Генрых Далідовіч - На новы парог

— Ты ўзлавалася?

— Не, чаго я буду злавацца? — адзяваючыся, адказала Гэлька. Але ў вочы не пазірала.

І Антаніна адчула: усё, не будзе ў іх больш такой шчырасці і дружбы, што былі дагэтуль. Гэтая тайна будзе стаяць між імі. Як якая калючка.

— І я, Гэлечка, на тваім месцы точна так зрабіла б...— усё апраўдвалася і суцешвала сяброўку Антаніна,— На свеце ж раз жывём. І не будзем больш маладыя. Я дык не раз падумаю: ну, вот я замужняя, не горшая за другіх, і гэта бачаць мужчыны, хлопцы. Ліпнуць. А я ўсіх іх адганяю... А можа, і не трэба так. А можа, варта было б з кім прыгожым...

— А вот гэтага не трэба...— нарэшце прамовіла Гэлька.— Каб жыў мой Сцяпан, дык я ні на каго чужога не зірнула б... Але... Вот выйшла так... Сама вінаватая... Як здурэла...

— Не адчайвайся,— Антаніна абняла яе, прытуліла да сябе .— Любіш, дык і любі. Бо цяжка жыць без гэтага... І адзін бог табе суддзёю будзе...

Тамаш зайшоў у лазню апошні. Зачыніў за сабою дзверы.

Госці ўжо кракталі. На верхняй лаўцы на жываце ляжаў доўгі, худы Сцепановіч. Белы-белы, як смятана. На ўсю галаву, аж да патыліцы, бялелася вялікая лысіна. Валасы былі толькі каля вушэй ды каля загарэлай, рудой, аж чорнай, шыі.

Баючыся духу, на падлозе сядзеў поўны, чырвоны ў твары, з густою капою чорных валасоў Дзячкоўскі. Каля яго стаяў такі ж невысокі, тоўсты Адамцавіч. Ён абедзвюма рукамі трымаў сябе за складкі адвіслага жывата і трос імі.

— Лезь сюды,— усміхнуўся Сцепановіч,— дык, можа, згоніш кілаграм з пяць.

— Мала і ем, а ўсё роўна паўнею...— адказаў з усмешкаю Адамцавіч. — Ці ад таго, што п'ю многа? Можа, па вядру вады ўдзень выпіваю.

— Каб жа толькі вады...— уставіў сваё слова Дзячкоўскі.

— Ты маўчы...— усміхнуўся Адамцавіч.— Я пра цябе больш ведаю, чым ты пра мяне. Даўно ўжо думаю на сесіі паставіць пытанне пра самагонныя апараты...

— Ніякіх службовых размоў! — сказаў зверху Сцепановіч.— Давайце цешыцца гэтым раем! Падкінь, Тамаш, яшчэ духу!

Тамаш зачарпнуў з мядніцы, дзе ў вары моклі бярозавыя венікі, кубак вады, адчыніў у печы дзверцы і лінуў на каменне ваду. І мігам прыгнуўся: з пашчы печачкі дыхнула-свіснула клубам пара. Ударыла ў сцяну насупраць і папаўзла-папаўзла па новай велікаватай, з двума радамі палкоў, з новаю падлогаю лазні, абабегла вакол і шыбнула ў новыя, набрынялыя, а таму і не зусім шчыльныя дзверы. І яны не вытрымалі, адчыніліся.

Тамаш хуценька іх зачыніў, узяў на кручок і яшчэ пляснуў на каменне вады. Раз-другі.

— Ох! — задаволена закрактаў Сцепановіч, круцячыся на палку,— Ну і лазенька! Душагубка! Рай!

Адамцавіч прысеў на падлозе ля Дзячкоўскага.

Тамаш сеў ля Сцепановіча. І праўда пякло. Нібы пякельным агнём.

Адамцавіч і Дзячкоўскі папаўзлі да бочкі з халоднаю вадою. Чэрпалі далонямі, пілі і лілі на твар.

— Ну і праўда ж: душагубка! — застагнаў Дзячкоўскі.— Ні ў кога тут такой няма! Адна на ўсю акругу такая!

— Як па спецзаказу,— прамовіў Сцепановіч.— Чыстая, прасторная, з добрай парай і, можа, галоўнае, без лішніх людзей... Ужо з-за адной гэтай лазні трэба Тамаша тут пакінуць, нават папрасіць, каб нікуды не перабіраўся.

— А Гаптара з пчоламі? — усміхнуўся Адамцавіч.— Адзін тут пчальнік на ўвесь саўгас...

— А Найдзёна з грыбаварняю? — дадаў Дзячкоўскі.— Лічы, круглы год у яго марынаваныя баравічкі, таўстухі, зялёнкі... А якая тут святая вадзіца! Агонь!

— Тут так гаворыце, а ў інакшым месцы інакшае...— усміхнуўся Тамаш.

— Трэба адчыніць дзверы, спусціць чадны дух,— сказаў Адамцавіч і адчыніў дзверы.

Следам за ім у прылазнік выкуліўся і Дзячкоўскі. Адразу пачалі там піць кіслы бярозавік.

Як Тамаш злез з палка і прыгатаваў венікі, усе вярнуліся ў лазню і пачалі парыцца.

Дзячкоўскі і Адамцавіч асмеліліся падняцца толькі на ніжнія палкі, Сцепановіч па-ранейшаму палез на вышэйшы. То кідаўся на жывот, то паварочваўся па спіну, аж енчыў ад гарачыні і задавальнення.

Тамаш, лежачы гэтаксама на верхняй лаўцы, ціха паводзіў венікам па нагах, па жываце. Пачакаў, пакуль уволю папарацца госці, а потым, як яны ўсе ўжо спаўзлі на падлогу, папрасіў:

— Дайце яшчэ, таварышы, духу.

Сцепановіч лінуў вады, зачыніў дзверцы і кінуўся на падлогу.

— Падкіньце яшчэ,— папрасіў Тамаш.

— Не, я больш не магу,— заенчыў Адамцавіч, адчыніў дзверы і шыбнуў з лазні.

За ім кулём імтанулі і астатнія.

Калі спусціўся і Тамаш, выйшаў у прылазнік, убачыў: госці сядзяць на ўслонах і, як рыбы, хапаюць-хапаюць свежае паветра.