Генрых Далідовіч - Міланькі

— Малайцы! — сказаў Давід Мойшавіч.— Я веру, што вы яшчэ не сказалі свайго апошняга слова, што ў вас яшчэ шмат сіл і вы зможаце вышэй падняць узровень ведаў у школе...

Іван Сямёнавіч усцешыўся, надумаў, што, можа, ён дарэмна так сябе строга судзіць: адчуў, што прытаміўся, не столькі мае ахвоты і сіл да школьнай працы, колькі меў раней, вось і думае, што і ўсе гэта ўжо ведаюць. Ці гэта ўсё ад яго характару: не можа дараваць сабе ніякай паслабкі?!

— Эксперыментуйце, тварыце,— падбадзёрыў яшчэ загадчык,— для гэтага ў вас усё ёсць: і вопыт, і маладосць, энергія... Чаго варты толькі ваш Алесь Трахімавіч! Каб працаваў ён у дзесяцігодцы ды каб згадзіўся парэкламаваць сваю працу, то грымеў бы на ўсю рэспубліку. І маладых сваіх пастарайцеся ўтрымаць: праз нару гадоў з іх будуць выдатныя педагогі... Хоць утрымаць дзяўчат, канечне, будзе нялёгка, бо ім трэба замуж выходзіць, сям'ю заводзіць, а ў вас там хлопцаў мала. І гэта бяда не толькі ў вас. Калі хочаце ведаць, сярод настаўнікаў раёна больш за семдзесят працэнтаў жанчын, а сярод моваведаў і біёлагаў, настаўнікаў пачатковых класаў болей за дзевяноста... Але, нягледзячы на гэта, я і сам на аднаго вашага маладога хлопца зуб маю, думаю хутка забраць.. Мы цяпер стараемся ў школах ставіць кіраўнікамі — надта завучамі — маладых, перспектыўных людзей, выхоўваем іх на дырэктараў... Бо каторыя пажылыя педагогі не любяць пошукаў, эксперыментаў, тармозяць ініцыятыву... А моладзь — стараецца, шукае, болей неспакойная...

— Ці не выхоўваеце вы так цягу ў гэтай моладзі да ўлады, да адміністратарства? — усміхнуўся Іван Сямёнавіч, вытрымаў позірк загадчыка.— Стары вол ніколі баразны не псуе, а малады можа мітусіцца, вырываць, так сказаць, плуг з зямлі...

— Калі здольны малады педагог папрацуе некалькі гадоў, то хутка ўсё ўведае,— лагодна, але стрымана адказаў Давід Мойшавіч,— і разам з вопытным энтузіястам шмат зробіць... Мы маем па раёне цудоўныя прыклады сплаву моладасці і вопыту, энтузіязму, поспехаў...

— Ведаю, каго вы хочаце ад мяне забраць... — зноў усміхнуўся Іван Сямёнавіч, бачачы гарачлівасць загадчыка, перамяніў гутарку, каб таго не злаваць: наперадзе была важная асабістая размова.— Васілец і нам трэба. Пастаўце во ў нас яго завучам, падвучыцца, то праз два гады, як пайду на пенсію, будзе гатовы дырэктар...

— І пра гэта думаю,— кіўнуў галавою, зноў закурыў, спакойна далёка пусціў перад сабою дым Давід Мойшавіч.— Але Вяртун.... Усё ж ён партызан, столькі гадоў ужо настаўнічае... Адстаў ад навінак, прышаблоніўся, але маральны бок... Хай пабудзе яшчэ, падумаем... Але што ў вас яшчэ, Іван Сямёнавіч? Прабачце, чарга...

— Ёсць яшчэ адна размова,— удыхнуў паболей паветра Іван Сямёнавіч, адчуў, як па-маладому ў яго мацней затахкала сэрца, прыпацелі далоні рук.— Сын мой захацеў працаваць у школе. Кажа...

— Ясна,— перапыніў яго загадчык.— На які прадмет?

— Ды пакуль што на фізкультуру і, на тэхнічную працу...

— Давайце заяву,— сказаў Давід Мойшавіч, узяў загадзя падрыхтаваную Іванам Сямёнавічам паперу, напісаў у левым кутку яе, каб залічылі Рагатку В. І. настаўнікам Міланьскай школы.— Ага, ледзь не забыў, Іван Сямёнавіч,— прамовіў яшчэ ён,— Сёння да вас я паслаў настаўніка пачатковых класаў. Мужчына гадоў сарака, разведзены, любіць выпіць. Таму і паслаў да вас, старэйшага ды строгага, бо ведаю, што вы зможаце ўзяць яго ў рукі...

Каб не гутарка пра сына, то Іван Сямёнавіч пастараўся б адмовіцца ад такога настаўніка, якога паслалі яму «на перавыхаванне», з якім будзе шмат непажаданых клопатаў, але прамаўчаў, толькі незадаволена падумаў, што не бывае такога, каб усё лёгка складвалася ў жыцці ды на рабоце. Калі не тое — дык другое... Летась нямала пастараўся, пакуль навучыў маладых даваць урокі, падвучыў, дык сёлета зноў клопат — сын, гэты новы настаўнік-развядзёнак...

— Паглядзім,— сказаў ён.— Усякіх за сваё жыццё бачыў.

— Дзякую,— задаволена сказаў Давід Мойшавіч, падняўся і шчыра паціснуў руку.— Я веру, што вы зладзіце, здолееце трымаць у школе парадак. Будзьце здаровыя, прывітанне Вользе Піліпаўне.

Іван Сямёнавіч гэтаксама развітаўся з загадчыкам, папрасіў перадаць прывітанне яго жонцы, Адзе Львоўне, падаўся ў аддзел кадраў, сам аформіў за сына ўсе дакументы.

— Ну, віншую! — паціснуў ён праз паўгадзіны руку сыну, які чакаў яго на ганку райвыканкома, смаліў цыгарэту і, відаць, саромеўся знаёмых настаўнікаў, якія выходзілі-заходзілі сюды,— З гэтай хвіліны ты не Вася, а Васіль Іванавіч... Вось як!..