Іван Шамякін - У добры час

— Але каб касіць такое дабро... Жыццё пражыў, а не чуў.

— А што ты чуў за сваё жыццё, дзядзька Усцін? — бліснуўшы вачыма, спытаў усё той-жа Грышка Грошык.

Усцін, маленькі чалавечак, з барадаўкай на шчацэ, у зімовай шапцы адчуў хітрасць у гэтым пытанні і пагразіў хлопцу пугай.

— Дык скончым заўтра, мужчыны? — весела спытала Маша.

Некалькі чалавек з старэйшых паважна пераглянуліся, як-бы раячыся позіркамі. Маладзейшыя зноў адказалі жартамі:

— Будзем старацца, таварыш камандзір!

— Касцямі ляжам на гэтым полі, а зробім...

— Дзяўчаты падводзяць. Трэба іх падцягнуць, Маша!

— Не зводзяць з нас вачэй...

— З цябе? Ох, і прыгажун! Ото-ж, я гляджу... усе яны ссохліся па табе...

Андрэй Акуліч, рудаваты хлапчына з тварам густа ўсыпаным вяснушкамі, збянтэжыўся і схаваўся за спіну дзеда Яўмена.

Маша ведала, што гэта не проста жарты, пустое зубаскальства, гэта — добры, малады, задорны адказ на яе пытанне. Яна была ўпэўнена, што гэтыя аматары жартаў і насмешак ніколі не падвядуць у рабоце. Такія, як яе брат Пеця, як гэты смешны Андрэй, ноч будуць працаваць, а зробяць, што паабяцалі. І таму настрой у яе стаў, як гэтая сонечная раніца, — светлы, звонка спявала кожная струна душы, адгукалася радаснымі акордамі. Яна з прыемнасцю ўдыхала вільготны пах узаранай зямлі. Вецер, парывісты і цёплы, зрываў з яе галавы касынку. Маша прытрымлівала яе рукой, жмурылася ад сонца і шчыра смяялася разам з усімі.

Каля жанчын, якія, выкарыстаўшы перапынак у рабоце, таксама сабраліся ў адным месцы, яна затрымалася, нядоўга. Ёй не спадабалася, што яны з залішняй цікаўнасцю разглядалі яе. Яна ў душы лаяла Алесю і сябе за тое, што тая сагітавала, а яна, дурніца, згадзілася ў рабочы дзень надзець плацце, якое дагэтуль насіла толькі ў свята. Колькі цяпер сярод жанчын будзе перасудаў і здагадак! На цэлы дзень размоў хопіць. Аднак, адышоўшы, яна вырашыла знарок штодзень убірацца вось так, па-святочнаму. У такім выглядзе яна падабалася сама сабе.

Адгэтуль Маша накіравалася да трактара. Ён павінен быў узараць плошчу пад грэчку і ўжо каторы дзень адным загонам араў участак двух брыгад. Але сёння трактар з самай раніцы стаяў. Маша не пачула яго роўнага гудзення, калі толькі прачнулася і вышла з хаты. І гэта непакоіла яе ўсю раніцу, яна імкнулася хутчэй схадзіць на поле і даведацца, у чым справа. Узараць тут трэба было неадкладна, бо ўчастак гэты не быў узняты пад зябліва.

Трактар стаяў у нізіне, каля балотца, абкружанага альховымі кустамі. Крыху далей на ўзгорку віднеліся бочкі з вадой і газай — месца запраўкі.

Маша падышла непрыкметна.

Пад маторнай часткай ляжаў — адны ногі віднеліся ў сініх спартыўных тапках — брыгадзір трактарнай брыгады Міхайла Прымак. Ён стукаў ключом, свістаў і час-ад-часу нараспеў лаяўся даволі сакавітымі і моцнымі словамі. Маша ледзь не зарагатала. Трактарыст, Адам Мігай, моцны, камлюкаваты і маўклівы хлопец, — нешта старанна кляпаў з другога боку. Убачыўшы яго, Маша ўспомніла адзін цікавы выпадак. Неяк яшчэ ў мінулым годзе, Адам сустрэў яе ў Дабрадзееўцы і без усялякай прычыны, без усякай папярэдняй размовы, нечакана прапанаваў:

— Выходзь за мяне замуж, Маша, — сказаў і сам збянтэжыўся.

Павярнуўшыся і ўбачыўшы дзяўчыну, трактарыст моўчкі падышоў і пачаў штурхаць нагой брыгадзіра.

— Што там у цябе, першы чалавек на зямлі?

— Вылазь! — гукнуў Мігай.

Прымак хутка вылез і, ніколькі не збянтэжыўшыся, прывітаўся:

— А-а, калега па пасадзе... Добрай раніцы.

— Добры дзень.

— Ох, дзень-дзянёк! — ён паглядзеў на сонца і пачаў выціраць аб паклю руку.

— Стаім?

— Стаім. Але не пытай такім магільным голасам. Стаім, але не падаем духам. Правільна, Адам? Мы цябе, Маша, не падвядзём. І ты на нашага гвардзейца не крыўдуй, — Прымак кіўнуў на машыну. — Гэта герой. Дай божа нам з табой так паслужыць працоўнаму народу, як паслужыў ён. Я на ім араў яшчэ ў трыццаць чацвёртым годзе. А паглядзі колькі ён наварочаў за вясну!

Вецер заносіў назад пусты рукаў яго сіняга зашмальцаванага піджачка. Прымак засунуў рукаў у кішэню.

— А наагул, Маша, ерунда атрымліваецца. У «Волі» «Націку» няма чаго рабіць ужо — не для яго аб'ёмы, а тут — вось, калі ласка... А я брыгадзір, камандзір трох машын... А які я да ліха камандзір? Пазваніў Крыловічу, каб перакінуць «Паці» ў «Партызан» — ні блізка... Нейкі вар'яцкі прынцып. Ні д'ябла не разумею. То ён бачыць яе мог Лазавенку, то раптам зрабіўся лепшым сябрам і абаронцам. Хацеў зрабіць гэта без яго — Лазавенку муха ў нос уляцела. Выходзіла-б ты замуж, Маша, няхай-бы яны .памірыліся хутчэй...