Павел Місько - Эрпіды на планеце Зямля

Ваня злез і з цікавасцю прайшоўся па падушцы, нават Жучка некалькі разоў паставіў у тырсу ўсімі чатырма лапамі. А сам пасміхаўся: гэта ж трэба - камедыю нейкую дарослыя разыгрываюць!

- Дык што тут у вас нарабілася, пытаю? - звярнуўся дзядзька Міця да дружынніка.

І той расказаў - што. Усю сям'ю Гардзеяў з Клінцоў ізалявалі, завезлі ў бальніцу. З Бярозаўкі - Алега Максімавіча, настаўніка. Але па ўсім відаць, што гэтым не абыдзецца. Эпідэмія - не жартачкі, а тым больш - паражэнне галаўнога мозга.

Ваня памкнуўся да дружынніка распытаць пра сваіх больш (гэта ж трэба - такога нарабілася тут!), як міліцыянер спытаў у Вані, быццам стрэліў:

- Прозвішча?

- Гардзе-ей... - працягнуў здзіўлена Ваня.

- Іван Аляксеевіч? - удакладніў міліцыянер.

- Ну-у.

- Не нукай, не запрог. Загадана цябе затрымаць... Таварыш старшы лейтэнант! - сказаў міліцыянер у каробачку-рацыю, паднёсшы яе да губ. - Уцякач сам з'явіўся, толькі што затрымаў яго перад уездам у вёску... Апошні з Гардзеяў... Так... Так... Слухаю! Ёсць даставіць у кантору калгаса! - і міліцыянер замахаў рукамі: - Вы - пераганяйце машыну цераз падушку, вы - загружайцеся назад у кузаў, а вы - заставайцеся на пасту! - паказаў на месца, дзе павінен стаяць дружыннік. - Але вас таксама зменім, ізалюем - вы здароўкаліся за руку з шафёрам. А шафёр меў кантакт з Гардзеем...

Дзелавіты быў міліцыянер!

Чамусьці ўжо не садзіліся, а ўсе стаялі ў кузаве, трымаючыся за барты, дарослыя - крыху прыгнуўшыся.

- Ну, бачыш цяпер, чаго нарабілася? Праз цябе, праз тваіх любімых Эрпідаў, - прашаптаў з папрокам дзядзька Мікалай.

- Я ні ў чым не вінаваты! І гэта не хвароба, не эпідэмія! - загарачыўся Ваня. Не ведаў ён, з чаго пачаць, пра што самае важнае перш за ўсё расказаць. - Гэта ўсё Эрпід нарабіў, але ён нікога не заражаў эпідэміяй... Таварыш міліцыянер! - Ваня падаўся да яго, выставіўшы рукі. Але міліцыянер паспешліва адступіў бліжэй да кабіны.

- Толькі без рук! - выкрыкнуў ён палахліва. - Наогул супакойся, у нас добрыя ўрачы, яны і цябе вылечаць, і ўсю тваю сям'ю.

- Дык вы нічога не зразумелі! Я ўсё раскажу... Вінаваты касмічны робат, не ў свае справы ўмешваўся... Ану, уставай, лежабока! - паскідаў з Эрпідаў салому. - Дзядзька Мікалай, памажыце падняць на ногі, на гусеніцы!

Дзядзька адцясніў Ваню ўбок, падняў серабрыстага сам.

- Эрпід, гавары, што ты натварыў?! І адрабляй адразу ўсё назад! - калыхнуў Ваня Эрпіда-адзін за плячук. - Пакуль не адробіш, на карабель я цябе не пушчу... Магу ўзяць малаток ці камень і струшчыць цябе на металалом!

- Іван Аляксеевіч Гардзей... Заданне ўведзена ў мяне недакладна. Што канкрэтна трэба адрабляць назад? Вельмі ж многа я чаго запісаў... - спакойны, раўнамерны голас серабрыстага злаваў Ваню. Кожная хвіліна дарагая, а ён разводзіць цырымоніі!

Міліцыянер прысеў на кукішкі перад Эрпідам і не зводзіў з яго здзіўленых вачэй.

- Што адрабляць? З Алегам Максімавічам што натварыў? А з татам, мамаю, Лёнем, з дзедам Гардзеем?!

- Гэта былі жартачкі... Так на вашай мове называецца?

- Добрыя жартачкі! - выгукнуў Ваня, хоць сам не вельмі ведаў, што тут адбылося.

- Добрыя жартачкі, - паўтарыў і міліцыянер. - Людзі павар'яцелі, а яму жартачкі!

- Яны не павар'яцелі, яны ўсе нармальныя, - сказаў серабрысты. - Я толькі трошкі паўплываў на іх. Вызваліў мозг ад грузу ўмоўнасцей, ад непрыемных клопатаў. Дазволіў людзям рабіць тое, што вельмі хочацца, выконваць свае запаветныя жаданні. Выявіць сваю сапраўдную натуру!

- Го, каб так было! - зазначыў міліцыянер. - Усялякія злачынцы і прахадзімцы распаясаліся б...

Дзядзька Мікалай неяк дзіўна ўсміхнуўся.

- Але і многа добрага было б... Людзі працавалі б толькі на любімай рабоце, з ахвотаю. Было б адразу відаць, хто на што здольны... Хто які талент мае... Гэта - з аднаго боку. А з другога? Што было б, каб людзі ведалі толькі слова «хачу» і не ведалі «трэба»? Калі трэба для ўсіх людзей, для краіны, то можна і забыць пра «хачу». Вось у чым уся штука!

- Ой, не гаварыце многа, а то час ідзе! - захваляваўся не на жарты Ваня. - Адрабляй хутчэй усё назад! - зноў патрос ён серабрыстага за плячо.

- Ужо, - коратка кінуў Эрпід.

- Што - ужо? - нерваваўся Ваня.

- Адрабіў. Нікога не трэба лячыць. Усе здаровыя, галовы не баляць, хваробы няма. Усе нармальныя ў вашым сэнсе, зямным. Адпраўляйце ўсіх дадому. Эпідэміі няма. На гэтыя жартачкі з карабля мне не давалі дазволу. Гэта я сам... І больш не буду... - здалося нават, што Эрпід шморгнуў носам, як вінаваты хлапчук.

Грузавік якраз спыніўся каля канторы калгаса. З буды відаць было, што каля ганка з аднаго боку стаіць міліцэйская машына з доўгаю антэнаю-штыром, а з другога - машына «хуткай дапамогі» амаль з такою ж антэнаю.