Аляксандр Капусцін - Крутыя павароты

— Бачыў? — здзекліва кінуў Самусь.— Ведаеш, Сямён Пятровіч, калі-небудзь у нас грамадскасць сур’ёзна спытае, чаму мы не выведзем на чыстую ваду такіх тыпаў. — Сказаўшы так, ён павярнуўся і пайшоў. Цi то крыўда адагнала яго прэч ад гэтага ўпартага суддзі ці мо да знаёмых накіраваўся? Адыходзячы, ён нават не развітаўся. Кузняцова гэта нават абразіла.

Дзесьці непадалёку зайграў духавы аркестр.

На сцэне пачаў выстройвацца зводны хор. У купцы дзяўчат і хлопцаў, што станавіліся ў цэнтры, Сямён Пятровіч убачыў Веру. Дзяўчына, прыжмурыўшыся ад сонца, ледзь-ледзь усміхалася. Кузняцову здавалася, што гэта яму шле яна сваё прывітанне. I якая ж яна прыгожая, як да твару ёй гэтая светла-блакітная сукенка!

Заспяваў хор, і Сямёну Пятровічу здалося, што ён чуў Верын голас. Ён быў званчэйшы і прыгажэйшы ад усіх. Кузняцоў чуў яго так выразна, як тады, у ціхія зорныя вечары на шляху, калі Вера спявала «Зорку Венеру».

Пасля канцэрта на стадыёне хор калгаса «Перамога» павінен быў выступаць на мэблевым камбінаце. Вера спяшалася туды, і Сямён Пятровіч толькі змог сказаць ёй:

— Буду чакаць у парку над Дняпром, добра?

...Сонца хілілася да небасхілу, гарачыня ападала. Сямён Пятровіч сядзеў на лавачцы і пазіраў на раку, што ціха бруілася побач з паркам. Думкі набягалі адна за адною, як хвалі Дняпра на жоўты прыбярэжны пясок. I ўсе яны былі пра яе, Веру.

Прарэзлівы гудок парахода абарваў яго думкі. Сямён Пятровіч зірнуў на гадзіннік, потым дастаў з кішэні кругленькае люстэрка, грабянец і пачаў прычэсваць свой чорны віхрасты чуб.

Яшчэ на стадыёне ў кіёску Кузняцоў купіў раённую газету і цяпер разгарнуў яе. 3 другой старонкі, усё гэтак жа прыжмурыўшыся, з групы юнакоў і дзяўчат глянула на яго Вера. Прабягаючы вачыма загалоўкі на трэцяй старонцы, Сямён Пятровіч прачытаў: «Узмацніць барацьбу са злачыннасцю». Унізе быў подпіс: «П. Самусь, міжраённы пракурор». У артыкуле Павел Рыгоравіч пісаў, што суд аслабіў барацьбу з небяспечнымі злачынцамі, беспадстаўна вызваліў з-пад арышту злодзея Куксу, які нядаўна ўкраў у адной грамадзянкі грошы з кішэні. У другі раз суд, да разгляду справы ў судовым пасяджэнні, выпусціў з-пад арышту гэтага злачынцу, хоць ён і абвінавачваецца ў кражы тавараў з крамы.

Сямён Пятровіч прачытаў артыкул яшчэ раз. Так, пракурор прад’яўляе яму сур’ёзнае абвінавачванне. А ці ж яно справядлівае? Факты, пра якія ён піша, мелі месца. Але ж навошта прыдаваць ім такую афарбоўку? Хіба можна, пакуль не ўстаноўлена прыгаворам, сцвярджаць, што краму абакраў Кукса?

І ўжо не крыўда, а нейкая злосць на пракурора варухнулася ў душы Кузняцова. I чаго дабіваецца Самусь? Мо хоча, каб ён, суддзя, слепа верыў яму і быў, як кажуць, у яго на павадку? Дык жа не бываць гэтаму. Ен будзе рабіць так, як патрабуе ад яго закон і сумленне.

Сямён Пятровіч не чуў, як падышла Вера, як яна доўга назірала за ім, і схамянуўся толькі тады, калі адчуў на плячы яе руку. Кузняцоў спачатку i не заўважыў, што Вера была нейкая сумная. А калі заўважыў, устрывожыўся.

— Што здарылася, Верачка?

Яна слаба, быццам праз сілу, усміхнулася;

— Не прыкідвайся, ты ж усё ведаеш, Сеня.

Спачатку гэты папрок прагучаў для Сямёна Пятровіча неяк дзіўна: ён не задумваўся над тым, што паміж імі могуць узнікнуць непаразуменні. Таму яму хацелася цяпер пачуць, што Вера пакрыўдзілася на яго за доўгую разлуку. А ён жа не вінаваты, два гэтыя дні быў у камандзіроўцы.

— Сумавала, Верачка?

Вера здзіўлена пазірала на Сямёна, потым сказала:

— Андрэя ж арыштавалі...

Сямён Пятровіч не чакаў гэтага ад яе і незнаходзіў, што адказаць.

9

Вера ў бібліятэцы была адна. Яна зачыталася i не заўважыла, як асцярожна адчыніліся дзверы і ў пакой зайшоў незнаёмы чалавек. Яна, здаецца, яго недзе бачыла. А той пастаяў крыху каля парога, відаць, раздумваючы, ці праходзіць далей, ці вярнуцца назад, потым паціху падышоў да бар’ера.

— От гэта работка: не пыльная і, відаць, грашовая, га? — кінуў ён неяк насмешліва.

Ад нечаканасці Вера не знайшлася, што адказаць, толькі ўважліва разглядала незнаёмага з пісягам мазуты на абвіслай шчацэ.

— Што вы хацелі? — нарэшце спытала яна.

— Гарэлкі. Гы-гы-гы... — захрыпеў той зусім ужо нахабна.

— Што за недарэчныя жарты? Вы за якой-небудзь кнігай?

— Дай якую-небудзь пра зладзеяў...

— Вы, грамадзянін, мабыць, п’яны. Дык зайдзіце ў бібліятэку другім разам.

— Хіба пра зладзеяў толькі п’яныя чытаюць? Гы-гы-гы...— і позірк яго раптоўна згас, вочы апусцелі. — Ну, дык дасі кніжку, ці не?