Іван Шамякін - У добры час

Ад дзвярэй зноў пакаціўся дружны смех.

Пасля выступлення старшыні, рабілі справаздачы брыгадзіры.

Маша адразу-ж насцярожылася, як толькі пачаў гаварыць Міхей Вячэра. Усё, што ён гаварыў аб падрыхтоўцы брыгады да ўборкі, вельмі мала было падобна да тае справаздачы, якую рыхтавала яна для свайго праўлення.

Вячэра па сутнасці рабіў даклад. Пачаў ён з таго, што ахарактарызаваў брыгадны масіў цалкам, а затым і кожны ўчастак і культуру паасобку.

Усё ў яго было дакладна і навукова вызначана і падлічана. Не заглядваючы ў блакнот, ён называў лічбы ўраджайнасці і ш разу не ўжыў слова «прыкладна», нібы ўраджай гэты ўжо ляжаў у свірне, а не стаяў на полі. Ён упэўнена называў дні, калі можна будзе пачаць жаць жыта на Выгарах, ячмень на тарфяніках, пшаніцу — за сасоннікам. У адпаведнасці з гэтым у яго быў складзены план уборкі, у якім было ўсё разлічана да драбніц: затрата працадзён на кожную культуру і на кожны рабочы працэс, неабходная колькасць людзей, коней, жняярак, нават сярпоў, кос і грабляў.

Былы партызанскі камандзір расказваў пра ўборку, як пра наступленне, план якога складзены з улікам здольнасці кожнай баявой адзінкі, кожнага чалавека і машыны. Усё ў гэтым плане было прадугледжана — усялякая нечаканасць і выпадковасць.

Слухалі Вячэру ўважліва. Маша нават раўніва падумала, што больш уважліва, чым Васіля. Брыгадзір трэцяй брыгады Арцём Гарадзец, малады хлопец, з хваравітым тварам, нешта хуценька выпраўляў у сваім таўстым сшытку, шпарка перагортваючы старонкі. Ён слюніў хімічны аловак і на яго вуснах усё больш і больш расплывалася фіялетавая пляма. Машы таксама захацелася запісаць галоўнае з плана Вячэры, каб заўтра-ж па гэтых нататках скласці такі-ж план па сваёй брыгадзе. Яна дастала з кішэні маленькую запісную кніжку але, убачыўшы, што некалькі чалавек з незразумелымі ўсмешкамі пазіраюць на яе, засаромілася — пакруціла кніжачку ў руцэ — непрыкметна схавала яе ў рукаў.

«Няхай не палічаць, што я прышла вучыцца, — падумала яна, але тут-жа дакарыла сябе за гэтую думку: — А чаму і не павучыцца?»

Вячэра крытыкаваў будаўнікоў за недаробкі на таку, каваля — за рамонт конных жняярак, высоўваў патрабаванні да праўлення, прасіў дапамагчы людзьмі.

— Усё тут, — ён пастукаў пальцамі па вокладцы блакнота, — зроблена, так сказаць, з запасам магутнасцей, а вось разлік людзей — з максімальнай нагрузкай на кожнага чалавека. І калі што якое, захварэе, чалавек ці яшчэ што, і машына мая можа пачаць даваць перабоі, — звярнуўся ён да Васіля.

Выступілі са сваімі планамі і іншыя брыгадзіры.

Машы здавалася, што планы брыгадзіраў — беззаганныя, што пра іх нічога больш нельга сказаць, як толькі пахваліць, і таму яна здзівілася, калі іх пачалі крытыкаваць, выпраўляць.

Выступалі члены праўлення, калгаснікі, Байкоў. Тут-жа ўсё ўдакладнялі, рабілі пераразлікі, больш разумна расстаўлялі людзей і цягло.

З узгодненых брыгадных планаў нараджаўся агульнакалгасны план.

Васіль падводзіў вынікі.

— Планы мы склалі добрыя. Галоўнае цяпер — выканаць іх, а гэта цалкам залежыць ад нас саміх. Уборка — справа сезонная, а таму мы павінны мабілізаваць усю нашу рабочую сілу. Павінен працаваць кожны чалавек, хто жыве ў нас...

— Пабачым! — скептычна прагучэў сярод цішыні голас Наташы Гоман.

Васіль кінуў у яе бок здзіўлены позірк, не разумеючы яе рэплікі.

— Арганізуем вучняў і студэнтаў... Справу гэтую ўзяла на сябе Лідзія Ігнатаўна. Наша вясковая інтэлігенцыя дапаможа жывёлагадоўчай брыгадзе па прыфермскім участку... Нарэшце я згодзен на які тыдзень, не больш, таварышы, адарваць будаўнікоў...

— З гідрастанцыі?

— З гідрастанцыі таксама.

— На ўсю ўборачную трэба, Васіль Мінавіч.

— А то зноў адны мы будзем рабіць, бо кампаньёны нашы, безумоўна, сарвуць сваіх людзей...

— Справа праўлення, таварышы, але я буду супраць таго, каб зрываць брыгаду з гідрастанцыі на ўвесь час уборкі,—запярэчыў Васіль. — Добра, каб мы змаглі-б не чапаць іх зусім... Ну, калі такая справа, то ў самы гарачы час — на тыдзень... Не больш!.. Звяно па бураках Рэгінай будзе працаваць у трэцяй брыгадзе ў Крыніцах. Сядая са сваім звяном стане на вывазку збожжапаставак. Ганаровае заданне табе, Наталля Нікалаеўна!.. У самы кароткі тэрмін мы павінны разлічыцца з дзяржавай...

Васіль хацеў быў перайсці ўжо да абмеркавання іншых спраў, як нечакана паднялася Насця Рагіна.

— Дазвольце мне, — яна энергічным рухам паправіла сваю квяцістую хусцінку і сказала цвёрда, выдзяляючы кожнае слова: