Аляксей Карпюк - Сучасны канфлікт [Аповесць, франтавы дзённік, не зусім гродзенскія гісторыі]

Пасля выступлення госця з Вешанскай станіцы браць слова ніхто не захацеў. Названыя выступальшчыкі, як іх ні ўпрошваў старшыня нарады, выходзіць на трыбуну катэгарычна адмовіліся.

Пасля няёмкай паўзы аб'явілі перапынак. Каб не прапусціць яшчэ адзін цікавы момант, я з усяе сілы рвануў у вестыбюль. Імчаў туды недарэмна.

У вестыбюлі такіх, як я — поўна. Людзі ўтварылі жывы калідор. Міхаіл Аляксандравіч з'явіўся ўжо ў папасе і ў зімовым паліто з цёмнага сіняга сукна, з каракулевым каўняром. Крочыў ён на выхад гэтак жа лёгка, як заходзяць толькі хлопчыкі. Калі параўняўся з Шамякіным, я заўважыў, што ростам яны аднолькавыя, толькі Шолахаў больш шчуплы.

Каля мяне прайшоў вельмі блізка, і я разгледзеў на яго твары нават кожную ямачку ад воспы. А ростам — дакладна мне па плячо!.. Дзіва, колькі ў гэтым невялічкім целе змешчана таленту, якім багатым сэрцам надарыла ЯГО прырода!..

1.

У лесе стаяла дача пісьменнікаў. Ад яе праз лес вяла просека — да доміка-кухні. Там госці сталаваліся. Карміла іх афіцыянтка Зіна.

Жыццё на дачы дзяўчыне спачатку падабалася. Зарабляла грошы. Добра харчавалася. Абслугоўвала людзей, пра якіх зямляк яе, лабарант політэхнічнага інстытута Ваня Цішэўскі, гаварыў з захапленнем. Пісьменнікі прыязджалі на «Жыгулях» ці «Волгах», распранаючыся, бліскалі атласнай падкладкай імпартных гарнітураў, шыкоўных куртках. Але прыгледзеўшыся да гасцей лепш, Зіна расчаравалася.

У дзяўчыны дагэтуль было ўяўленне аб пісьменніках як аб святых ці марсіянах. Тут убачыла яна людзей звычайных і часам аж не верылася — вось такі можа напісаць кніжку?!.

Дома, бывала, Зіна з сёстрамі бралася абедаць пры людзях з вінаватай сарамлівасцю. У сталоўцы госці, на Зінін погляд, страву елі з брыдкім смакаваннем ды ўсё перабіралі і крывіліся.

Міналі тыдні. Прызвычаіўшыся да кліентаў, Зіна памалу забыла, хто яны, ды пачала дзяліць іх на горшых і лепшых у залежнасці ад таго, як яны паводзілі сябе за сталом.

Адзінай забавай на дачы служыў тэлевізар. Але, калі ішлі цікавыя перадачы, трэба было рыхтаваць вячэру.

У вестыбюлі палаца гулялі часамі ў падкіднога. Рабілі гэта пераважна тыя, хто заўтра ад'язджаў. Адным словам, для Зіны гульняў не існавала, жыццё на дачы станавілася сумным. У вольную часіну дзяўчына клікала сабак, якія вечна тырчалі ля сталовай, ды ішла блукаць па лесе. Калі ж ісці нікуды не хацелася, слухала гутарку на кухні. Але часамі надыходзіў сум, і Зіна тады не ведала, куды дзецца. Утыкалася ў падушку, плакала.

2.

Кухня рыхтавалася карміць кліентаў. Алена Пятроўна, кухарка з распараным тварам, мяняла змакрэлы халат. Зіна, склаўшы рукі на грудзях, чакала, калі прыйдзе час насіць у сталовую талеркі.

— У сёмы — новенькі прыехаў! — паведаміла сястра-гаспадыня — Марфа Міхайлаўна.— Мой абед, Алена Пятроўна, яму аддайце, я што-небудзь перакушу. Зіна, пакладзі прыбор сёмаму, не стой як слуп!

На кухні гасцей ведалі не па прозвішчах, а — нумарах пакояў.

У зале, дзе сталаваліся, была моцна напаленая печ. Паклаўшы прыбор, дзяўчына адчыніла акно — праветрыла пакой. Пад акно зараз жа збегліся сабакі.

— Ах вы, мае нахлебнікі, пачулі ўжо! — казала яна ласкава.— Пачакайце — пасля абеду!

Вяртацца на кухню не хацелася. Зараз там Марфа з кухаркай мітусіліся, бытта перад канцом свету. I чаго яны так дрыжаць ды выдыгаюць перад гасцямі? Прыйдуць і паядуць, калі есці захочуць, куды дзенуцца!

Пад акно вынырнуў грузавік. З кабіны выглянуў шафёр Валодзька, крыкнуў:

— Зіна, у горад еду! Прывітанне Цішэўскаму завезці?

— Патрэбны вы мне! — кінула яна.

З-за Вані Цішэўскага не давалі ёй спакою. Некалі, пакідаючы вёску, Цішэўскі хваліўся: «Ты яшчэ пра мяне пачуеш, праз год самалётам буду лятаць!..» А нядаўна спаткала ў трамваі, калі ездзіла ў горад па сурвэткі, пасмяялася: «А дзе твой самалёт?» Ваня прамаўчаў. I пачаў закідваць пісьмамі.

Цяпер Зіна папракнула Цішэўскага з нейкай крыўдай: «Во, мый там у сваёй лабараторыі другі год смярдзючыя прабіркі за семдзесят рэ ў месяц!»

Ад акна ламанулі сабакі — па дарожцы з дачы ішлі госці. Пазнаўшы прытворны голас дамы з адзінаццатага пакоя, дзяўчына прабурчала:

— Паўзе ўжо і нафарбаваная ведзьма!

Дама размаўляла з незнаёмым. «Новенькі з сёмага!» — здагадалася афіцыянтка, адскочыла ад акна і стаілася.

— Віктар Арнольдавіч, як я вам спадабалася? — з какецтвам дзяўчынкі пыталася дама.

— Адкуль вы ўзялі, што спадабаліся? — адказаў густы барытон.