Макс Шчур - Завяршыць гештальт

У машыне асьцярожна дзялюся гэтымі сваймі назіраньнямі з Ахмэдам — але тут ён робіць выгляд, што не разумее гумару. О, так, ён лібэрал і сьніць сны аб Эўразьвязе, у прынцыпе яму нашмат больш падабаюцца дзеўкі ў міні — але на суайчыньніц і аднаверніц ягоны лібэралізм, да жалю, не распаўсюджваецца. Хоць ён і за роўныя правы, і ў першую чаргу на машыну (а не як у Саудаў), але ж залаты генафонд уласнай культуры лепей усё-ткі трымаць пад замком. Што ж, едзем далей.

17.

Адным словам, амаль як у тым анэкдоце: і плянэта ў дупе, і Эўропа гіне, і мне самому апошнім часам неяк нездаровіцца. Ну ладна, плянэта — гэта паўбяды, у Галівудзе ўжо якое-небудзь выйсьце дакладна прыдумаюць — а вось што будзе з Эўропай? Я ж ня проста так цікаўлюся, у гэтым пытаньні для мяне імпліцытна ўтрыманае іншае: што будзе са мной? Не празь пяцьдзясят гадоў, натуральна, на гэты конт я надзіва спакойны — а ўжо празь пяць?

Можна было б і гэтым не пераймацца, але надта ж доўга Эўропа з маляўнічай мапы была часткай маёй уявы пра сябе самога, майго з дазволу мацюкнуцца сэлф-іміджу або сэлфі — каб не сказаць супэр-эга. Нагадаю, дваццаць гадоў таму эстэтычны шантаж і маральны ціск гэтага звыш’яку (ды яшчэ ў хаўрусе з айчыннымі ўнутранымі органамі!) на маю крохкую маладую псыхіку зрабіўся такі невыносны, што я, не пражыўшы ў незалежнай Беларусі й дзесяцігодзьдзя, зь яе зваліў. То бок замест таго, каб чакаць ажыцьцяўленьня лёзунгу «Беларусь у Эўропу», я ажыцьцявіў тады лёзунг нашмат больш сьціплы — «Беларус у Эўропу». Мабыць, нядобра пачуў яго на адным зь мітынгаў. Выпаў гэты няшчасны мяккі знак — нацыянальная трагедыя.

Цяпер ясна, што лёзунг быў няслушны — адразу зь некалькіх бакоў. Па-першае, калі ўжо пра тое, гучаць ён павінен «Беларус у Амэрыку» — ну, традыцыя такая, ня варта яе парушаць, — у найгоршым выпадку ў Аўстралію, Аргентыну ці куды-небудзь на Мадагаскар, хаця сёньня ўжо хапіла б і выспы Сьвятой Алены, калі казаць пра беларускамоўных. Чым далей ад Радзімы, тым лягчэй беларусу яе любіць — ён жа ж у душы сярэднявечны рыцар з «Пагоні», а ў таго да беззаганнае Дамы сэрца пачуцьці выключна плятанічныя. Дый жураўлі на Палесьсе ляцяць не адкуль-небудзь, а з самой Афрыкі.

Па-другое, ужо зыходны лёзунг павернуты дагары нагамі: перш, чым штурхаць Беларусь у нейкую там Эўропу, варта было б спачатку хоць ненадоўга прывесьці гэтую Эўропу ў Беларусь, прынамсі — чыста пазнаёміцца перад шлюбам. Што немагчыма, паводле некаторых, зрабіць да таго часу, пакуль у назьве «Беларусь» утрымліваецца «Русь», як тлустая намінка на тое, што Беларусь даўно ня дзеўка і мае нават заручальны пярсьцёнак велічынёй з ашыйнік. (Я прапанаваў бы сінявокай Беларусі адразу ўзяць сабе нэўтральнае прозьвішча «Нярусь», але бальшыня тапанімістаў-рэфарматараў аддае перавагу «Вялікай Літве» й «Крывіі». Варыянт «Белаэўропа» пакуль не разглядаўся, бо папахвае палітнекарэктнасьцю, як і варыянт «Чарнабыляндыя»). У кожным разе факт той, што гэтая «-русь» дзейнічае на шараговага эўрапейца як чырвоная ануча, падсьвядома адштурхваючы яго ад Бела-Русі (асьцярожна! гік сунт лявонэс!), а беларусам не дазваляе пачаць свае дачыненьні з Эўропай без Русі, з чыстага белага аркуша, які псуе гэтая камуняцкая чырвоная стужка — а так часам хочацца крыкнуць: «Здаемся! Мы вам толькі здаемся!» З другога боку, дадамо, расейцаў «Бела» адштурхвае настолькі ж мала, як і «Мала» — абое для іх у сучасным перакладзе азначае «Нова». Нават паводле самога Бульб-башы «Бела» — так сабе, усяго толькі знак якасьці. У гэтым сэнсе зь ім адзінадушна згаджаецца бальшыня як расейцаў, так эўрапейцаў: ні ў якую Русь Эўропа сунуцца ня хоча, хопіць, спрабавалі ўжо — то ўзаемна! Кожны беларус ад прыроды любіць статус-кво. Усе зьмены — да горшага і ад д’ябла.

Пагадзіцеся, што з такой цемрашальскай краіны варта зьехаць ужо на знак пратэсту супраць падобнай народнай мудрасьці, прычым у любым веку! Варта, але ўсё-ткі лепш не ў Эўропу: тут на вас ці не паўсюль будуць глядзець як на агента-місіянэра-амбасадара Русі, і ў 99% выпадкаў будуць мець рацыю. Сваёй аднапрацэнтнай «эўрапейскасьцю» вы будзеце выклікаць у лепшым разе сьмех, у горшым — абурэньне: ня псуй нам тут геапалітычную карцінку! Выключэньне робіцца для прыбалтаў, усе астатнія — проста ўсходнікі, калі не зусім ужо рускія, то прынамсі «расейскамоўныя», без адрозьненьня, бела-, чорнаці зялёна— у Эўропе расізм не вітаецца, ідэальны эўрапеец — гэта такі геапалітычны дальтонік. Ну і асабліва камічна выглядае ўваччу эўрапейцаў ваш клопат пра Эўропу! — няўжо ж вам мала вашай уласнай шырачэзнай славянскай душы? (Папярэджваю, горшыя за ўсходніх русафілаў — толькі заходнія.) На халеру вам нашая прагнілая культура?