Генрых Далідовіч - На новы парог

Зайшлі.

У кухні і ў калідоры было цемнавата: калідор ад кухні адгароджвала шырма.

— Дык, можа, ў цябе і разувацца трэба? — усміхнуўся Тамаш.— Можа, і ты тут у тапачках ходзіш?

— Ды і я пакрыху панею...— схмурнеў Блін,— Дочкі, брат, на што хочаш перавернуць. Але цяпер жа нікога няма, дык хадзі і так.

— А дзе ж баба твая?

— Ды ўборшчыцай у яслі ўстроілася.

— Ого! Дык і ўсе робіце! Вялікія грошы палучаеце! Не тое што там, у нас... Сядзела б на прызбе...

— Паглядзі вот нашы апартаменты...— перавёў гутарку Блін і павёў у пакой.— Заля... Там,— кіўнуў направа,— наша з бабаю спальня, а там,— кінуў налева,— спіць дзяўчына... Хлопцы спяць тут, у залі, на канапе...

Тамаш зайшоў сюды, зірнуў.

— Ого, па-гарадскому жывеш! Толькі вот пакоі прахадныя ўсе,— сказаў,— мая сястра ў Мінску дык усе асобныя мае.— Пастукаў костачкаю правай рукі па выцэментаванай, фарбаванай у салатавы колер сцяне.— У муры сядзіш! Як у крэпасці!

— У муры, брат. Зімою холадна, а во цяпер, улетку, дык і горача...

Па вуліцы прайшла грузавая машына. Аж зазвінелі шыбы.

— Сюдою і ў Пруды, і ў гараж запраўляцца ездзяць...— сказаў Блін.— Ні баба, ні я спаць не можам... Гудуць жа і гудуць... Сам ведаеш, колькі тут машын, трактароў, матацыклаў...

— А як жа ты хацеў! Ты ж у самай вялікай вёсцы нашага боку жывеш! Лічы, у горадзе! А тут жа цівілізацыя, брат!

Блін змаўчаў. А Тамаш пстрыкнуў уключальнікам — зірнуў: а як жа тут святло гарыць?

«Добра!»

А пасля па-гаспадарску агледзеў столь. Відаць, дом асядаў: і на столі, і на сцяне, над дзвярамі, былі трэшчыны.

— Ды гэта не такая ўжо вялікая бяда,— махнуў рукою Блін.— Гэта можна і замазаць. Другое вот, другую трэшчыну не замажаш... Не сплю я начамі... Здаецца, чужы я тут. Ад нечага адарваўся і да нічога яшчэ душою не прыліп. А душа... Душа — гэта такое... Ды што казаць!

— Што ты хочаш! — сказаў Тамаш.— Мая сястра ўжо каля пятнаццаці гадоў жыве ў горадзе, а ніяк не прывыкне. Кажа: і ў вёсцы ўжо жыць не магу, і да горада ніяк не звыкнуся... Не ты адзін такі, бачыш. Сотні тысяч людзей свае вёскі пакінулі, сталі гарадскімі... Як гэта кажуць? Міграцыя, ці што...

— Праўда, Гаптарова нявестка не тужыць,— прамовіў Блін.

— Яна маладая. Як кажуць, сённяшняя. Расла ў век электрыкі і тэлевізараў. Дык у яе думкі будуць інакшыя. У яе няма той повязі з родным, што ты маеш... Яна ў віры гэтай міграцыі...

— Не ведаю, можа, і не трэба казаць...— задуменна сказаў Блін, — Але дзіўлюся, як яна пачала без вока свёкраў жыць. Уладак паедзе на тыдзень, на два, а яна збярэ хлопцаў і дзяўчат і гуляе з імі, аж сцены трасуцца... А то са Сцепановічавым сынам на матацыклеце катаецца... Калі ні зойдзеш у магазін, дык ён там...

Абодва памаўчалі.

— Заседзеўся тут я ў цябе,— як крыху выпілі і яшчэ нагаманіліся, Тамаш зірнуў на гадзіннік, устаў.— Пара дадому.

— Дзякуй, братка, што заехаў,— расчуліўся Блін.— Заязджай. Сам ведаеш: ты мне як сын... З той пары, як я цябе сярод папялішчаў Бабчынага Скону ўбачыў...

— Выбачай, калі дзе што не так было...— расчуліўся і Тамаш.— Злаваў я па-дурному не раз за твой язык, але...

— Ды не будзем, братка, пра гэта. Заязджай. Я тут ні да кога не хаджу, і да мяне ніхто не ходзіць. З дому — на работу, з работы — у дом...

Гаптар сек галлё, а Юрка падбіраў і складаў каля сцяны дрывотні. Анця тапталася паблізу. Важнай работы ў яе тут не было, але яна ўсё роўна не адыходзілася. Абы быць бліжэй каля ўнука. Засумавала без яго за зіму. Надакучыла адзінота, бо ён, Гаптар, мала дома і стыкаўся: то выходзіў да людзей, то да пчол, то хадзіў на сходы, у магазін у Налібакі. А яна была ўсё дома, пры гаспадарцы.

— Ну, вот і можам ісці на пчальнік,— пасекшы апошнюю галіну, сказаў ён, разгінаючыся.

— Чаго ты туды дзіця пацягнеш? — зазлавала Анця.— Скусаюць яшчэ пчолы.

— Чаго яны будуць кусаць? — буркнуў ён.— Не чапай іх, дык і яны цябе не зачэпяць. Хай пабегае па сваіх сцежках, бо як памром, дык болей сюды не прыедзе. Усё забудзе. А тут жа яго бацькаўшчына...

Анця прамаўчала, нібы дала ўнуку волю выбраць: ці з ёю застацца, ці пайсці з дзедам. Гаптар моўчкі падаўся ў дрывотню — хаваць сякеру. Юрка рушыў за ім.

— Можа, ты з бабаю застаўся б? — ужо за дрывотняю, на загуменні, запытаў ён.— Памог бы ёй двор падмесці, пяску жоўтага прынёс бы.

— Я хачу з табою.

У яго соладка торгнулася сэрца. Хацеў пагладзіць унука па галаве, але стрымаўся.

За загуменнем рушылі па разоры між бульбоўніку. Юрка — босы, у майцы і трусіках, за зіму падрослы — шыбаваў паперадзе, а ён не адставаў ад яго.