Генрых Далідовіч - Міланькі

— Але вось жа зацікавілася...— зноў нечакана ўсміхнулася Іра.— Наўмысна нагаворваеш, а на самай справе на душы іншае...

— Ты насміхаешся? — незалюбіла Таня.

Тая спакойна і ціха заўсміхалася яшчэ і нічога болей не сказала, але ўвесь яе выгляд наказваў, што яна думала, была супраць, што Таня мела шмат хлопцаў і можа вельмі легкадумна паводзілася з імі, часам і палохала іх сваёй смеласцю і дасяжнасцю, несур'ёзнымі — найчасцей наўмысна несур'ёзнымі — размовамі пра каханне як пра нешта зусім не вечнае.

— Няма чаго, мая мілая, пасміхоўвацца,— сказала Таня,— яшчэ паглядзім, хто з нас будзе смяяцца апошні. Бо і Жэня твой — не ўдача...

— Я не смяюся,— адказала Іра, націраючы рукамі заплюшчаныя вочы.

Танін настрой мігам сапсаваўся: яна была вельмі ўражлівая, настраёвая, любіла найболей прыемныя гутаркі, кампліменты, заляцанні мужчын — тады была задаволеная, шчаслівая, вясёлая, гарэзная, а вось усякія непрыемнасці хутка і лёгка псавалі настрой, маркоцілі, і яна шукала тады спагады. Таму, можа, так і любіла, каб ля яе было шмат хлопцаў, любіла, каб не яна, а іншыя падладжваліся да яе вясёлага характару.

Іра і Ларыса, з-за якіх мігам сапсаваўся цяпер настрой, былі другія. Іра не так цягнулася да кампаніі, не была ўражлівая, не вельмі любіла кампліменты і легкадумныя прызнанні; яшчэ падабалася Тані, бо маўчала і думала пра ўсё сама сабе, а вось Ларыса часцей за ўсіх збівала з панталыку, бо была сур'ёзная, прадбачлівая, вытрыманая. Гаварыла ўсё, што думала, асуджала востра і бязлітасна.

І яшчэ было адно, што рабіла вялікі гонар Ларысе, а яе, Таню, не раз сароміла. Гэта тое, што Ларыса заўсёды мела сваю думку і берагла яе, яна ж, Таня, здавалася на першы погляд, гэтаксама мела сваю думку, але не заўсёды жыла так, як думала, часта адчувала, што ёй у душы вельмі падабаліся Ларысіны думкі, паводзіны, хоць гэтага яна старалася нікому не паказаць. І дзеля гэтага яна не раз гаварыла не тое, што думала, а тое, што было б супраць Ларысы...

«Ладна, мы яшчэ пазмагаемся з гэтай Ларысай,— падумала яна цяпер, вельмі хочучы гэтай жаночай барацьбы,— і яшчэ невядома, хто каму саступіць...»

І яна адчула, што цяпер будзе спрачацца з той не толькі на словах, стараючыся паказаць, што больш усяго ведае, стараючыся мець пры сабе больш прыхільнікаў, а цяпер ужо гэтая спрэчка будзе вельмі канкрэтная. З-за Васільца...

«І я павінна перамагчы...— думала Таня.— Калі не змагу гэтага зрабіць, то гэта будзе шмат у чым маё паражэнне...»

І яна, як і раней, хутка павесялела, адчула адразу бадзёры прыліў радасці ды хвалявання.

— Пайшлі пазагараем...— сказала яна Іры,— Яшчэ сонца высока, то пагрэемся, парудзеем. Заадно і пачытаем, павысім, так сказаць, свой культурны ўзровень,— пажартавала і пачала збірацца.

Іра моўчкі згадзілася, відаць, адчула яе гэтую перамену, толькі не зразумела, ад чаго яна адбылася. Але распытвацца не стала, паклала ў вялікую сумку купальнік, коц, кнігі, цёмныя акуляры. Таня, думаючы пра Паўла, гэтаксама збіралася, брала з сабою ўсё патрэбнае, паклала ў сумку, толькі акуляры пачапіла на нос. Яна не саромелася хадзіць у іх і па вуліцы, хоць бачыла, што людзі глядзяць на гэта крышку са здзіўленнем, як са здзіўленнем глядзяць і на яе паходку. Яна ходзіць, як умее, як ёй хочацца, а ўсе — настаўнікі гэтаксама — думаюць, што яна залішне высока задзірае галаву, какетліва пакручвае клубамі. За другімі настаўніцамі гэтага не заўважаюць, а вось да яе паходкі чамусьці прыглядаюцца.

Сабраўшыся, яны выйшлі з хаты і замкнулі яе. Па двары, што млеў пад спякотным сонцам, падаліся на гарод, за якім адразу ж быў алешнік. Тут, за людскімі соткамі, быў ён малады, тонкі — толькі на дубцы,— рэдкі, увесь на пнях: яго, як толькі паднімецца, высякалі на дровы ці на голле, каб аплесці ім плот. Далей ад вёскі алешнік укамельваўся, гусцеў, у ім урасталася трава, бо пасвіць кароў там не дазвалялі: траву давалі людзям «на працэнты». У адным далекаватым адсюль месцы, дзе агалялася паляна сярод густога алешніку і бярэзніку, якія не прадзімаў вецер, Таня і Іра і любілі паляжаць, пасмаліцца на сонцы, бо паблізу булькала яшчэ і невялікая, вузкая, але вельмі чыстая рачулка.

— Сумнавата ў вёсцы! — ідучы па ўтаптанай бульбяной баразне, а пасля, калі пералезлі праз загарадзь, і па сцежцы, цмокала Таня.— Я, мусіць, ніколі не прывыкну, што ў ёй і летам так ціха, няма нідзе людзей, пахаваліся недзе і працуюць... Не прывыкну, што ў мяне многа вольнага часу, а я не ведаю, куды мне пайсці, што паглядзець. Стань і пазірай на неба ці на лес — дык на цябе будуць глядзець, як на дзівака... У горадзе я схадзіла б у гэты вольны свой час у кіно, у магазіны ці пазваніла б сяброўцы і з ёю папляткарыла б... Мне на дзень трэба тысячы перамен — тады толькі я буду задаволеная. Адпрацую яшчэ тут два гады, адбуду гэты нялёгкі тэрмін і ўцяку адсюль.