Генрых Далідовіч - Міланькі

Зайшоў у хату Алесь Трахімавіч, прынёс талерачку нарэзанай паляндвіцы, каўбасы, міску свежых, аблітых смятанаю памідораў.

— Знайшлі што вартае свайму густу? — спытаў ён з гонарам, усміхнуўся.

— Яшчэ колькі! — пазайздросціў гэтулькім добрым кніжкам Павел.

— Чыталі? — паставіўшы пасуду на стол, Алесь Трахімавіч падышоў да шафы і дастаў тонкую шараватую кнігу,— Вельмі добрая замежная пісьменніца.

— Не, не чытаў,— адказаў Павел.

— Аўтар вядомы цяпер, здольны,— сказаў Алесь Трахімавіч, гартаючы кнігу,— калі не пашы вучні, дык вясковая моладзь магла прачытаць. Возьме ды запытае пра што-небудзь у нас, літаратараў... Ім няёмка адказаць, што часу не было прачытаць ці не знайшоў кнігі... Яны датуль будуць паважаць настаўніка, пакуль ён ведае больш за іх...

Павел засаромеўся, заліўся чырванню.

— Даю толькі намёк...— зразумеўшы яго збянтэжанне, усміхнуўся Алесь Трахімавіч,— Трэба ў любых умовах старацца ведаць найболей... Тым больш настаўніку. І нам, літаратарам, трэба не толькі знаць класіку ды навінкі, але і фізіку, і хімію, і матэматыку, хоць за сярэднюю школу. Тады дзеці ўбачаць, што мы многа ведаем, можам ім ва ўсім памагчы, і будуць верыць нам, паважаць...

— Усё зразумеў...— жартаўліва, але ўсё яшчэ з сорамам усміхнуўся Павел.

Алесь Трахімавіч спачувальна ляпнуў яго па плячы, падаўся ў кухню, вынес перад сабою невялікі лёгкі стол, паставіў яго паблізу кніжных шаф, прыгатаваў закусь, а тады з шафкі дастаў пляшку дарагога віна.

— Хоць слабенькага, але вып'ем за тое, што вы добра адслужылі, зноў да нас вярнуліся,— прамовіў ён, калі яны селі абапал стала, сарваў рукою фальговую завёртку і штопарам выкруціў руды корак.— Малайчына, што прыехалі зноў да нас. Вы патрэбны тут, бо толькі ў вашы рукі я хачу «перадаць» мову і літаратуру. Дык за вас!

— За сустрэчу і за ваша здароўе! — сказаў Павел, паднімаючы поўную чарку і стараючыся ні кропелькі з яе не разліць на чысты настольнік.— І за тое, каб яшчэ доўга лінгвістыка была ў вашых руках!

— О! — махнуў гаспадар жартоўна рукою.— Скасілася ўжо мая каса...

Усміхнуліся і выпілі па невялікай чарцы, пачалі закусваць.

— Добра, што мы настаўнікі мовы і літаратуры...— еў і гаварыў Алесь Трахімавіч, поўны твар якога не па-маладому заружовіўся рэдкімі дробненькімі навыкамі.— Некаторыя матэматыкі нам спачуваюць, што мы штогод вывучаем адзін і той жа твор, а яны, маўляў, хоць таксама вывучаюць адно правіла, але могуць рашаць многія, у тым ліку і свае, настаўнікам прыдуманыя, задачы... Кажуць, вам няма такой творчасці: пісьменнікі напісалі, а вы толькі «жуйце»... Жуём, але колькі штогод знаходзіш у тым жа творы новага, свежага, раней схаванага для цябе, і з якой радасцю ўсё гэта адкрываеш дзецям... Вось калі вядзеш урок і свецяцца ў цябе вочы ад радасці, тады і ў дзяцей свецяцца вочы, ёсць радасць ад мастацтва, ім добра, і яны тады любяць літаратуру, бачаць за ёю жыццё... Не здолееш зацікавіць, паказаць — тады твор для дзяцей застаецца толькі творам... Таму, як добра, што мы настаўнікі-літаратары...— Ён, прыкметна ахмялелы ад адной чаркі, азірнуўся на дзверы: у пакой зайшла яго жонка, цёця Галя, невысокая, у меру паўнаватая, рухавая, некалі вельмі прыгожая жанчына з дробным тварам, апранутая цяпер у святочную рудаватую сукенку, новыя туфлі і новую жаўтаватую хустку — вясковыя жанчыны так апранаюцца толькі тады, калі ад'язджаюцца «ў людзі», далёка ад дому. Павел падумаў, што некуды ездзіла і цёця Галя.

Убачыўшы яго, яна заўсміхалася, паставіла ля парога сумку, падышла, пацалавала ў шчокі, нават усхліпнула:

— Як вы змяніліся, дзіця маё! Папаўнелі, пахарашэлі, дзякуй богу!

Выцерла хустачкай, выцягнутай з рукава, слёзы, зусім не саромеючыся, пазірала добра, замілавана, і ад яе гэтага пяшчотнага мацярынскага пагляду было вельмі добра на душы. Была яна простая вясковая, малапісьменная жанчына, працавала тэхнічкай у школе, мела добрую душу, чулае сэрца, і ў вёсцы людзі (настаўнікі надта) вельмі яе паважалі.

— Вы маладзенькі, а мы во з Алесем Трахімавічам старэем, ледзь ногі цягаем,— пяшчотна сказала гаспадыня, прысаджваючыся ля іх,— яму ўжо і сёлета пара на пенсію ісці, а мне на тую восень...

— Я яшчэ дык бадзёры, ніякі не стары,— пажартаваў Алесь Трахімавіч.— З столькімі маладымі працую, на дзяўчат нашых заглядаюся, то які я стары? Не, я яшчэ не стары...

— Маладзёнак ты яшчэ ў нас, кавалер! — пажартавала і цёця Галя.— Дзяўчаты ў школе то і праўда падабраліся ладныя, але не для цябе... Вы мне, бабе цікаўнай, прабачце, Павел Мікалаевіч, адзін прыехалі ці з Ларысай Іванаўнай?