Леанід Дранько-Майсюк - Пра тое, як я... [13 несур'ёзных апавяданняў]

2. «Огонёк», 1988, № 52, с. 28

9 студзеня 1989

У. М. Паўлаву

Чаго толькі са мною ні здаралася, калі ў Маскве вучыўся! У якія толькі цянёты не трапляў! У якія пасткі ні ўскокваў! Пра ўсё не ўспомніш, не раскажаш. Ды выпадак адзін для ўмацавання нашае галоснасці гультаяватае ўсё ж варта прыгадаць, бо ён, выпадак гэты, пераўзышоў усе мае выбрыкі студэнцкія.

Вучыўся гэта я ў інстытуце Літаратурным і клопату з вучобаю парнаскаю не меў аніякага. Валачыўся адно, як Ясенін у дні нэпа залатога, па славутым бульвары Цвярскім — каля нечага спыняўся, да нечага падыходзіў. Да МХАТа саркафажнага ці да будыніны тассаўскай. На той час у яе вокнах экранных выразна і з цвёрдых пазіцый класавых фатаграфічна біўся нястомны пульс краіны бамаўскай і да гэтага пульсу нястомнага, не дыхаючы, прыкладалася вухам рознакаляровым чарада прагрэсіўная чалавецтва чырванасцяжнага. Назіраць было цікава...

У запасе, як і ў кожнага паэты маскоўскага, у мяне была вечнасць, у кішэні — стыпендыя імя Канстанціна Сіманава, а ў думках туманных — яшчэ больш туманны Стакгольм. Апошняе натуральна што пераважала, таму час ад часу пытаўся я ў кіяскёраў прыслеплых, што пад шыльдаю «Мосгорсправка» сядзелі: а ці не ведаюць яны — прыязныя — адрас дакладны камітэта па прэміі Нобелеўскай? На памяць кіяскёры прыслеплыя гэты адрас не ведалі і пачыналі нудна, старонка за старонкаю праглядаць свае талмуды тысячалістыя, а я тым часам не чакаў — ішоў далей да кіёска наступнага і шчыра прызнаюся: у дні застойныя нічагусенькі такі не рабіў такога, што магло б хоць бы на дзень радасны наблізіць да народа-працаўніка сённяшнюю перабудову.

У дні маскоўскія свае быў я невылечным банвіванам.

Цяпер, вядома, шкадую, што пускаў энергію маладую дымам рэстаранным у паветра маскоўскае. Праўда, употайкі пісаў я вершыкі фрывольныя пра стараватых правадыроў нашых, выносячы іхнія прозвішчы плакатныя ў запамінальныя рыфмы дактылічныя: цячэ ж Нява — Брэжнева; прасціна вам — Усцінава; паненка вам — Чарненкава і г. д. Але ўжо тады разумеў-здагадваўся, што малая гэта цагліна ў сцяну нашае дэмакратыі класавае. Здагадваўся і разам з тым абачліва не пускаў сваю творчасць падпольную на крутыя сцежкі самвыдавецкія — адно зрэдку паказваў яе сябру-правізару.

Сябар таксама студэнтам быў, вучыўся на фармфаку, а па начах працаваў — у аптэцы паблізу ад праспекта Міхалываныча Калініна дзяжурыў. У вольны вечар я да яго ў аптэку заходзіў, іншы раз нават начаваць заставаўся.

Сябар любіў слухаць маю фронду вершаваную.

Калі я чытаў, ён глядзеў на мяне з той любасцю нефальшывай, з якой тата Бурацінаў некалі ўзіраўся на палена бярозавае.

Уночы ў аптэку ягоную звычайна прыходзілі старыя людзі. Ясным яснае, што старасці іхняй, акрамя валідолу і нітрагліцэрыны, нічога не было патрэбна. Ну яшчэ маглі папрасіць свечы з беладоннай ды які-небудзь пустырнік.

Аднак жа пасля выявілася, а да гэтага я й вяду сваё слоўца вясёлае, што старыя людзі па начах шукаюць яшчэ й зялёнку.

Звычайную зялёнку пякучую!

Аптэка была маленькая і празрыстая, як шклянка. Нічога ад мяне схаванага ў ёй не было. Я добра ведаў, што дзе ляжыць, на якой паліцы шкляной якая пляшачка дробная густа пылам пакрываецца.

Часам, калі мой сябар соладка да падушкі прыкладаўся, а ў дзверы званіў якісь масквіч нецярплівы, я з задавальненнем адсоўваў ад сябе блакнот з рыфмамі і хоць не ведаў ніводнага слова з клятвы Гіпакратавай, але ж начныя абавязкі правізарскія ад душы спаўняў...

У Маскве толькі што адбегала, адплавала, адскакала і ўрачыста адфанфарыла Алімпіяда. Толькі што над Лужнікамі ўзняўся, падвешаны да балёнаў дзіцячых, мядзведзь заплаканы. Ён памахаў усім мяккай лапаю, пусціў апошнюю слязу развітальную і пад вершы паэта народнага Дабранравава Міколы хуценька памкнуўся ў бок да Швецыі манархічнае. Дарма думаць, што палёт у бок да Швецыі манархічнае кімсьці быў тайна задуманы і авантурна спланаваны — вось так нечакана развітацца не толькі з Алімпіядай маскоўскаю, але і назусім з краінаю Леаніда Ільіча.

Не, прывязаны да балёнаў мядзведзь не збіраўся эміграваць і ў Швецыю паляцеў толькі таму, што яго панёс туды моцны паўднёва-ўсходні вецер. Дзьмуў бы іншы вецер, ну, скажам, у бок да камянёў Уральскіх, то няшчасны Міша й на Урал паляцеў бы.

Да Швецыі, аднак, мядзведзь не даляцеў.

У адной з неспакойных рэспублік прыбалтыйскіх, каля самага мора, яго ўгледзелі нашы пільныя жаўнеры-пагранцы са службы абароны процінябеснае. З воклічам шкадавання ціхага: «Эх, Міша, і ты туды ж» яны запусцілі ў любімца алімпійскага ракету паслухмяную.