Сяргей Белаяр - Полюс недаступнасці

— Зразумела!.. Віктар Канстанцінавіч?

Лекар выдаткаваў яшчэ некалькі хвілін на агляд і толькі потым сказаў:

— Гіперсалівацыя, тахікардыя, пачашчанае дыханне... Мяркую, нервовы зрыў. Аднак пакуль нічога не магу сказаць пра тое, што яго выклікала. У Едуса першая група здароўя, псіхалагічны клімат у сям’і нармальны, канфліктаў з сябрамі і сваякамі не было, у кіраўніцтва на добрым рахунку.

— Гэта значыць, Пеця проста ўзяў і закаціў істэрыку?

— Нематываванай істэрыкі быць не можа, Фёдар Лукіч. Калі толькі гэта не сімуляцыя!

— Навошта яму сімуляваць? Ён жа мог проста адмовіцца ад удзелу ў экспедыцыі. На яго месца знайшлося б шмат жадаючых — дзе яшчэ заробіш такія грошы?

— Трэба шукаць прычыну... Аляксандр Мікалаевіч, плашч-палатка як нельга дарэчы! Спадары, нясіце Пятра Сцяпанавіча ў медпункт!

Едуса паклалі на ложак і распранулі да бялізны, пасля чаго ўсім, акрамя Казанцава і Медзельца, давялося сысці.

— Паляжыць пакуль, супакоіцца, а потым я з ім паразмаўляю. Блатафобія бярэ пачатак у нейкай жыццёвай сітуацыі, у якой мае месца моцны спалох. Як правіла, гэта траўматычны дзіцячы вопыт, ён мае аўтаматычную і паслядоўную асацыяцыю з прусамі. Для людзей, якія пакутуюць на блатафобію, з’яўленне прусакоў выклікае панічны страх. Паводзіны такога чалавека рэзка змяняюцца. У яго адзначаюцца моцнае хваляванне, пачашчанае сэрцабіццё і галавакружэнне. Асаблівасць блатафобіі ў тым, што сам хворы выдатна разумее, што яго боязь неабгрунтаваная, але самастойна змяніць сітуацыю не можа. Часам блатафобу здаецца, што ён можа нават памерці ад сваіх перажыванняў.

— І як яе лечаць?

— Гіпнатэрапіяй ці кагнітыўнай тэрапіяй. Падыходзіць і дэсэнсібілізацыйны метад.

— Едуса неабходна адправіць на Вялікую зямлю — я вас правільна зразумеў, Віктар Канстанцінавіч?

— Так, Глеб Міхайлавіч. Пасля таго, як Едус ачуецца, ён зразумее неадэкватнасць сваіх паводзін, але гэта зусім не выключае паўтарэння прыступу. Рэакцыя можа быць вельмі сур’ёзнай — аж да паралічу.

— А паблізу можа нікога не аказацца... Бура ў лепшым выпадку скончыцца да вечара, верталёт прыляціць не раней за заўтрашнюю раніцу... Віктар Канстанцінавіч, Едус застаецца пад вашым назіраннем. Трымайце мяне ў курсе!

— Абавязкова!

У калідоры сабраліся ўсе насельнікі «Полюса недаступнасці». На тварах чыталася трывога.

— Спадары, нічога сур’ёзнага не адбылося — у Едуса звычайны нервовы зрыў. Яму патрэбен спакой, таму прашу ўсіх разысціся! — казаў Казанцаў з такой упэўненасцю, што ні ў каго не ўзнікла жадання паставіць пад сумнеў яго словы. Праз некалькі хвілін калідор апусцеў. — Які ўсё ж такі выдатны падабраўся калектыў! Чэрствых душ няма, і гэта не можа не радаваць!.. Што атрымалася высветліць? Дапамаглі паперы Аненербэ?

— Пахваліцца няма чым... — Медзелец тэзісна распавёў пра вечар учорашняга дня.

— Шкада! А я спадзяваўся, што даў вам у рукі ключ...

— Час яшчэ ёсць!

— Гэты адзіны наш актыў неўзабаве скончыцца.

— Гатовы прыступіць да працы неадкладна!

— Пахвальна, калега. Але для пачатку было б нядрэнна памыцца і паснедаць. І не думайце пярэчыць!

Медзелец пакорліва кіўнуў.

У наступнае імгненне дзверы медыцынскага пункта з грукатам адчыніліся, і з праёму з шалёнымі вачыма выскачыў Едус.

— Яны ў маёй галаве! — памочнік кухара прыпусціў па калідоры.

— Трымайце яго! — галава Кабуша была разбіта. Каб не ўпасці, лекар трымаўся за вушакі.

Ні Медзелец, ні ўжо тым больш Казанцаў спыніць Едуса не здолелі — памочнік кухара ўрэзаўся галавой у кут. Прыснула кроў. Цела паваліліся на падлогу.

Кабуш, наколькі мог хутка, паспяшаўся да Едуса. Як высветлілася, толькі за тым, каб канстатаваць:

— Мёртвы... Што з вамі, Глеб Міхайлавіч?

— Сэрца... — прафесар масіраваў грудзі. — Нічога, зараз пройдзе!

— Яўген Святаслававіч, мой сакваяж! Хутчэй!

Серабрысты чамаданчык з чырвоным крыжам стаяў на табурэтцы. Медзелец схапіў яго, машынальна адзначыўшы перакуленыя ложак і стол, пасля чаго вярнуўся да таварышаў.

Кабуш прымусіў Казанцава прыняць нітрагліцэрын і толькі пасля гэтага з дапамогай дацэнта апрацаваў сваю рану.

— Гэтага не магло здарыцца! — лекар быў падаўлены.

— І тым не менш гэта адбылося, Віктар Канстанцінавіч... Як шмат мы яшчэ не ведаем!

— Мяркуючы па ўсім, маштаб блатафобіі быў нашмат шырэйшы, чым я дыягнаставаў.

— Не вініце сябе, Віктар Канстанцінавіч. Вы ж тэрапеўт, а не псіхіятр. Хіба вы маглі зазірнуць яму ў галаву?