Віктар Лоўгач - Таблеткi для сну

Ідзе першы тайм. Адзінаццатая хвіліна. Лік 0:0. Шайбу забівае Ткачэнка з «Агню і полымя».

— Ура-а! — закрычаў я.

— Зусім нетактоўна,— зрабіў заўвагу Іван Іванавіч.— Трэба моўчкі, у душы на ўсё рэагаваць, а ты... хоць вушы затыкай. Нее, такога балельшчыка нельга пускаць на стадыён.

— А, пустое! Зірні, зірні, як адпускаюць коласаўцаў,— не звяртаў я ўвагі на гаспадара.— Давай, давай, шуруй, хлопцы! Яшчэ шайбу! Ооо...

— Ну, што, дзе твая шайба? Трасцы! Не такія коласаўцы, каб паддацца. Крычы, не крычы... Вунь, пайшлі ўжо ў наступ... Ур-ра-а! Ёсць! Шайба!..— Не паспеў я апамятацца, як ён схапіў мяне за каўнер кашулі. Я адчуў, як пасыпаліся на падлогу гузікі...

Іван Артамонавіч аўтарытэтна заяўляе, што сына за правае вуха ўкусіла муха. Ну, самая звычайная, што ў хату залятае. Жонка Параска сцвярджае, што ўкусіла не муха, а пчала. I не за правае вуха, а за левае.

Іван Артамонавіч ужо некалькі гадзін даказвае, што менавіта муха. I менавіта за правае, зверху. У гэтым ён упэўнены, як у тым, што калі ідзе дождж, то абавязкова з неба. Папершае, джала не засталося, а падругое, насякомае, якое ўкусіла Воўку, не гудзела.

Жонка і слухаць не хоча. Яна мае цвёрдую падставу. Папершае, двухкрылае насякомае, перш чым укусіць Воўку, загудзела. Падругое, Воўка мог джала з перапуду і рукою выдзерці.

У доме Стаканчыкавых разгарэўся сыр-бор. Іван Артамонавіч не мог сцярпець знявагі жонкі і назваў яе рыпучым дрэвам. Ну, а раз так, пайшла ў атаку і Параска. I паколькі яна адносіцца да катэгорыі слабога полу, то надзела на галаву Івану рэшата.

Суседзі спрабавалі памірыць Стаканчыкавых:

— Ніякага прымірэння,— заявіў Іван Артамонавіч,— я ўпэўнен, што муха!.. Я чалавек прынцыповы...

— 3 дому сыду, а на сваім застануся. Пчала,— лямантавала жонка...

I тут у кватэру ўбягае Воўка.

— А мяне ніхто і не кусаў. Вуха я ручкай нацёр...

У нашым доме восем кватэр. У нашым доме восем мужчын. I ўсе, як на падбор. Не больш трыццаці пяці кожнаму. Жывём у доме восем гадоў. Вы нас часта бачыце. Мы ўвечары заўсёды на двары. Усё стаім і раімся, як сад садзіць. Аграном Андрэй кажа:

— Трэба яблыні і грушы садзіць. Няхай забаўляюцца дзеці яблыкамі.

Пчаляр Пятро прапануе яшчэ ліпамі двор абсадзіць.

— Цудоўныя гэтыя дрэвы,— гаворыць ён.— Iх дзяды і прадзеды нашы любілі.

Урач Сцяпан гарой стаіць за вінаград. Столькі ў пладах яго глюкозы.

Мы раімся, усё спрачаемся. Усё вырашаем, калі лепш засадзіць наш двор дрэвамі: ці восенню, ці ўвесну?

На нас з замілаваннем глядзелі нашы жонкі.

— Столькі размоў!

— Ой, не кажы, суседка. А хіба летась менш было?!

— А пазалетась?..

— А пяць гадоў назад?

— А восем?..

Дзіўныя гэтыя жанчыны. Не разумеюць, што тут усё патрэбна прадумаць. Як у той прымаўцы: сем разоў адмераць, а адзін — адрэзаць.

А вясна імкліва ідзе. Раніцой звонкай песняю заліваюцца шпакі.

— Абавязкова на ліпах шпакоўні паставім,— гаварыў Пятро.

— I на чарэшнях.

— I на яблынях і грушах.

А вясна не чакае. Растуць, набухаюць пупышкі. Ім цесна становіцца, яны хочуць выкінуць першыя лісткі.

Учора зноў мы стаялі на двары. Быў суботні вечар. Андрэй аўтарытэтна заявіў:

— Позна, браткі, ужо садзіць.

— Ды восенню і лепш,— дадаў Сымон.

Педагогіка з методыкай мовы ў нас па ліку трэці дзяржаўны экзамен. Яго я болей за ўсё і баюся. Каб здаць,— і тады, верце не верце, уздыхнуў бы на поўныя грудзі і нат пацалаваў бы нашу весялуху Аню. I кажу гэта вам я, сямейны чалавек, у якога двое дзяцей, сівізна на галаве і любая жонка. А пакуль што не да пацалункаў.

Пазаўчора прысніўся мне сон, што нібыта я вяршу вялізны стог сена. Стаю гэта адзін на версе, а ўнізе гэтулькі людзей: знаёмыя і незнаёмыя. Падхапіўся і давай гадаць, што да чаго. Сена — шум. Пэўна, правалю экзамен. Будуць тады размовы, будзе шум. Родная жонка і тая стане даймаць: «Колькі грошай дарэмна прагойсаў! Тэлевізар купілі б». Прыгадваецца і наш дырэктар. Стаіць пасярод настаўніцкай і пальцам ківае: «Дакаціўся. Тры гады мову выкладае, а методыку так і не ведае. На педсавет яго!»

Я зусім ад сну адбіўся. Есці штосьці не хочацца. Усё штудзірую метады навучання, метады выхавання, у які раз перачытваю прынцыпы. Не вывучыў, а завучыў на памяць Макаранку. Перад вачамі стаіць Вышынскі з усёй сваей спадчынай. А я ж атэіст, а тут кажу: «О, божа, што ж гэта?»