Павел Місько - Эрпіды на планеце Зямля

- Мы разбяромся! - храбрылася цётка ў белым.

- А хіба вы не чыталі, паважаная таварышка, што ўсе нашы касмічныя апараты і вымпелы, якія закідваюцца на іншыя планеты, праходзяць усякую стэрылізацыю і дэзінфекцыю? Каб не занесці, значыць, нічога такога туды... - зусім сур'ёзна сказаў старшы лейтэнант. - То няўжо ж можна дапусціць, што іншапланецяне дурнейшыя за нас і не зрабілі таго ж самага? Калі змаглі прыляцець да нас з іншай планетнай сістэмы, не з Сонечнай, то такую дробязь, як стэрыльнасць, яны прадугледзелі.

Потым старшы лейтэнант задаў некалькі пытанняў дзядзьку Мікалаю і шафёру дзядзьку Міцю, якія дагэтуль моўчкі, з шапкамі ў руках, тапталіся каля дзвярэй. І дазволіў ім ісці.

- Усё, таварышы! Пойдзем да робатаў! - устаў ён з-за стала.

- Як усё?! - абурыўся Трафім Іванавіч. - Праз іх такая заварушка ў калгасе пачалася, а я павінен маўчаць? Ды я ім такое скажу, такое... - старшыня нават кулаком патрос.

- Во-во, трэба сказаць! І вы абавязкова скажыце! - згадзіўся старшы лейтэнант.

20

Вуліца сустрэла Ваню выбухам рогату. Эрпідаў не было відаць, вакол іх шчыльна стаяў натоўп. Але неяк людзі расступіліся, і з вышыні ганка Ваня заўважыў, што дзеці водзяць серабрыстага за ручкі, як малога хлапчука.

- Эрпід, скажы: Піліп да ліпы прыліп! - прарэзліва крычаў хлапчукоўскі голас, каб перамагчы смех і гаману. І стала ціха...

- Пілі б, далі б прыліп, - адказаў Эрпід-адзін і адразу пацікавіўся: - А што гэта за пітво «прыліп»?

Людзі так і пакаціліся ад смеху.

- Няхай скажа: ішоў кныр з кныранятамі! Пра кныра хай скажа! - падскоквала за спінамі дарослых цыбатая дзяўчынка, нечым падобная на Таню.

Але Эрпід маўчаў, бо на яго з усіх бакоў пасыпаліся іншыя просьбы і пытанні:

- Скажы на вашай мове што-небудзь!

- А ў вас таксама школы ёсць?

- У вашых людзей такія самыя органы, як у нас?

- Скажы, як вам наша Зямля спадабалася?

Ваня рашуча пралез у сярэдзіну натоўпу:

- Ціха, калі ласка! Усім - ціха-а!!! У Эрпідаў засталося зусім мала часу! Трафім Іванавіч хоча прамову сказаць ім на дарогу! Каб запісалі!

Людзі пачалі сцішвацца і расступацца, утварыўся праход да самага ганка. І ў цішыні пачуўся голас Эрпіда-адзін:

- Іван Аляксеевіч Гардзей! Да адключэння засталося восем хвілін сорак сем секунд... І я таксама хачу сказаць на развітанне пра мову. Ваша мова нам вельмі спадабалася... Я стаў намнога лепш гаварыць на вашай мове, хоць у мяне ў галаве няма ні шарыкаў, ні ролікаў, няма і клёпак... (па натоўпе пракаціўся лёгкі смех)... Ваша Зямля таксама нам спадабалася. Мы наматалі сабе на нос, зарубілі сябе па лбе і цяпер ужо добра ведаем: не трэба ў проса соваць нос, есці тры пуды бярозавай кашы, каб трымаць за пазухай не камень, а яечка ды яшчэ аблупленае (смех ужо прарываўся выбухамі, але ўсе цішылі адзін аднаго, заціскалі сабе раты, каб пачуць усё)... Трэба больш чухаць патыліцы і не вадзіць адзін аднаго за нос вакол пальца, таўчы ў ступе чыстую ваду, а не гарох з капустаю. Усе мухі ў носе трэба рассыпаць драбней маку... (выбух рогату)... Я ведаю, што вы народ вясёлы і часта крычыце «ха-ха-ха!», як казаў мой знаёмы мядзведзь Мішка... Можа, я чаго недачуў, не зразумеў на Зямлі, то выбачайце: мядзведзь па вушах пахадзіў. Я яшчэ не састарэў да канца, калі прышлюць зноў да вас, то буду ўсё знаць, як аўца... Да пабачэння! Я набраў у рот вады...

- Трафім Іванавіч! Ён скончыў, хутчэй гаварыце! - сказаў Ваня.

- Пяць хвілін і чатыры секунды засталося, - бясстрасна зазначыў серабрысты. - Сачыце за зялёнай лямпачкай. Патухне - я адключыўся. Адыходзьце ўсе на дзесяць метраў.

- Дык вось, таварышы, - пачаў урэшце Трафім Іванавіч. - І вы, каторых прыслалі да нас... Запісвайце, што буду казаць. Гэта добра, што нашу мову вывучаеце... Запомніце яшчэ дзве нашы народныя прымаўкі: як гукнеш, так і адгукнецца, і другую: не капай яму другому, бо сам у яе ўпадзеш... За тое, што вы тут нам нарабілі анархіі і на людзей пачалі ўздзейнічаць па-ўсякаму, мы маглі б вас затрымаць. Але ж вы робаты, вы нежывыя. Вы рабілі толькі тое, што ўклалі вам у электроніку тыя... - Трафім Іванавіч падняў указальны палец угору і шматзначна памаўчаў. - Але мы пускаем вас сёння свабодна: ляціце, далажыце сваім людзям, што і як тут робіцца, як сустрэлі вас. Трэба ж, каб нехта вашым такое сказаў... А па ўсім відаць, што вашы людзі галавастыя. Толькі хацелася б, каб мазгі ў іх былі не набакір. Яны даказалі, што могуць на адлегласці ўплываць на мазгі нашых людзей. Дык добра ж, калі ў добры бок, а калі ў кепскі? Можа, вам увогуле захочацца падпарадкаваць нас сабе і кіраваць намі, як рабамі? Дык от, я рашуча вам заяўляю... І кожны, хто тут стаіць, скажа вам тое ж самае: на такія кантакты з вамі мы не пойдзем. Не трэба нам такія кантакты! Тысячы гадоў жылі людзі без вас, і яшчэ пражывуць мільёны. Толькі не замінайце нам, не шкодзьце! Калі ж прыляціце да нас з такімі намерамі, то арбіта каляземная вас не ўратуе, мы знойдзем, чым вас адтуль спароць... У нас яшчэ і такую прымаўку гавораць, запішыце таксама: хто да нас прыйдзе з мячом, ад мяча і загіне... Перадайце сваім галавасцікам, што мы не хочам такіх канфліктаў... Па многіх...