Albert Baantjer - De Cock en een deal met de duivel

De Cock glimlachte. ‘Maarten Luther, de kerkhervormer, zei lang geleden al: ein Jurist ist ein böser Christ, en hij vroeg zich bezorgd af of juristen wel zalig konden worden. Vermoedelijk kende Maarten Luther het antwoord al, anders had hij die vraag niet gesteld. Ook in Oudnederlandse spreekwoorden komen juristen er niet best af. Denk maar aan: advocaat-duivelskwaad of advocaat-duivelsmaat.’

Fred Prins zwaaide om aandacht. ‘Meester Van Hardenberg was de advocaat van die Pedro de Jaager?’

‘Ja.’

‘Maar waarom? Wat had het voor zin om hem te laten liquideren?’

‘Pedro de Jaager was de laatste man nog in leven.’

Fred Prins schudde zijn hoofd. ‘Dat snap ik niet.’

De Cock nam nog een slok van zijn cognac. ‘Pedro de Jaager was de leider van de misdaadgroep die zich de Tentakels noemde.

Een groep die zich bezighield met handel in drugs. Tot die groep behoorden aanvankelijk ook De Graaf, De Waal en Bakker.’

‘De mannen van de weduwen.’

De Cock knikte instemmend.

‘In de strijd met de Hosselaars, een andere misdadige groep van drugshandelaren, waren een paar bendeleden van de Tentakels gesneuveld. De overgebleven mannen onderkenden dat zij zelf ook makkelijk slachtoffer van een liquidatie konden worden. Men kwam toen op het idee om met het vele geld dat zij verdienden voor hun vrouwen een levensverzekering af te sluiten… een soort nabestaandenpensioen, zodat hun toekomst veilig was gesteld.’

Vledder spreidde zijn handen. ‘Die verzekeringen werden afgekocht.’

Fred Prins keek hem verrast aan. ‘Door wie?’

‘Door de vrouwen.’

‘Waarom?’

De Cock mengde zich weer in het gesprek. ‘Meester Van Hardenberg werd advocaat van de Tentakels toen de nabestaandenpensioenen al waren afgesloten. Hij bewerkte de vrouwen.’

‘Hoe?’

De Cock grijnsde. ‘Hij maakte hen wijs dat de bedragen die voor de nabestaandenpensioenen waren gestort, op den duur zouden opvallen. Volgens de wet mot — Melding Ongebruikelijke Transactie — zou de verzekeringsmaatschappij de wettelijke meldingsplicht hebben om justitie over die nabestaandenpensioenen in te lichten. En dan waren ze alles kwijt.’

Appie Keizer fronste zijn wenkbrauwen. ‘Die wet mot bestaat toch!’

De Cock knikte.

‘Zeker. Maar de pensioenen liepen in feite geen enkel gevaar.

De verzekeringen waren door de maatschappij volkomen geaccepteerd. De wet mot is er nooit aan te pas gekomen. Meester Van Hardenberg speculeerde op het vertrouwen dat hij genoot. Hij spiegelde Pedro de Jaager en de vrouwen voor dat het veel veiliger was om het geld dat door de handel in drugs was verkregen, aan hem af te dragen. Hij zou ervoor zorgen dat de pensioenen van de vrouwen ook in de toekomst zouden worden uitbetaald. Daar stond hij persoonlijk borg voor. Ook beloofde hij een veilige belegging voor de eventueel nog te maken drugswinsten.’

Fred Prins grijnsde. ‘Ik begin er iets van te snappen. Toen Van Hardenberg al het geld binnen had, zocht hij naar een mogelijkheid om dat geld te behouden zonder de pensioenen te behoeven uit te keren.’

De Cock knikte. ‘Dat was het motief.’

Vledder gniffelde. ‘Aan dode vrouwen,’ sprak hij plechtig, ‘worden geen pensioenen meer uitgekeerd. Meester Van Hardenberg durfde aan het uitmoorden van de vrouwen niet te beginnen zolang Pedro de Jaager nog in leven was.’

Appie Keizer schudde verbijsterd zijn hoofd. ‘Daarom moest hij als eerste het veld ruimen.’

De Cock pakte zijn glas en nam nog een slok van zijn cognac.

De uiteenzetting had hem wat vermoeid. Zijn blik gleed over de gezichten van de jonge rechercheurs. Waarschuwend stak hij zijn wijsvinger omhoog.

‘Sluit nooit een deal met de duivel.’

Fred Prins knikte. ‘Advocaat-duivelsmaat. Pedro de Jaager en de weduwen deden dat wel. Ze sloten een deal met de duivel.’

