Павел Місько - Эрпіды на планеце Зямля

- А я, гэта самае, думаў, што трохі круціш... Фокусы паказваеш з гэтымі Эрпідамі, - гаварыў дзядзька. - Ажно ўсё насур'ёз выйшла! Ты, вядома, смелы, не пабаяўся з імі справу мець. Гэта добра... І ты добры па натуры - гэта яшчэ лепш. Шчыра выконваў усё, што ні патрабавалі яны. Але ж ты не падумаў, ці меў ты на гэта права. Хто ты такі? Хлапчук, школьнік, якіх мільёны... А хто табе дазволіў ад імя ўсіх людзей, усёй планеты, можна сказаць, уступіць з імі ў хаўрус, у сувязь? Хто выбіраў цябе для гэтага, хто прызначаў? Што, ты самы разумны, самы хітры, самы мудры? Ты - дзяржаўны дзеяч, прадстаўнік Арганізацыі Аб'яднаных Нацый? Не, ты, гэта самае, яшчэ ніхто... А ты не думаў, да чаго могуць прывесці вось такія панібрацкія сувязі... любога з нас!.. з іншапланецянамі?

Ваню было не ўседзець пад агнём гэтых пытанняў. Азірнуўся на Эрпіда-адзін... Чуе, усё запісвае, а здаецца, так мірна пакалыхваецца ў такт падтрэсванню машыны. Прасторна цяпер ехаць і мякка: дзядзька надаставаў са скрынак саломы.

- Ды не бойся ты яго і не саромейся... Падумаеш, цаца! Калі чуе, то хай усё закладвае ў свае жалезныя глузды. Ім усім будзе над чым т а м... - дзядзька падняў угору палец, - памазгаваць! Дык от - не так проста ўсё з гэтымі кантактамі... Мы ж нічога не ведаем пра іх сапраўдныя намеры! Не ведаем, да чаго прывядзе знаёмства з імі - да зла ці дабра, а мо ўвогуле да бяды і няшчасця. Яны ж хітраць, як я прызнаў... Хочуць, каб мы ім усе карты раскрылі, а яны нам ніводнай не паказваюць. Дык што гэта за гульня? Абжульванне, ашуканства!

- Дзядзька Мікалай! Гэта ж робаты, а не сапраўдныя іншапланецяне! Як наш лунаход...

- Ого-го, не скажы!

- І чаму ўсе дарослыя такія недаверлівыя? Ніколі яшчэ да нас не прыляталі пасланцы з іншых планет, а мы іх у штыкі!

- Нам больш падабаюцца дзеці - малодшая частка чалавецтва, - нечакана прагаварыў Эрпід-адзін.

- Падабаюцца? Ну дык ляжы і маўчы! - нечакана зазлаваў на яго Ваня. - Не думай, што ўсе людзі - дзеці, а вы, зялёнчыкі, дарослыя і больш разумныя. Вы так мала пра нас даведаліся, можна сказаць, зусім нас не ведаеце! То як вы можаце меркаваць, якія мы?

- Во, вось так з ім! Зусім разумна ты ўжо гаворыш, - адобрыў дзядзька Мікалай. - Стражэй з імі, стражэй! Не лузацца перад імі са скуры, не рассыпацца драбней маку, не слацца лістам, не скакаць пад іх дудку. А то мы і так, і гэтак, а ў іх мо камень за пазухай... Паменш трэба развязваць языкі, пабольш вадзіць за нос, абводзіць вакол пальца, таўчы ваду ў ступе, мяшаць гарох з капустаю. Як дыпламаты на перагаворах робяць. А ён хай чухае патыліцу...

- Інфармацыю не зразумеў, - азваўся Эрпід-адзін. - Лузацца са скуры... Рассыпацца драбней маку... Лістам слацца... Скакаць пад яго дудку... Развязваць языкі... Вадзіць за нос... Таўчы ваду ў ступе... Мяшаць гарох з капустаю... Чухаць патыліцу... Кожнае слова паасобку зразумелае, а сабраныя разам гавораць адно, а разумець трэба інакш. А як?

- Ты запісаў усё гэта? Запісаў, я цябе ведаю. Ну дык і прывязі сваім вучоным загадку, няхай расшыфроўваюць. А то табе ўсё разжуй і ў рот пакладзі. Хочаш мець яечка ды яшчэ аблупленае.

- Інфармацыю не зразумеў... - пачаў сваё Эрпід.

Але дзядзька Мікалай павёў гаворку далей, і серабрысты змоўк.

- От ты кажаш, гэта самае, што ўсе дарослыя недаверлівыя... Гэта ў цябе няправільная інфармацыя, як той Эрпід кажа. Проста мы асцярожлівыя... А што нас прымушае быць такімі? Жыццёвы вопыт, усё перажытае, накопленая за мінулыя гады мудрасць. Было ўсяго нам на вяку - і па спіне, і па баку. Дык нашто ж нам зноў падстаўляць бакі?

Доўгая была размова. А за доўгімі размовамі дарога здаецца карацейшаю - старая ісціна.

19

Насупраць Клінцоў Ваня не злез. Захацеў праехаць да Бярозаўкі, прыйсці з Эрпідамі пад школу. Спадзяваўся, што там каго-небудзь застане з другой змены, хоць было і пазнавата. Цяпер ужо можна было і паказаць каму Эрпідаў.

Але планы яго парушыліся: машыну спынілі пры ўездзе ў вёску.

- А ў будзе ёсць хто-небудзь? - пачуўся строгі голас.

Жучок аглушальна забрахаў, кінуўся да задняга борта, стаў на яго лапамі. Дзядзька Мікалай, угнуўшыся, падыбаў зірнуць - што там такое? Ваня тым часам закідаў Эрпідаў саломаю і таксама высунуў галаву з буды. Убачыў міліцыянера і дружынніка з чырвонаю павязкаю на рукаве.

- А што такое? - спытаў дзядзька.

- Злезці ўсім, перайсці цераз каранцінную падушку! - загадаў міліцыянер.

А дружыннік, мабыць, быў сябрам шафёра, бо яны ўсміхнуліся адзін аднаму і нават рукі паціснулі. Але дружыннік усё роўна і яму паказаў патаптацца на злітай жоўтай вадкасцю тырсе.