Ніл Гілевіч - Сказ пра Лысую гару

Ён пакланіўся ёй прыветна
І губы ў трубачку стуліў,
І думаў: «Ах жа, як фацэтна
Я гаспадыню пахваліў!»

На камплімент яго на гэткі
Марыля скальпель падняла:
- Што? Ты мае парэжаш кветкі?
А гэта бачыў? - зараўла.

Раўнула - леў бы так не рыкнуў.
- Хутчэй бяжы адсюль, разак!
А то сцягну парткі, чырыкну -
І ад цурбэлка - толькі знак!..

Збялеў паэт, сказаў: «Вар'ятка!»
Ды як рвануў праз касагор,
Дык без аддыху, без аглядкі
Аж да Кальварыі дапёр.

А там на сцежачцы бетоннай,
Супроць апошняга двара,
Ён ледзь не стукнуўся ў Антона -
Шчаслівай долі песняра.

- Чаго так прэшся ашалела?
- Ой, нават сорам гаварыць:
Марыля Яськава хацела
Мне... аперацыю зрабіць.

- Дурная! Гэта ж не пазногаць,
Што зрэзаў - чорт яго бяры!
А тут чарахнеш - дык не змогуць
Назад прышыць і дактары.

- Зямлі не чуў я пад сабою!
Ой, што за баба, што за злосць!
Антоська, цупні ты рукою
Вышэй-ніжэй, ці ўсё там ёсць?

Антон хацеў спачатку стукнуць
За гэткі жарт - але стрываў.
- А што ты сам не можаш цупнуць? -
Нясмачна сплюнуўшы, спытаў.

Аднак не толькі што згадзіўся,
А й паказаў належны спрыт -
Захватна цупнуў і здзівіўся:
- Ого, сабака! Як капыт!

- То дзякуй богу, дзякуй богу! -
Перажахнуўся небарак.
- Хадзем з нагоды лыкнем троху -
У жонкі ёсць наліўкі гляк...

Пазней, калі хто кпіў з паэта,
Яго аж кідала у жар:
- Яна ж не проста вам кабета!
Яна - стары ветэрынар!

У Смалявічах з малалецтва
Яна лягчала ўсіх кныроў!
Дык што ёй мне зрабіць калецтва?
Чырыкне раз - і будзь здароў!..

Пра гэта доўга гаварылі
І нават прымаўка пайшла:
«Паэт, сыйдзі з вачэй Марылі,
Пакуль інструмант не ўзяла!..»

ПУДЗІЛЫ

Усім вядома, што няроўна
На свеце ласку дзеліць бог:
У Змітрака ў гародзе - поўна,
А ў Васіля - пустыр-аблог.

Яно й не кожны адналькова
На ласку божую глядзіць:
Васіль усцешан і куколем,
Што на аблозе тым сядзіць.

Мацней за ўсіх аграрнік Міша
Маліўся клубню на градзе.
(А ўсе мы знаем, як ён піша
І як на службе рэй вядзе!)

Яшчэ раса ляжыць на травах -
Сахор у рукі ён бярэ
І ў модных чунях-гаўнадавах
Кампост рыхтуе на дварэ.

Напрацаваўшыся да млосці,
Ён адпраўляецца ў абход
І аж заходзіцца ад злосці,
Як зазірне ў чужы гарод.

«Ну, вось, ты бачыш: у Арочкі,
Хоць вершы кволыя пляце,
А гарбузы ляжаць, як бочкі,
Як на дражджах усё расце!

І ў Жоры вунь качан, як цэбар,
Як Мысліўцова галава.
А тут ад крыўды плакаць трэба:
Ссячэш качанчык - фунты два!..»

О, як бы шчыра быў ён рады,
Калі б ва ўсіх, каму «дано»,
Пасохлі й выпетралі грады,
А з імі й творчасць заадно!..

Вось так і вучанаму Яську
І ў думках мроіцца і ў сне,
Што ён адзіны варты бляску
«За дасягненні ў галіне...»

Таму калег з саней агульных
Ён выштурхоўвае плячом
І едзе гэтакім культурным
Інтэлігентным дзеячом!

А каб ідэй яго зыходных
Ніхто не здолеў агаліць -
Давай на «ўсходніх» і «заходніх»
Адзінакроўны гурт дзяліць...

Ах, Яські, Яські! І калі вы
Паразумнееце, дальбог?
Калі замест культурнай нівы
Наўсцяж раскінецца аблог?

Калі ўзбуяе пустазелле,
Як на гародзе ў Васіля?
Ах, Яські, помніце: пахмелле
Вам будзе страшнае пасля!..

Аднак жа вернемся на соткі.
Цяпер я сцісла раскажу,
Як на чацвёрты год усё-ткі
Кроў пралілася за мяжу.

Так, так, не думайце, што жартам.
Аднойчы жонка песняра
Успёрла свой «масквіч» азадкам
На край суседняга двара.

А двор з вагончыкам-прычэпам
(Не ўсе ў харомінах жывуць!)
Належаў майстру таго цэха,
Што белетрыстыкай завуць.

Была на дачы толькі цешча -
Яна і крыкнула ў акно:
- Ты што па ягадах таўчэшся,
Каб табе кішкі патаўкло!

- Заткніся, пудзіла, не шастай,
А то вагончык падчаплю -
Перацягну на свой участак
І прыбіральняю зраблю!

Старая куляй на падворак:
- Ты - матля, матля без мазгоў!
Прыедзе з Мінску зяць мой скора -
Не сабярэш тады зубоў!

- Мне злічыць зубы твой рахітык?
Збаюся я падкілаша?
Як ушчамлю яго між лытак -
Дык тут жа й вылезе душа!..