Аляксандр Блок - Дванаццаць

1.

Чорны вечар.
Белы снег.
Вецер, вецер!
Чалавека ганяе ў бег.
Вецер, вецер —
На ўсім божым свеце.

Круціць, вее вецер
Белы сняжок.
Пад сняжком — лядок.
Слізка, знямога —
Кожны ў бок
Скаўзае нябога.

Ад дому і да дому
Вяроўкі нацяг.
Там ды з надпісам сцяг:
"Ўся ўлада Ўстаноўчаму Сойму!"
Бабулька ў плачы, ў турбоце
Ня ўцяміць, што ў гэтай рабоце,
На што, нібы дыван
Такі вялізарны сцяг?
Анучаў, анучаў зрабілі б, мой пан,
А голыя ўсе, проста жах.

Бабулька, як курыца,
Сяк-так перакулілася з калдоб.
— Ох, Матачка-Матуліца!
— Ох, бальшавікі звядуць у гроб!

Вецер-каранне!
Не адстае і мароз!
І буржуй на крыжаванні
Затуліў каўнерам нос.

А гэта хто? З доўгімі косамі
Й славамі паўгалосымі:
— Эх, здраднікі!
Прапала Расія!
З пісьменных пан якісь —
Вітыя...

А вунь і з лахманамі
З-за гурбы бокам — стоп!..
Што невясёлы з намі,
Таварыш поп?

Помніш, як бывала,
Наперад пяліў брух
І крыжам ці мала
Быў ты ўсюды зух?

Вось пані у каракулі
З другою спатыкнулась:
— Ох, мы плакалі, плакалі...
Паслізнулась
І бах – расцягнулась!
Ай, ай!
Цягні, паднімай!

Вецер вясёлы
І злы, і рад,

Круціць падолы,
Дарожных косіць,
Каменчыць, носіць
Вялікі сцяг:
"Ўся ўлада Ўстаноўчаму Сойму!"
Й галасы даносіць:

...І ў нас сабралася плойма...
... Да гэтага дома
... Абсудзілі —
Пастанавілі...
На час па дзесяць, на ноч дваццаць пяць
І менш ні ад каго не браць.
...Ідзём спаць...

Позны вечар.
Пусцее вуліца.
Адзін бадзяга
Усё туліцца,
Ды свішча вецер...

Гэй, увага!
Падхадзі —
Пацалуемся...

Хлеба!
Што там? Глядзі!..
Адыйдзі!

Чорнае, чорнае неба.

Крыўда, ах, варыцца ў гарце...
У сэрцы кіпіць...
Чорная крыўда, усё на карце...

Таварыш! Гэй, быць
На варце!

2.

Гуляе вецер, снег робіць здзек,
Ідзе дванаццаць чалавек.

Рамені стрэльбаў праз прячо,
Вачом ад блеску балячо,

Цыгарка, шапка нібы камяк
Бракуе катаржны мо' знак

Эх, што ж? Бяз храста!
Свабода, свабода,

Тра-та-та!

Сцюдзёна, таварыша, сцюдзёна!

— А янка з Каськаю ў шынку...
— У панчосе керанкі ў скрутку!..

— А Янка стаў цяпер багат...
Быў Янка наш — а стаў салдат.

— Ну, Януш, ты такі, буржуй,
Маю папробуй, пацалуй!

Свабода, свабода,
Эх, эх, бяз храста
Каська з Янкам ля кута —
Што, што ля кута?

Тра-та-та!

Кругом — агні, агні, агні,
А цераз плечы рамяні...

Рэвалюцыйны дзяржэце шаг!
Не дрэмле вораг у сцянах!
Таварыш, гэй стрэльбу дзяржы, не трусь
Смальнем, гэй, кулю ў святую Русь –

У кандовую,
У хацяную,
У таўстазадую!
Эх, эх, бяз храста!

3.

Як пайшлі ды хлопцы нашы
Ў чырван-гвардыі служыць,
Ў чырван-гвардыі служыць, —
Голаў буйную злажыць!

Эх, ты, гора-горкае,
Мілае жыццё!
Паліто з апоркаю,
Аўстрыйскае ружжо!

Мы на гора ўсім буржуям
Свет пажарамі стурбуем
У крыві пажары – ай!
Божа, нас ты пажагнай!

4.

Снег круціць, фурман крычыць,
Янка з Каськаю ляціць.
Электрычны-жа ліхтарык
На аглобельцы...
Ай, ай, упадзі!..

Ён ў адзетку ды салдацкім
З нейкім выглядам вар'яцкім
Круціць, круціць чорны вус,
Уверх пакратавае
Ды пажартвае...

Вось дык Янка — гэта дуж!
Вось дык Янка — слова муж!
Каську-глупку абнімае
Загаваравае...

А яна задрала твар
І гарыць, гарыць, як жар...
Ах, ты, Кася, мая Кася...
Таўстамордзенькая...

5.

У цябе на шыі, Кася,
Ад нажа застаўся гак,
Пад грудзьмі таксама, Кася,
Не загоены пісак!

Эх, эх, пагуляй!
Ножкі — проста каравай!

Ў анталяжыках хадзіла —
Пахадзі ж ты, пахадзі!
З афіцэрамі блудзіла —
Паблудзі ж ты, паблудзі!

Эх, эх, паблудзі —
Сэрца стукнула, глядзі!

Помніш, Кася, афіцэра —
Ад нажа ён не ўцёк...
Ці не ўспомніла, халера?
Памяць з'ехала на бок?