Віктар Лоўгач - Таблеткi для сну

Учора зноў на некалькі хвілін удалося вейкі звесці. I зноў сон. На тэты раз я быццам бы трапіў на ваенны бамбардзіроўшчык. Але што гэта? Увесь самалёт аблазіў, а парашута так і не знайшоў. Адны сумкі ад іх. Такі мяне, браткі, страх апанаваў! Некалі я служыў паветраным стралком і ведаю, што павінны быць парашуты, а вось няма. Канец, рашыў. Ды як крыкну ў сне. Сябры падхапіліся і давай трэсці: «Мікола, а Мікола, што з табою?» Расказваю. А .Сымон і гаворыць: «Лятаць, значыць, плаваць!»

Плаваць? Каму? Мне, студэнту? Гэта ж правал!

Я зусім змардаваўся. Сёння ледзь на экзамен прыплёўся. Не да смеху мне, не да жартаў.

«Іду тапіцца».

Старшыня дзяржаўнай камісіі спакваля чытае рашэнне камісіі, а для мяне яго кожнае слова стрэлам. Урэшце чую: «Мікалай Андрэевіч Яркін — «выдатна». Я высока ўзняў галаву, усміхнуўся. А праўдзяць сны. Толькі трэба ўмець іх разгадваць. Лятаць без парашута, значыць, адказваць без запінкі. А шум? Гэта віншаванні сяброў, суседкі, шчабятухі Ані.

Задумаў адзін хлопец жаніцца ды браць сабе ў жонкі прыгожую Адарку. Дзеўка яна — што макавая кветка, але гультайка. Таму бацька і кажа:

— Хоць яна і дачка мая, ды браць не раю. Прападзеш, хлопча.

— Не,— гаворыць малады.— У мяне ёсць кот вучоны. Удваіх з ім перавыхаваем яе.

Пажаніліся. Прачынаецца раніцою Змітро і чакае, пакуль Адарка ўстане ды снеданне згатуе. А яна ўсё спіць.

А разам з Адаркаю адлежваецца кот-вусач. Крыўдна стала Змітру за маладую жонку. I на трэці дзень ён кажа ёй:

— Прачынайся, Адарка, будзем ката вучыць есці гатаваць.— I загадвае ёй катавусача за хвост на плячах трымаць, каб лепш яго дубцом лупцаваць.

Раз гэта — па кату, а раз Адарцы па плячах. Кот з усяе моцы крычыць ды кіпцюрамі сваімі за плечы жанчыну дзярэ. А Змітро лупцуе ды ўсё прыгаворвае:

— Гэта за тое, што снеданне не варыў! А гэта за абед, а гэта за вячэру!..

I хоць балюча Адарцы, ды і яна ката лае:

— Так табе і трэба, лайдак!

I так разы тры вучыў Змітро ката есці гатаваць. А на семы дзень вяртаецца з работы і бачыць: на стале і варанае, і смажанае. I пытае ён Адарку:

— А хто ж гэта ўсё нагатаваў?

— Кот, любы, кот! Дайшло да лайдака.

На восьмы дзень запрасіў Змітро цесця ў госці. Ішоў той з неахвотаю: ці ж прыемна сорам мець за дачку-гультайку. Але тое, што ўбачыў бацька на стале ў Змітра, здзівіла. Ён не сцярпеў і спытаў:

— Твая, донька, работа?

— Мая, татусь.

Вось што значыць — у хаце кот вучоны.

Калістрат Спіца з'явіўся далека за поўнач.

— 3 кім сёння піў? — накінулася жонка.

— 3 дырэктарам.

— Палам Палычам?

— Эге ж! Прыехалі позна, намерзліся, вось ён і запрасіў: «Давай, Калістратка, пагрэемся. Колькі таго жыцця! Заадно паглядзіш, як жыву».

— Што ж, тады кладзіся спаць.

А назаўтра якраз была нядзеля. Апрануўшы новы шаўковы халат — яго падарунак на дзень нараджэння — і падвязаўшы фартух у пеўнікі — таксама падарунак,— яна такой прыгожай увіхалася на кухні.

А на стале пляшка «Белавежскай». Цуд ды годзе! Раней, каб хто бутэльку прынёс, Марына вытурыла б, і раптам...

Спіца смачна аблізваўся. Такое і не прысніш. Зайшоў на кухню, лісліва запытаў:

— 3 якога такога выпадку мой нос чарчыну чуе?

— Ты што думаў? Хочаш, каб я ў даўгу перад дырэктарам засталася? Не-э-э!.. Апранайся ды ідзі запрашай чалавека...

«Што гэта я нарабіў? Піў жа з Рыжым Федзькам. Пры чым тут дырэктар? Цяпер усё?..»

У Калістрата аж ногі падкасіліся.

Дружа, урэшце рашыў напісаць гістарычны раман, як колькі стагоддзяў таму назад па нашай рэчцы Сухаструнцы плавалі на чаўнах. Тэма, лічу, новая і мяркую, што ў вашым выдавецтве «Зеляніна» ахвотна прымуць рукапіс.

Юрась КЛЫЧ.

Што і казаць, ты ў нас, братка, заўсёды вызначаўся навізною думкі. Памятаеш, хто б гэта яшчэ мог параіць, калі б не ты: не цукар кідаць у кіпень, а кіпень ліць у цукар. I гэта ў студэнцкія гады! Як здорава!

Рэдактар аддзела «Дарогу маладым» Адам ЗАЦІРКІН.

За падтрымку бясконца ўдзячны. Закасваю рукавы і бяру аловак у рукі. Ім лепей пішацца. Вывеў першыя радкі: «Было гэта дзесяць стагоддзяў таму назад...»

Юрась КЛЫЧ.

Дарагі, разлічвай поўнасцю на маю падтрымку.

Рэдактар аддзела «Дарогу маладым» Адам ЗАЦІРКІН.

Вось і дапісаны апошні радок. Нiбыта тара з плячэй звалілася. Усё — за выдавецтвам.