Эдгар По - Маска чырвонае смерці

Хіба не сніць наяве сон
Той, хто глядзіць наўкола
I бачыць след мінулых дзён,
Што ззяе ў часе квола?

О, сон святы! О, сон святы!
Як промні ў дзень грымотны,
Ты працінаеш змрок густы
I дух вядзеш самотны.

Трымціць святло ў імгле начэй,
Далёкае бясконца, —
Што ў свеце можа быць ярчэй,
Чым Праўды сонца?

Шчаслівы дзень! Адрынуў звады
Мой дух, загнаны, быццам звер,
I пыха, і спадзеў на ўладу
Сышлі цяпер.

Улада? Так, яе я прагнуў,
Але даўно мінуў той час,
Не цягнуць мары больш у багну,
Парыў мой згас.

А пыха — чыстая пакута!
Хай іншы паспытае зух
Струмень той зманлівай атруты.
Маўчы, мой дух!

Шчаслівы дзень! Адрынуў звады
Наступных дзён і дзён былых,
Пыхлівасць і спадзеў на ўладу —
Пазбыўся іх!

Калі і пыху мне, і ўладу
Вярнулі б зноў — маю віну, —
Я не прыняў бы іх прынаду,
Бо час мінуў.

Бо я, падпалы іх пагрозам,
Ва ўладзе сілаў дзвюх,
Адчуў: яны руйнуюць розум
I нішчаць дух!

Самотна духі бачаць сны
У змроку вусцішнай труны,
I таямніцу скону іх
Ніхто дагэтуль не спасціг.

Маўчы — у цішыні магіл
Твая самота ёсць падманам:
Без цел лунаюць і без крыл
Усе, хто быў калісь жаданым,
Яны вяртаюцца ўначы
I шэпчуць мёртваму: маўчы!

У небе змрочны цень павіс,
I зоры не глядзяць уніз
Са ззяючых высокіх тронаў
Надзеі, не відаць каронаў
Сузор'яў светлых — толькі след
Крывавых і сляпых камет,
Жахлівай немачы навала
Навечна дух жывы скавала.

Толькі думкі — ланцугамі,
Бачанні — цяжкімі снамі,
Быццам росы на лугах,
Будуць твой трывожыць прах.

І вецер — Божы ўздых — сцішэў,
Туман сярод замшэлых дрэў
Плыве, плыве, жахлівы, вадкі,
Ён — сімвал, ён — твае здагадкі
(Ім тут, у цішыні, клубіцца)
Пра таямніцу таямніцаў.

Я бачыў чырвань шчок тваіх
У твой вясельны дзень.
Да шчасця вёў цябе жаніх,
Кахання ззяў прамень.

Глядзець у вочы мне дазволь:
Агонь, што ў іх здабыў,
Для сэрца, што спазнала боль,
Святлом адзіным быў.

Хай хутка зблякне чырвань шчок
I зменіцца твой твар,
Яны раздзьмулі вугалёк
Маёй душы ў пажар,

Маёй! — бо чырвань шчок тваіх
Падгледзеў я ў вясельны дзень.
Да шчасця вёў цябе жаніх,
Кахання ззяў прамень.

Не страшна, што зямны мой шлях
Няшмат зямнога меў.
Гады кахання на вачах
Хвілінны знішчыў гнеў.

Ды не магу стрымаць я слёз,
Няшчасны, як жабрак,
Бо ты аплакваеш мой лёс,
Хаця я ў ім — мінак.

Я быў з дзіцячае пары
Інакшым, чым мае сябры,
Бо не любіў я іх забаў,
Іх простых радасцяў не знаў,
Мой смутак іншы меў выток,
I шчасця светлага глыток
Спазнаў адзін, любіў адзін
Тады — бег ранішніх гадзін
Жыцця загадкаю адной
Акрэслены быў незямной,
Што з глыбіні дабра і зла
Мяне ў жыцці маім вяла —

З рэк, што рвуцца на прастор,
З бурых стромаў, дзікіх гор,
Сонца ў строях залатых
На шляхах адных і тых,
З бліскавіц, што між нябёс
Стрэлы шлюць сваіх пагроз —
Навальнічныя агні,
З воблака, што ў вышыні
На нябесным чыстым дне
Дэманам здаецца мне.

Раманс, спявак лясоў панылы,
Драмаць аматар, склаўшы крылы
У лістоты дрогкасці зялёнай
Ля прахалоды прыазёрнай,
Мне чыюком быў каляровым —
Птушкай, знаёмаю з дзяцінства,
З ягоных спеваў навучыўся
Я абяцадлу й першым словам,
Калі ляжаў падоўгу ў пушчы,
У неба ўпяўшы зрок відушчы.

Хістае столь нябесных сфер
Сучаснасць крыламі нястрымна,
З-за ейных грыфаў угары мне
Няма калі блукаць цяпер —
Адно сачу, калі дзе грымне.
Калі ж нядоўгі супакой
Зляціць на дух турботны мой,
Каб з лірай, рыфмаю застацца
Я мог сам-насам, як ізгой,
Душа лічыла б святатацтвам
Не затрымцець сваёй струной.