Янка Купала - Прымакі

К а ц я р ы н к а. Цётка,так не пужай дзядзьку, ужо яму мамчына мешалка далася ў знакі. Ён у нас начаваў.

П а л а н е я (да Даміцэлі) . Дык гэта ты мне, імасць, зводзіш майго старога? Як табе стыду няма! Усё ведаю: яешняй частавала, бессаромніца, і гарэлкай. Бач, якая гасцінная!

М а ц е й к а. Мамка! I ты ж дзядзьку частавала таксама – яешняй і паўквартай.

Д а м і ц э л я (да Паланеі). Ага! Дык вось якая, ясна пані, з сорамам! Чужых мужыкоў адбівае ды яшчэ на вока выкідае, калі чалавек праз памылку зайшоў і заначаваў.

Т р а х і м. Але ж, міленькая, але, – праз памылку ў кумаву хату папаў. Прабудзіўся гэта я раніцай, а кума, каб ёй здароўе, будзе мяне мешалкай. I скажы, што я вінават?

М а к с і м. Знаю тваю натуру, зладзюга! Праз памылку! Праз памылку! Напаіў мяне, а сам пайшоў у маю хату начаваць.

Т р а х і м.А не ты прынёс другую паўкварту, каб мяне спаіць? Га?! Можа, скажаш – няпраўда?А тады – дзе ж цябе нячысцік занёс, як я добра выпіў?

П а л а н е я (да Даміцэлі) . Я думала, што маю куму і суседку дарэчную. Прыляціць, бывала: пазыч рэшата, пазыч чапялы! Усё давала, а яна вунь якія падступкі мне робіць. Мужа роднага адбівае!

Д а м і ц э л я. Але ж, але! Добранькая, нечага сказаць! То ёй Даміцэлька пажынай, то памажы гной растрэсці – і Даміцэлька, як магла, памагала. А яна адплацілася: каб каго – гаспадара апошняга звабіла! Варопаўка! Чаму яшчэ зямля цябе носіць?

П а л а н е я. П'яўка чорная! Чаму яшчэ на цябе сонца свеціць?

Д а м і ц э л я. Маўчы, бо бельмачы павыдзіраю!!

П а л а н е я. Калі табе не зойме, кудлы ўсе выкудлычу!

Д а м і ц э л я. На табе! на табе! (Тыцкае хвігі.)

П а л а н е я (таксама) . На! на! А што? – смачна?

Д а м і ц э л я (учапіўшысяза Паланеіны валасы) . Не будзеш ты болей гэтых каўтуноў насіць!

П а л а н е я (таксама) . Вылышу шэльму, як ліпку!.

Т р а х і м (учапіўшыся за Паланею) . Пакінь, кумка, пакінь! Ці табе справіцца з гэтай язычніцай? Яна ж мяне ўжо да паўсмерці загрызла.

М а к с і м (адцягваючы Даміцэлю) . Не турбуйцеся, кумка! Я сам не дам ёй рады, а не то што каб ты... Балазе што хоць мешалку кінула. (Разбароньваюць.)

П а л а н е я (трасучы на Даміцэлю кулаком) . Я табе яшчэ ўпомнюся. Хіба я жыва не буду!

Д а м і ц э л я (таксама) . Пазнаеш ты ў мяне, дзе ракі зімуюць!

Т р а х і м (да Максіма) . А ты і тут не вытрываў, каб за маю не ўчапіцца?

М а к с і м. А ты чаго першы, схапіўшы ўпол, маю цягнуў? Га?!

Т р а х і м (трасучы кулаком) . Паткніся ты толькі другі раз – дам паранкі!

М а к с і м (таксама) . Папрабуй, кацэрнік, палезь – спушчу юху!

Т р а х і м (прыступаючы) . Ану, хоць крані?!

М а к с і м (таксама) . Паткніся?!

Т р а х і м (счапіўшыся за грудзі з Максімам) . Крані хоць пальцам, дык з зямлёю змяшаю!!

М а к с і м. Хоць толькі замахніся, дык на блін зляплю!

П а л а н е я (схапіўшы мешалку і замахваючыся на Трахіма) . Гэта ты, кум, усяму прычынай!

Д а м і ц э л я (таксама замахваючыся на Максіма) . Гэта ты, кум, нарабіў гэтакай калатухі!

М а ц е й к а (адцягваючы Даміцэлю) . Цётка! не бі майго тату!

К а ц я р ы н к а (адцягваючы Паланею) . Цётка! не чапай таты!

П а л а н е я і Д а м і ц э л я (у адзін голас) . Гвалт! Ратуйце! Забіваюць!

Тыя ж і Ураднік, Соцкі.

Пасля сяляне, сялянкі.

С о ц к і. Гэта што за разбой сярод белага дня, ды яшчэ ў свята?!

У с е (кінуўшы калатню, бабы толькі трымаюць мешалкі, як посахі). Мы нічога! Мы так сабе!..

У р а д н і к. А гвалт гэты хто спраўляў? А мешалкі гэтыя нашто ў руках?

П а л а н е я. Гэта я свайго бараніла.

Д а м і ц э л я. А я свайго не папускала ў крыўду!

М а ц е й к а. Ваша бродзіе! Мой тата і яе (паказвае на Кацярынку) тата мелі гонар біцца за нашых мамак.

М а к с і м (паказваючы на Трахіма). Гэты гад сягоння ў маёй хаце начаваў.

Т р а х і м (паказваючы на Максіма). Гэта сухая пятніца ўсю ноч сваёй асобай маю хату паганіў.

П а л а н е я (паказваючы на Даміцэлю). Гэта мокрая серада майму мазгі закруціла, і ён, не тут гаворачы, у яе хаце начаваў.

Д а м і ц э л я (паказваючы на Паланею) . Гэта ветраніца майму вочы пылам засыпала, і той, не тут успамінаючы, у яе хату папаў.

У р а д н і к. Нічога не панімаю!

У с е. I мы нічога не разумеем!

М а ц е й к а. Рассудзіце, ваша бродзіе, усіх, і ўсё тут будзе.

У с е. Рассудзіце! Рассудзіце! Не разумеем!

С о ц к і. Я, ваша бродзіе, панімаю!

У с е. Ну?

У р а д н і к. Дык як дзела абстаіць?