De Cock zuchtte.

‘Het werd hun dood.’

De oude rechercheur schonk nog eens in. Hij voelde zich vermoeid en voldaan. Hij nam zijn glas op, liet het schommelen, drukte het onder zijn neus en snoof. De prikkelende geur van de cognac verkwikte hem.

Vledder boog zich weer naar voren.

‘Hoe wist jij dat meester Van Hardenberg op de Noordermarkt aan de deur van Henriëtte Bakker zou verschijnen?’

De Cock glimlachte.

‘Na onze afschuwelijke ontdekking in Maarssen, begreep ik dat er nog maar één vrouw in leven was… Henriëtte Bakker.

Ik maakte haar midden in de nacht wakker. Henriëtte Bakker vond het wel een gek uur voor een bezoek, maar ze liet mij toch binnen. Van haar vernam ik alles over die nabestaandenpensioenen. Ik wist op dat moment dus wie de moorden had gepleegd en kende het motief. De vraag die bleef was… hoe bewijs ik het.’

‘En?’

De Cock glimlachte opnieuw.

‘Ik dicteerde haar een brief, waarin Henriëtte Bakker openbaart dat ze alles weet van de nabestaandenpensioenen en de moorden op Anna-Marie de Graaf, Aleida de Waal en Josefi nede Jaager. In die brief aan meester Van Hardenberg doet ze hem een voorstel: de helft van het geld dat de advocaat zich heeft toegeëigend, of ze gaat met haar verhaal naar rechercheur De Cock van de Warmoesstraat.

Aan het einde van de brief toont ze zich bereid om met Van Hardenberg over haar voorstel te onderhandelen… en ze nodigt hem uit voor een bezoek aan haar woning op de Noordermarkt… ’s avonds om negen uur. Zij deed de brief in de brievenbus van de advocaat.’

Vledder lachte vrijuit.

‘Weet je, De Cock, soms… soms heb jij ook iets van een duivel.

Van Hardenberg had na de ontvangst van die brief in feite geen keus. Henriëtte Bakker was voor hem te gevaarlijk geworden.’

Mevrouw De Cock ging opnieuw met lekkernijen rond en het gesprek werd algemener. De moorden op de drugsbaron Pedro de Jaager en zijn vrouw en op de Tantetjes raakten wat op de achtergrond.

Nadat de gasten op een nog redelijk uur waren vertrokken, trok mevrouw De Cock een poef bij en ging recht tegenover haar man zitten.

‘Heeft Maarten Luther werkelijk gezegd: ein Jurist ist ein böser Christ?’

De Cock glimlachte. ‘Volgens de overlevering. Ik was er niet bij toen hij dat zei. Hij leefde van 1483 tot 1546.’

Mevrouw De Cock schudde haar hoofd. ‘Elke advocaat is toch geen duivelsmaat?’

‘Gelukkig niet. Dan zou het slecht met onze rechtspleging zijn gesteld.’

Mevrouw De Cock schoof haar poef nog iets dichterbij.

‘Vind jij niet dat die meester Van Hardenberg in feite al door God is gestraft…’

‘Je bedoelt die dwarslaesie?’

Mevrouw De Cock knikte. ‘De rest van je leven in een rolstoel.’

De Cock keek haar aan. ‘Weegt dat op tegen vier moorden?’

Mevrouw De Cock negeerde de vraag.

‘Waarom plakte hij een cannabisblad op het voorhoofd van zijn slachtoffers?’

‘Als symbool… als symbool van de drugs, waarvan hij zelf het slachtoffer was geworden. Voor hij advocaat van de Tentakels werd, was Van Hardenberg een nette, betrouwbare strafpleiter.’

Een trage, slome regen zakte mistroostig uit een laag, grauw wolkendek. Het zat zo diep, zo vast, dat het leek alsof het nooit meer zou veranderen, alsof het in Amsterdam verder eeuwig zou regenen.

De Cock trok de kraag van zijn jas omhoog en drukte zijn oude hoedje verder naar voren. In zijn zo typische slenterpas schuifelde hij over het grind van de oude begraafplaats Zorgvlied.

Het water droop van zijn gezicht.

Anna-Marie de Graaf werd begraven en De Cock had het gevoel dat hij er bij moest zijn, uit piëteit. De vraag of men haar dood moest betreuren, kwam niet in hem op. Als in haar leven het kwaad had overheerst, dan was zij inmiddels wel geoordeeld, door Hem, die alle feiten kende. Die kende hij niet. Hij had heel even met haar gesproken en later haar ontzielde lichaam gezien met een gedroogd cannabisblad op het voorhoofd.