Генрых Далідовіч - Міланькі

...Ля райвыканкома, куды яны прыйшлі з сынам, Іван Сямёнавіч заўважыў сваіх настаўніц. У іх ужо ўчора скончыўся адпачынак, але яны ў школе яшчэ не паказваліся. Убачыў моваведа Лілію Іосіфаўну і настаўніцу пачатковых класаў Маю Сцяпанаўну.

Цяпер абедзве настаўніцы, убачыўшы яго, засаромеліся, збянтэжыліся, хацелі схавацца, але не паспелі: яны амаль сутыкнуліся ля ганка райвыканкома. Дзяўчаты спускаліся, а ён з сынам падыходзіў.

— Звальняцца прыбягалі? — запытаў Іван Сямёнавіч і сам не ведаў: ці хацеў пажартаваць з настаўніц, ці папракнуць. Мусіць, пажартаваць, бо настрой яго палепшыўся, калі сын згадзіўся пераехаць у Міланькі.

Лілія Іосіфаўна незадаволена зморшчылася, аж яшчэ больш стала на яе худым твары маршчынак, прыпадняла акуляры, Мая Сцяпанаўна зусім разгубілася, чырванеючы, вінавата ўсміхалася. Яна першая павіталася і апраўдалася, што заходзілі сюды сустрэцца і пагаварыць са сваімі колішнімі аднакурсніцамі.

— Не ўцякайце ад пас, дзяўчаты,— улагоджаны ўсмешкаю Маі Сцяпанаўны, усміхнуўся і Іван Сямёнавіч.— Працуйце ў нас. Сёлета ў школе будзе ўжо два халасцякі. А там, пазней, глядзі, і яшчэ аднаго знойдзем.

— Як толькі ў нас адны думкі пра жаніхоў! — незадаволена хмыкнула Лілія Іосіфаўна, якая, як і Ларыса Усціновіч, магла вось так смела сказаць некаму насупраць, заступіцца за сябе.

Яму хацелася яшчэ пажартаваць, спытаць, ці не выйшла за канікулы замуж Сапун, але цяпер стрымаўся: Лілія Іосіфаўна сапсавала яму настрой. Ён і раней быў такі: калі сам жартаваў ці нават пасміхаўся з каго — радаваўся, калі ж хто жартаваў з яго, папікаў ці папраўляў — крыўдзіўся. Лілія Іосіфаўна асекла яго ды яшчэ так зморшчылася, паказваючы сваю вечную незадаволенасць, благі настрой, што ён нахмурыў бровы, сказаў:

— Заўтра педсавет. Каб у пяць гадзін усе былі ў школе.

— Добра, Іван Сямёнавіч,— паспяшалася прамовіць і за сябе, і за сваю смелую сяброўку Мая Сцяпанаўна.

— Пабудзь тут, непадалёку,— сказаў Іван Сямёнавіч сыну, які моўчкі стаяў ля іх, а сам падаўся ў райана, адчуваючы непрыемную крыўду, што яму не далі пажартаваць, а гэтаксама паволі думаючы і пра тое, як яму найлепей пагаварыць з загадчыкам райана пра сына. Усяго не скажаш, але ж нешта і трэба сказаць.

У прыёмнай загадчыка сядзела на прытуленых да сцяны крэслах многа людзей. Амаль усе былі маладыя.

Іван Сямёнавіч не любіў займаць чаргу і доўга стаяць, ды з дырэктароў школ раёна ён быў амаль самы сталы, старэйшы намнога быў і за загадчыка, то заходзіў да яго ў кабінет без чаргі, без вялікай просьбы. Пастукае, запытае дзеля прыліку, ці можна ступіць, а пасля і зойдзе. І загадчык, які паважаў яго, часта радзіўся па сім-тым, дазваляў так заходзіць. Яму і яшчэ некалькім дырэктарам.

Маладыя скупіліся і ля дзвярэй, стаялі ў чарзе, але яго прапусцілі, толькі пасля, калі зайшоў і зачыняў за сабою дзверы, запыталіся: «А хто гэта?»

Загадчык, Давід Мойшавіч — высокі, прыгожы чарнявы мужчына гадоў сарака,— строга гаварыў з некім па тэлефоне, курыў, прыжмурваючы правае вока, адной рукой трымаў трубку, другой паціраў даўгаваты, загнуты ўніз нос. Убачыўшы яго, падняўся, надаў левую руку і кіўнуў садзіцца насупраць.

Загадчык, як можна было зразумець, угаворваў нейкага дырэктара школы не прасіць яшчэ аднаго матэматыка, а абысціся без яго, «раскінуць» урокі сваім настаўнікам. Ледзь ён паспеў угаварыць, як зноў зазваніў тэлефон, і цяпер была размова пра перавод нейкага настаўніка з адной школы ў другую. І гэтага дырэктара загадчык улагодзіў.

— Ух! — выдыхнуў пасля Давід Мойшавіч, паклаўшы трубку.— Хутчэй бы канчаўся гэты «пераліванні» перыяд. Не хапае настаўнікаў, надта матэматыкаў, дзе хочаш іх бяры... А дырэктары просяць, крычаць: дай! Штогод больш за сотню педагогаў то пераводзяцца ў другія школы, то зусім едуць з раёна. Вось і з вашай школы, Іван Сямёнавіч, толькі што дзве прасіліся ў дзесяцігодку. Ледзь упрасіў яшчэ з год пабыць у Міланьках. Ну, а ў вас што чуваць?

— Школу адрамантавалі, сад і гарод сёння-заўтра ўпарадкуем,— сказаў Іван Сямёнавіч, думаючы, што ўсё ж Сапун і Заяц нядаўна перад ім схітравалі.— З дзецьмі таксама разабраліся. Каго яшчэ нядаўна перавялі, праверыўшы летнія заданні, а каго і пакінулі на другі год.

— Ну, які настрой сёлета? — усміхнуўся Давід Мойшавіч.— Есць жаданне падняцца крыху вышай, вышай гэтай залатой сярэдзіны? Аб'явіць рашучую вайну тройкам?

— Ды ёсць яшчэ, канечне,— гэтаксама ўсміхнуўся і Іван Сямёнавіч, які часта думаў, што разумны і дапытлівы загадчык адчувае яго стомленасць і тое, што ён апошняю парою «папусціў лейцы».