Ніна Мацяш - Душою з небам гаварыць [Выбраная лірыка]

Цяпер жа, ведаючы ўсё
Пра справядлівасць нашай знічкі,
Не хочам ведаць анічога,
І ў страху перад халадамі
Зноў прагнем зоркі —
Сэрца друга.

1977

СКАРГА ДЗІКАЙ ЯБЛЫНІ

Я ў сад хачу!
У той прасторны сад,
Дзе вішанна, і яблычна, і грушна, —
Мне тут, на ўзмежку вольным гэтым,
Душна.

Мне млосна ад прасторы навакол,
Між быльнягу учэпістага стыну:
Там,
Блізкай дзе няма душы, —
Пустыня.

Я ў сад хачу!
Я клопату хачу!
Бязглузда ж усыпаць пладамі вецце,
Каб іх стаптаў,
Каб змарнаваў іх
Вецер.

Я ў сад хачу!

1977

* * *

Адна...
Яна яшчэ здалёк відна:
На выгарбку, вятрам усім адкрытым,
Стаіць сухая, чорная сасна,
Як даўкі сімвал тлену і нябыту.

Ні дрэўца, ані кусціка —
Вакол
Крыжы ды цёмны камень надмагілля.
Ды сухастоіна, нібы дракон
З вычварна пакручастым мёртвым крыллем...

Так давялося на вяку сасне
Быць сведкай толькі гора ды няшчасця,
Што сіл няма ўжо ні зазелянець
Хоць голькаю адной,
Ні ўпасці.

1977

* * *

«Будзе лета, як звон, пустое».
Гэты голас даўно знаю.
Не затоім крыўду на тое,
Што адбыцца й не магло з намі.

Светлячок выпадковы блісне —
І да ўздрыгу вусцішна стане:
Абяцаўся свет быць вялізным -—
Звёўся да чакання світання.

Абяцаўся свет быць вадою —
Звёўся да ненатольнай смагі.
Глухне сад лебядою.
З дзічкі зыркае расамаха.

1981

* * *

Непраглядна-чорная вада,
Натапыраная асакою.
А да берага — рукой падаць.
Я ж вяслую ўпартаю рукою.

А куды, і з чым я прыплыву,
Што шукаю, што знайду, пакіну?
I нашто, хоць ранюся, ірву
I вяслом сцінаю асачыну?

I спачыну ў гэтым — не відаць,
Бо ажно самому шляху чоўна
Так баліць, каб светлаю вада
Стала
з непраглядна-чорнай.

1977

* * *

З блакіту задыхаецца зямля, —
Асмяглай зеленню травы й лістоты,
Калоссем — з прагай спеласці —
ў палях
Да неба цягнецца услед грымотам.
Ды ліўні ўваскрасальныя ўсё міма:
Ты не любімы.

Бяскроўныя нябёсы і ралля
У колеры адным — у шэрым — стынуць.
Ні зоркі барвы; зводдаль спакваля
Нагортваецца снежная пустыня;
Адзіна ветру свіст здзічэлы, грубы:
Сам больш не любіш.

* * *

Той краёчак далягляду
І дагэтуль прад вачыма:
Дзве
ляцелі
аблачыны
Па краёчку далягляду!

Паасобку,
Ды суладна,
Так напеўна,
Так парыўна,
Побач, поруч,
Неадрыўна
ад краёчка далягляду!

Незліянае адзінства,
Блізкасці, і меж улада,
І нятоеная радасць —
Па краёчку далягляду!

Разам, —
І падмен не трэба!
Роднасць, —
І даволі платы!
На краёчку далягляду —
У самым сэрцы свайго неба!

1977

ДОЖДЖ

Вось і дождж. Так чакалі яго!
Наваколле ажно прыўзнялося
Да слівовай хмарыны тугой,
Набрынялай у небе бялёсым.

Ні маланак, ні перуноў.
Запаволена, роўна, ўрачыста
Цёплы лівень, густы, як руно,
З насалодай акрыў дол вячысты.

З ганка ўсцешана, як тапалёк,
Хлопчык цягне ў залеву далоньцы.
Голас бацькі, як сон, як апёк: —
Гэй, у хату! «Крый божа, стронцый...»

1971

ПАВУЧОК

Сшалець ад радасці — як недарэчна,
Як гэта жалю варта, сапраўды,
Аслепнуць і забыць, што вечна, вечна
Ты тут на павуцінку ад жуды.

Падцяты ў самым сонцы, і не сцяміш,
Як апынешся зноў у чорнай яме...

«Няхай не трызніцца, што ты тут — волат!
Не блюзніцца ўсёўладдзе ўласных рук!
А вось пабач, які ты босы-голы!
Паслухай вось, бяссілы, сык гадзюк!..»

Цябе шкадуюць проста адмыслова!
А з ямы выбавіць хоць хто гатовы?

Варушыцца надзеі павучок...
Зноў выштукуеш залаты гачок?..

1988

* * *

Снягі абложныя прадвесне
Пратне травіначкі лязом,
І свет наш прадаўжальна змесціць
Паміж усмешкай і слязой,
І зноў панітавана будзе
Вясёлка траўня і слата,
І радасць гэтак лёгка спудзіць,
І стогну цяжка вылятаць.