Іван Шамякін - У добры час

«Сапраўдны герой той, хто менш за ўсё думае пра сваю славу, а больш думае пра свой абавязак перад народам, перад Радзімай», — не адзін раз гаварыў ёй Павел на спатканнях. Цікава ён умее расказваць. Яго таксама дарэмна не абралі ў прэзідыум.

Да трыбуны падышоў Мяцельскі, прапанаваў ганаровы прэзідыум. Узнялася магутная людская хваля, ударыла громам воплескаў. Насця яшчэ лепей бачыла цяпер твары людзей, асветленых не толькі святлом лямпачак, але і святлом вялікай радасці і ўрачыстасці. Падняўшыся, людзі нібы наблізіліся да сцэны. Бліжэй за ўсіх да яе, Насці, была цяпер Маша. Яна апладыравала, высока падняўшы рукі. Позіркі іх сустрэліся, і Маша ўсміхнулася ёй добрай ласкавай усмешкай. Нібы гарачы струмень, змыла гэтая ўсмешка ўсё дробязнае з Насцінай душы, усе хістанні і сумненні. Сэрца яе напоўнілася захапленнем людзьмі, якія так горача вітаюць свайго настаўніка і правадыра.

Ладынін гаварыў пра сусветную перамогу Совецкага народа ў вайне, пра новыя велічныя перамогі на фронце мірнага змагання, на фронце сталінскай пяцігодкі. Гаварыў ён, як заўсёды, спакойна, пераканаўча, амаль не заглядваючы ў тэзісы, што ляжалі на трыбуне, падмацоўваў асобныя палажэнні прамовы жывымі і блізкімі прыкладамі. За тыдзень да свята Ігнат Андрэевіч наведаўся ў Мінск. Там ён не толькі зрабіў сваю справу, але сустрэўся з многімі знаёмымі, сябрамі — урачамі, будаўнікамі, партыйнымі работнікамі, агледзеў усе новабудоўлі, пазнаёміўся з генеральным планам рэканструкцыі сталіцы. Чалавек дапытлівы і энергічны, ён цікавіўся ўсімі галінамі рознастайнага багатага жыцця і вельмі добра ведаў, што робіцца ў краіне для ажыццяўлення сталінскай праграмы пабудовы комунізма. Пра ўсё гэта ён расказваў людзям. Голас яго гучэў крыху незвычайна — урачыста і ўсхвалявана.

— ...Паглядзім, таварышы, што даў Кастрычнік сялянству. Мы не будзем далёка хадзіць за прыкладамі. Мы паглядзім на жыццё нашага сельсовета, сваіх калгасаў, на наша ўласнае, таварышы, жыццё. Няхай старэйшыя, людзі майго ўзросту, успомняць мінулае, успомняць шлях ад Кастрычніка семнаццатага года да сённешняга дня. Гэта шлях ад паднявольнай рабскай працы на пана Ластоўскага да радаснай працы ў калгасе, ад галечы — да сапраўды чалавечага жыцця... Гэта шлях ад лучыны да вось такіх лямпачак, якія наш народ называе лямпачкамі Ільіча, бо запаліў іх для народа вялікі Ленін. Гэта шлях ад жабрацкай леры да радыё ў кожнай хаце, да рэпрадуктараў, што грымяць на ўсё наваколле... Шлях ад карчмы Залмана да вось гэтага светлага і прасторнага клуба...

Старыя ў зале пераглянуліся, паківалі галовамі: усё ведае, нават Залмана ўспомніў, на якога ўсе даўно забыліся.

Побач з Васілём, з другога боку, сядзеў Піліп Раднік, старшыня «Зоркі». Сеўшы ў прэзідыум, ён бесперапынна круціў ва ўсе бакі галавой, любаваўся клубам. Нарэшце павярнуўся да Васіля, прашаптаў:

— Але, Мінавіч, прыемна пасядзець у такім клубе. Праўда?

Васіль іранічна ўсміхнуўся.

— Безумоўна, прыемна, але яшчэ прыемней было будаваць яго.

— Тонкі намёк, га? Што, брат, зробіш? Несвядома людына, як кажа Гайная.

— Велізарныя разбурэнні прынесла нам вайна, фашысцкае нашэсце, — тымчасам прадаўжаў Ладынін. — З вас кожны помніць, што ўяўляла Дабрадзееўка пасля вызвалення. Папялішча. Сем хат засталося, якія не знішчыў пажар. А ці даўно гэта было? Не, папялішча помняць дзеці, якія ў гэтым годзе пайшлі ў першы клас. Многім здавалася тады, што спатрэбіцца нямаведама колькі часу, каб адбудаваць усё, што мелася да вайны. І вось сёння мы бачым, што зроблена больш, што сталі мы багацейшымі і культурнейшымі. І гэта зроблена ўсяго за нейкія тры гады... Нялёгкія, таварышы, гады, не будзем утойваць праўды... Зроблена гераічнай працай простых людзей, учарашніх салдат, удоў... Зроблена дзякуючы вялікай дапамозе партыі і Совецкай улады. Без гэтай дапамогі доўга прышлося-б сядзець нам у зямлянках. Вось нашы гурткоўцы прынеслі адну рэч, — Ладынін нахіліўся і дастаў з-пад трыбуны капцілку са снараднай гільзы.

У зале засмяяліся.

— Бачыце, ужо смешна. А ці даўно гарэлі ў нас гэтыя «маргалкі»? Я прыехаў нядаўна, паўтара гады назад, а яшчэ бачыў іх у Дабрадзееўцы. І вось на іх ужо забыліся. Яны выклікаюць смех. Хутка забудуцца на гэтую «тэхніку» і ў Лядцах і ў Радніках — у тысячах другіх такіх-жа вёсак. Але электрычнасць заменіць не толькі лямпу!

Гаворачы пра дасягненні калгасаў, Ігнат Андрэевіч называў лепшых людзей: брыгадзіраў, звеннявых, радавых калгаснікаў — чыёй працай славяцца калгасы. Назваў Машу, Насцю Рагіну, Клаўдзю Хацкевіч, Івана Лескаўца, Гашу Лескавец, Ганну Лескавец... Многіх Лескаўцоў, многіх людзей з «Партызана».