Эдгар По - Маска чырвонае смерці

У час смяротны суцяшэнне,
Стары, цяпер не для мяне!
Я не ў вар'яцкім захапленні,
Што спіша ўлада на зямлі
Грахі, што не з яе пайшлі.
Час мроіць ці кахаць? Ды не!
Агонь агнёў назваць надзеяй?
А тая жарсць адно буцвее:
Каб мог я жыць надзеяй, Божа!
З крыніцы боскае святой,
Цябе не зваў бы дурнем, можа,
Ды гэта лёс, стары, не твой...

Спазнай жа духу таямніцу,
Што ў сорам з дзікай пыхі ўпаў.
О сэрца палкае! Драбніцу
Твайго змарнення я прыняў,
Прывялай славы, дзе спакон
Брыльянтамі зіхцеў мой трон...
Ах, пекла! Ні яно, ні прах
Мяне не змусяць зведаць жах —
А ў сэрцы боль па першацвеце,
Па сонечным мінулым леце!
Я чую голас у цішы —
Праз пустату маёй душы.
Гучыць у ёй, нібы заклён,
Хаўтурны векавечны звон.

Я не заўсёды гэткі быў:
Карону, ўсю ў агні, здабыў
Прымусам. Хіба ж не з такім,
Як мой, захопніцкім імпэтам
Быў Цэзарам здабыты Рым?
Уладны дух трыюмфаваў
Над родам чалавечым гэтым,
Як над адной са звыклых з'яў.

Што ж, гадаваўся я ў гарах:
Над галавою ў час начны
Таглай развешваў туманы,
Яе зарошваў — і працяг
Жыцця мне ўжо на ўсе часы
Кудлаціў бурай валасы.

Раса лілася на мяне
У пекле вусцішнай начы
З нябёсаў (у спазнелым сне);
I, сполахамі плюючы,
Агонь з-за хмар, што, як сцягі,
Віселі, так шугаў здалёк
I ўлады відмам вабіў зрок,
I гул грымот праз берагі
Каціўся нада мною з весткай
Пра бітву люду, й голас мой
Гучаў — дурны, дзіцячы! — рэзка
(О, з неўтаймоўнасцю якой —
Аж ад яе нямеў язык),
I вырастаў трыюмфу крык!

Гулі вятры, лілі дажджы
У мяне над голай галавой;
Зацьміўся зрок, слых, розум мой,
Ды людзі мне, што ні кажы,
Маглі даць лаўры; і напад
Вятроў прарокаваў мне бітвы,
Вяшчаў імперый заняпад.
I — пад нявольнікаў малітвы —
Гурма лісліўцаў на паклон
Ішла ды абступала трон.

I поцяг мой, каб быць тыранам,
Быў наймацнейшы з той пары —
I не здаваўся ён падманам
Для іншых; хай сабе і так!
Але ўва мне жыла, стары,
Адна: з дзяцінства раздзьмувала
Ўва мне агонь яна няўзнак
(Век юнай жарсці — нетрывалы),
А й ведала, што слабасць ёсць
I ў сэрцы з каменю — мілосць.

А я — на жаль! — не маю слоў
Сказаць любоўна пра любоў!
Дае мажлівасць мовы дар
Адно апісваць пекны твар...
Ды не пра тое я: штодзень
Вятрыскі зменлівага цень
Я ўзгадваю, бо гэта ён
Павольным зрокам прагарнуў
Старонкі, каб я сэнс пісьмён
Спасціг, які ўжо не відзён,
I ў мрою выліўся ў адну.

О, вартая Любові ўсёй
Была яна — што змалку я
Адчуў: маглі анёлы ёй
Зайздросціць толькі, і мая
Надзея ў сэрца да яе
Тым'янам, нібы на алтар,
Цякла, у цноце й чысціні...
Ах, шчырасці няма тае
Даўно ўва мне, дзіцячых мар!
Бо я шукаў святла ў агні...