.

'Wat komt u doen… in Bussum?'

De Cock strekte zijn rechterarm naar hem uit.

'U dwingen tot een gesprek onder vier ogen.'

De heer Van Amerongen slikte. Zijn adamsappel danste op en neer.

'Onder vier ogen?'

De Cock knikte.

'Het is tijd voor een bekentenis.

Rechercheur De Cock zat naast Vledder op de Rigakade in de donkere laadruimte van een oude gammele bestelbus met op de buitenkant als opschrift de naam van een niet-bestaand aannemersbedrijf. Hij had de bestelauto tijdelijk van het hoofdbureau te leen.

Het onooglijke busje werd door de rechercheurs van kamer honderdnegentien zo nu en dan als geheime observatiepost gebruikt.

Vanuit een kijkgat zag hij aan de overkant van de weg het silhouet van de oude legerloods tegen het vale maanlicht afsteken.