Эсхіл Array - Прыкуты Праметэй. Антыгона

Антыстрафа першая

Я ж бачу: ў Лабдакідаў дом бяда ідзе за бядою,
Спрадвеку йдуць ад продкаў яны да нашчадкаў.
I ўнукаў дзеду не вызваліць, бо ярасць багоў
Іх гоніць, гоніць без канца.
Апошні корань у Эдыпавым быў родзе,
Над ім заззялі быццам промні сонца.
I зноў крывавы серп падземных
Багоў яго знішчае —
Шаленства ў словах, як і ў думках.

Страфа другая

Якая моц людзей магла б
Моц тваю зламаць, Зевес?
Над ёю нават сон — нядужны ўладца,
I месяцы, што няўтомна
Бягуць. Не ведаеш старасці ты
I ў ясным бляску Алімпа пануеш.
Ну, а над намі — адзін закон;
Ён быў, ён ёсць, ён будзе;
Ў жыцці чалавека няма
Нічога пэўнага, апроч няшчасцяў.

Антыстрафа другая

Прывабная надзея ўсё-ткі
Шмат якім людзям дае уцеху
I шмат каму маной бывае ў іх жаданнях палкіх.
Вядзе людзей, якім нішто не бачна,
I раптам іх у полымя кідае.
Так слова мудрае калісьці хтось сказаў:
Чый розум бог вядзе ў бяду,
Таму дабром заўсёды ліха
Здавацца будзе. Без бяды
Такі нядоўгі час жыць можа.

Вось і Геман ідзе. У сямейцы тваёй
Ён адзіны сынок. Ці ж бядуе аб тым,
Лёс які будзе ,мець нявеста яго,
Антыгона, якую ён шчыра кахаў?

Мы зараз будзем ведаць лепей, чым прарокі.
( Да Гемана .)
Мой сын, ці ты ідзеш на бацьку злы, бо чуў
Прысуд яго рашучы аб тваёй нявесце,
Альбо табе я буду дарагі заўсёды?

Я твой, о бацька: ты парады мне даеш
Карысныя — заўсёды іх выконваць буду.
Пакуль мяне вядзеш ты добра, я не стану
Лічыць каханне даражэйшым за цябе.

Так, сын мой, трэба й думаць, і лічыць
Усё ніжэй за меркаванне бацькі.
I вось чаму дзяцей мы паслухмяных любім,
( Калі ў сям’і такіх мы маем ) — то ж яны
Ідуць супроць бацькоўскіх ворагаў, а сябра
Яны шануюць так, як бацька сам.
Што ж нам сказаць аб тым, хто нарадзіў
Дзяцей благіх? Ён нарадзіў бяду
Сабе і вечны смех для ворагаў сваіх.
Так і цяпер, мой сын, ты розуму не страць
Дзеля жанчыны, што дае табе пацеху.
Бо ведай, што, калі благая жонка ў хаце,
Халоднымі табе яе абдоймы будуць,
Бо дрэнны друг — найгоршая бяда.
З пагардаю, як ворага, адкінь яе:
Няхай другіх сабе шукае пад зямлёй.
Адкрыта я пры ёй засведчыў, што яна
Адна з усіх пайшла супроць загаду.
Прад грамадзянамі не буду брахуном,
Але заб’ю яе! Няхай Зевеса кліча
Сямейнага. Бо родным я калі дазволю
Ісці супроць мяне — тым больш чужыя пойдуць.
Калі хто будзе ў хаце ўласнай добры —
Ў дзяржаўных справах той карысць нам прынясе.
А хто пачне пераступаць законы
Альбо надумаецца йсці супроць цароў,
Таму ніколі я не дам пашаны.
Каго народ абраў, таму ты паслухмяны будзь.
У справах усялякіх — добрых, дрэнных —
Такі, скажу я смела, будзе добра й сам
Другімі кіраваць, і слухаць кіраўніцтва.
I ў час страшэннай бітвы цвёрды будзе ён,
Сябрам сваім паплечнік добры і праўдзівы.
За безуладдзе ж горшага няма няшчасця:
Яно дзяржавы губіць і руйнуе хаты
Дашчэнту, і паплечнікаў у бітве
На ўцёкі гоніць. I, наадварот, ратуе
Заўсёды паслухмянства тых, хто паслухмяны.
Дык вось чаму законы трэба бараніць.
Жанчыне ж нельга нам ніколі паддавацца —
Калі ўжо трэба, лепш загіну ад мужчыны,
Чым каб казалі, што жанчыне паддаюся.

Калі яшчэ ў старога розум не загінуў,
Здаецца мне, што ўсё разумна ты казаў.

Даюць багі ўсім людзям, бацька мой,—
Рэч лепшую за ўсё, што толькі ў свеце ёсць.
Не здолеў бы я й здолець не хацеў бы
Давесці, што няправільна ты ўсё казаў.
Але ж і ў іншых думка добрая быць можа:
Лягчэй магу я за цябе разведаць,
Што кажуць і каго ганьбуюць людзі.
А простаму народу жудасны твой позірк —
Не скажа ён таго, чаго не любіш ты.
Я ж непрыкметна чуць ўсё магу, што кажуць.
Шкадуе гэтаую дзяўчыну ўвесь народ,
Бо менш за ўсіх жанчын павінна згінуць,
Ліхую смерць панесці дзеля справы слаўнай.
Што брата роднага, які ў баі загінуў,
Непахаванага, яна не захацела
Пакінуць птушкам ды сабакам злым —
Хіба ж яна вянка не варта залатога?
Такая гутарка таемная ідзе.
А для мяне няма нічога даражэй
За тое, каб усё шчасліва йшло ў цябе.
Бо для дзяцей ёсць слава — бацькаў дабрабыт.
Ты не насі ў душы такога меркавання,
Што толькі тое правільна, што кажаш ты.
Бо той, хто думае, што ён адзін разумны,
Што словам ён найлепш валодае, што ён
Адзін велікадушны — брахуном пустым
Аказваецца потым у жыцці сапраўдным.
Бо нават мудрацу не сорамна ніколі
Вучыцца шмат чаму й не быць занадта ўпартым.
Струмень бурлівы так мілуе тыя дрэвы,
Якія гнуцца перад ім, а тыя,
Што не згінаюцца — з карэннем вырывае.
Як ветразей не хоча скласці і марак
Прад бурай, карабель яна перавярне —
I будзе на кілі марак той выплываць.
Не будзь жа ўпарты, бацька: свой прысуд змяні,
Бо калі я, малодшы, думку мець сваю
Магу — кажу я, што вышэй за іншых толькі той,
Хто будзе поўны мудрасці заўсёды.
Калі ж не так ( бо мала гэткіх ёсць людзей ),
Дык слухаць трэба тых, хто раіць добра.