Генрых Далідовіч - Міланькі

Вось цяпер Лёня збянтэжыўся, угнуў галаву — пачаў чытаць тое, што было напісана на картцы, і думаць.

— Думай,— Васілец лёгка дакрануўся да яго пляча.— Не будзе што ўспамінацца — кліч...

І падышоў да дзяўчынкі, Галі.

— Ну, а ў цябе што, Галя? — запытаў і тут жа ўбачыў: падаўся дадому Вяртун.

Той быў у капелюшы, доўгім сінім плашчы. Век не насіў ніякіх сумак — кнігі, кіпы вучнёўскіх сшыткаў насіў пад пахамі, у дождж — пад плашчом.

Празвінеў званок — пачаўся першы ўрок другой змены, пара работы Міхаіла Апанасавіча і Маі Сцяпанаўны...

— Ну, як я выглядаю? — ціхенька дапытвалася Лілія Іосіфаўна, схаваўшыся ў спальні і просячы Маю Сцяпанаўну агледзець яе цяперашняе ўбранне — малінавы, сваёй вязкі, світэр і чорны сарафан.

— Ды добра,— гэтаксама шэптам адказала тая, употайкі, стараючыся ўсяк схаваць гэта, пасміхалася.

Лілія Іосіфаўна зноў паглядзелася ў маленькае люстэрачка, сама ўбачыла: далібог, пахарашэла ў новым уборы ды ад таго, што ў вачах з'явіліся хваляванне і радасць, а на шчоках успыхнуў чырванец.

Паглядзела на маленькія, амаль і незаўважныя грудзі, а пасля ўжо — не ў люстэрка, а сваімі вачыма — і на тонкія, зусім нястройныя ногі.

— А можа, мне белую блузку надзець? — спытала яна.— Белае дае большую паўнату...

— Не трэба,— прашаптала Мая Сцяпанаўна.— І так цябе сёння не пазнаць...

— Не вельмі худзенная і танклявая я ў гэтым сарафане? — спытала яна.

— Не. Але ты ідзі, а то ён каторую пару ўжо адзін сядзіць...

Лілія Іосіфаўна ўсміхнулася, усміхнулася не так дзеля сябе, а дзеля сяброўкі, і адчула такі страх, што ў яе, здаецца, млелі ногі і выскоквала з грудзей сэрца.

— Калі я што не так буду гаварыць, то ты тупні нагою...— папрасіла яна, адчуваючы ўжо вялікі сорам і перад сяброўкаю, і перад сабою, і перад ім...

— Добра,— паабяцала Мая Сцяпанаўна.— Ідзі...

Лілія Іосіфаўна жартам хуценька перажагналася, уздыхнула, наўмысна шыракавата разявіўшы рот і заплюшчыўшы вочы, а пасля, збянтэжаная, выйшла са спальні і зноў убачыла прыгожага Пецю, у новым чорным касцюме, у белай кашулі і пры чорным гальштуку, добра выгаленага і прычэсанага,— ён сядзеў на крэсле ля стала і гартаў часопісы. На драбнаватым, але прыгожым яго тварыку гэтаксама відаць была ўсхваляванасць — выступіла чырвань на худаватых, гладзенькіх, як у маладой дзяўчыны, шчоках; зірнуў на яе, пераадзетую, і засаромеўся, апусціў вочы.

«Не большы ён смяльчак за мяне...— падумала яна, і гэта крыху паддало ёй смеласці.— Але які мілы!..»

Ёй адразу спадабалася, што ён спакойны, не надта гаваркі, але ўсё, што кажа, гаворыць абдумана, далікатны і вельмі сарамлівы. Яна апошнім часам паважала такіх людзей, надта верыла ім. Можа, таму, што сама была такая, але ведала, што ў яе сарамлівай душы шмат дабрыні і пяшчоты, можа, таму, што заўважала што надта гаваркія, смелыя бываюць часта пустазвонамі...

Праўда, як ведае яна ўжо ў свае даволі сталыя гады, маўчуны і сарамліўцы не надта падабаюцца маладзенькім дзяўчаткам, яны ахвотней цягнуцца да смелых і нават нахабных, за што часта і дорага ды балюча расплачваюцца, але ёй цяпер было ўжо не васемнаццаць гадоў, яна глядзела ўжо на ўсё гэта — інтымнае, чалавечае — з горкі сваіх дваццаці сямі вёснаў... Пеця ёй спадабаўся. І гэта захвалявала яе. Як і тое, што ён — такі красун — прыйшоў да яе: не мог жа ён не ведаць, што да Маі Сцяпанаўны ходзіць Васіль Рагатка...

— Харошае кіно! — сарамліва ўсміхнулася яна, кіўнуўшы на здымкі, што разглядаў Пеця.

— Не бачыў...— сарамліва прызнаўся ён.

— Цяпер многа выпускаюць фільмаў, усіх не перагледзіш...— прамовіла яна, села гэтаксама на крэсла насупраць яго, адсунула вучнёўскія сшыткі, якія нядаўна правярала.— Штодзень два ці тры ідзе па тэлевізары. І пра сучаснасць, і пра вайну, і вельмі часта нават экранізуюцца класічныя творы... Але я больш люблю чытаць самі творы, чым глядзець фільмы па іх...

Лілія Іосіфаўна гаварыла і бачыла, што Пеця далікатна і ўважліва яе слухае, але ў гаворку не спяшаецца ўступаць. Ці не ўмее так гаварыць, маючы за плячыма ўсяго восем класаў...

— У кіно таго, што ёсць у кнізе, не бывае. Кіно бяднейшае,— дагаварыла яна.— А вы якія кнігі любіце чытаць?

Мая Сцяпанаўна хіхікнула ў спальні, і Лілія Іосіфаўна збянтэжана адчула, што не тую заводзіць гутарку — сухую і нецікавую. Цікавую, можа, толькі для сябе, а не для яго...

— Ваенныя,— адказаў Пеця.

— А я люблю класіку, надта рускую...— з узрушэннем сказала яна.— Вечнае мастацтва, бездакорнае!