Павел Місько - Эрпіды на планеце Зямля

Ванева далонька схавалася ў дырэктаравай, як птушынка ў гняздзе.

Выйшлі...

Мядзведзь і Жучок сядзелі на хвастах, прытуліўшыся бакамі адзін да аднаго, як неразлучныя сябры. Насупраць іх стаялі Эрпіды і Таня. Дзяўчынка штосьці горача гаварыла мядзведзю, а жоўты мармытаў, перакладаў. Зводдаль паўкругам выстраіліся наведвальнікі звярынца. На звяроў у клетках ніхто не глядзеў: тут, пасярод двара, было цікавей.

Дырэктар падысці не асмеліўся, абмінуў натоўп за спінамі і адразу адшчапіў, адчыніў Мішкаву клетку.

- Ну, давай развітвацца, Мумрык... З дырэктарам пра ўсё дамоўлена, ён даў чэснае слова. Эрпід, перакладай мядзведзю, супакойвай. Скажы, што мы не назаўсёды развітваемся. Будзем прыязджаць у госці да яго.

Ваня абдымаў Мішку, гладзіў, а гледачы ахкалі ад страху. Мядзведзь крахтаў і ўздыхаў, таптаўся на трох лапах.

- Мішка гаворыць... - пераклаў Эрпід-два, - вас многа, сяброў, а ў мяне нікога... Пакіньце мне хоць Жучка. З гэтым сябрам мне лягчэй будзе ў клетцы, - пасля гэтых слоў жоўты штосьці брахануў і сабаку.

Жучок ускочыў, як на спружынах, замахаў хвастом з усёй сілы, лізнуў мядзведзя ў нос, у куточак губ, радасна гаўкнуў:

- Жучок гаворыць: ты мой сябар навекі... Але першы мой сябар чалавек Ваня. Я не магу мяняць першага сябра ні на другога, ні на трэцяга, - пераклаў жоўты.

А дырэктар стаяў збоку, каля мядзведжай клеткі і ўсё хітаў галавою ад здзіўлення: няўжо такое можа быць на свеце? Няўжо яму ўсё гэта не сніцца? І хапаўся за левую грудзіну - пачало ні з таго ні з сяго балець сэрца.

Мядзведзь гаротна, з балючым надрывам раўнуў, як у трубу затрубіў, і павярнуў да клеткі. Дакульгаў да дзверцаў, учапіўся пярэднімі лапамі і зубамі за жалезныя пранты, неяк падкурчыўся, падагнуў правую заднюю лапу і ўчапіўся ёю за падлогу. Ускараскаўся няўклюдна - ці гэтак балела хворая лапа, ці яго пакінулі апошнія сілы. Жучок падскокваў каля дзверцаў, нібы перадумаў і хацеў трапіць да Мішкі ў клетку, павіскваў.

Дырэктар хацеў ужо паціху падабрацца і замкнуць клетку.

- Пачакайце! - падбег туды Ваня. - Папружку сваю забяру.

І забраўся ў клетку, развязаў мядзведзю лапу.

- Ну, бывай, Мумрык! Не памінай ліхам... Паляжы спакойна, пакуль прыйдзе ўрач, зробіць гіпсавую павязку. Эрпід-два, перакладзі яму! - Ваня выцер мядзведзю мокрае ад слёз вока і рэзка павярнуўся, саскочыў на дол. - Таварыш дырэктар! Апошняя просьба... Замяніце назву: не «Мішка-артыст», а проста «Мумрык». Гэта яго сапраўднае імя.

- Зробім, усё зробім, - дырэктар паспешліва зачыніў дзверцы, замкнуў іх.

- Эрпіды, сюды! - паказаў Ваня пад вагончык, і тыя паслухмяна пражурчалі гусеніцамі пад вагон-клетку. - А табе, Таня, дзякуй за дапамогу. І вось яшчэ што: знайдзі таго хлопчыка, вярні веласіпед! Жучок, ка мне!

- Знайду! - выцірала і Таня вочы. - Я аб'явы развешу... Бывайце!

- Дай яшчэ вушка, па сакрэту нешта скажу, - Ваня, ледзь не кранаючы губамі Таніна вуха, прашаптаў ёй свой сакрэт. І адразу павярнуўся, нырнуў пад вагончык. Рашуча адхіліў шчыт - як мага шырэй. У дзірку-шчыліну першыя праехалі Эрпіды...

Няхай чытачы пакуль што не патрабуюць ад мяне, каб выдаў гэты сакрэт. Ён раскрыецца зусім хутка.

І пра Пецю Галабродзьку ўсё будзеце ведаць. Пакуль што ён, абліваючыся потам, выконвае заданне Эрпіда-адзін. І так заўзята, з такім натхненнем - ні ў казцы сказаць, ні пяром апісаць.

18

Ліловы «Масквіч»-фургончык, расплёскаўшы ў бакі лужыну, па-заліхвацку павярнуў у вароты рынку. Ваню, з Жучком на руках, прыціснула да дзверцаў машыны. Чуваць было, як у будзе машыны Эрпіды скрыгатнулі спінамі па акаванай цынкавай бляхаю падлозе. «Як ім там, бедным? Хоць бы не пакалечыліся, ім жа яшчэ трэба будзе падымацца на арбіту», - падумаў Ваня. Тады, як грузілі за звярынцам Эрпідаў у машыну, клалі ўпобачкі на падлогу, ён чуў з расчыненых задніх дзвярэй, што ў машыне не вельмі добра пахне. Відаць, шафёр-барадач толькі на выгляд такі культурны, а сам неахайны. І мяса, і іншыя харчы перавозіў для звяроў, а ні разу мо не мыў у фургоне. Набяруцца там Эрпіды ўсякіх мікробаў. Калі не зробяць ім дэзінфекцыі, то прывязуць на карабель «гасцей» з Зямлі.

- Вунь каля той машыны станьце... - паказаў Ваня на грузавік з будаю каля плота. Там дзядзька Мікалай разбіраў стол са скрынак, а шафёр з вагамі на руках ішоў адтуль да склада ці канторы. - Дзякуй вам вялікі!

Зноў заліхвацкі разварот, рэзкае тармажэнне. Зноў скрыгат і бразгат у кузаве.

Дзядзька Мікалай падышоў памагчы выгрузіць Эрпідаў і, як толькі ліловы «Масквіч» ад'ехаў, папытаў сцішаным голасам: