Аляксей Карпюк: Партрэт

Лаўрэат Літаратурнай прэміі СП БССР імя І.Мележа (1986) за кнігу «Сучасны канфлікт».

Саюз нямецкіх дзяўчат (ням.)

Тодт — арганізацыя тылавой службы гітлераўскай арміі.

Словы Эрнста Юнгера. Яго раман «Стальная бура», адкуль цытата, пасля 1933 г. стаў настольнай кніжкай юнакоў Германіі.

Раз і назаўсёды (ням.)

Эх, братва! (ням.)

У немцаў азначае тое, што ў нас — біць бібікі.

Славуты чэмпіён па боксу (Алімпіяда 19З6 — Мюнхен), у вайну быў дэсантнікам.

У чым справа? (ням.)

Адну хвілінку! (ням.)

Зараз зірнем! (ням.)

Закахаўся (мясц.)

У салдацкіх кніжках гітлераўскіх ваяк змешчаны "Дзесяць запаведзяў нямецкага салдата”. Там былі і такія пункты:

“1. Нямецкі салдат ваюе па-рыцарску...

2. Ворага, які паддаецца, забіваць нельга...

3. Забараняецца здзеквацца і абражаць палоннага...

6. З параненымі палоннымі трэба абыходзіцца па-людску...

7. Салдатам забаронена рабаваць цывільнае насельніцтва і нішчыць яго маёмасць. Трэба шанаваць гістарычныя помнікі ды аб’екты культуры...”

За парушэнне гэтых «Запаведзяў» Міжнародны Нюрнбергскі Трыбунал і пакараў вайсковых злачынцаў.

Параднага марша (ням.)

— Ладо, усё гэта — праўда? (ням.)

— Скажы, усё — праўда? (ням.)

— Ах, так!.. Чорт вазьмі!.. Жахліва, нельга паверыць!.. (Ням.)

Маёру Сухарскаму (гістарычны факт — А. К.)

Бравыя хлопцы з адважнага знішчальнага батальёна, што стаяў у Полацку (ням.)

Так немцы называюць перадавую (Die Hauptkampflinie)

Марка аднаматорнага разведчыка (ням.)

Галоўнае камандаванне вермахта (ням.)

Дзітрых — кіраўнік друку і радыёперадач гітлераўскай арміі.

— Дзе брод?— Тут ігра слоў. Падобна да нашага «брод гучыць па-нямецку слова «хлеб».

Вызначаны тэрмін, калі па радыё нацысты перадавалі нешта важнае.

Мусі быць парадак! Загад ёсць загад! Гонар мой – вернасць (ням.)

Так у Заходняй Беларусі называлі тых, хто дапамагаў падпольшчыкам, не будучы членам кампартыі.

Клічкі нямецкага агента: «Кароль 04-А-32», «Вацэк». Пасля вайны апынуўся ў ЗША. Скончыў архітэктурны інстытут, жыве ў Мініполіс, штат Мінесота. Зараз пішацца Бівона Яўген (Аляксандар Амільяновіч, «Занікаюнцэ эха», стар. 235, выд. МОН, 1977 г., Варшава).

Тут у значэнні — і што ты на гэта? (ням.)

Напрыклад:

«Італьянцы будуюць бамбардзіроўшчык, які прасвечваецца, бы аконнае шкло. Калі стане такі самалёт кідаць бомбы, на небе яго не ўбачыш.

Студэнткі амерыканскага універсітэта ўзялі на сходзе абавязацельства — не насіць кароткіх сукенак і кофт без рукавоў. Сямігадовы румынскі цар пачаў хадзіць у школу.

У Афрыцы адно племя для вайны з суседзямі прымяняе цсэ-цсэ. Выпускае рой мух на праціўніка, і ворагі адразу гінуць.

У Маскве судзілі прафесара за тое, што чалавек пад Новы год купіў на базары елачку, прывалок дамоў ды адважыўся паставіць яе дзецям.

У савецкіх магазінах няма брытваў і мыла, таму рускія мужчыны запусцілі вусы і бароды...

Пісьмо гродзенца:

«Вельмі прашу часопіс аб'явіць усім пра ласку, якую я паспытаў ад дзевы Марыі. Пару гадоў нада мной вісела ў судзе справа і не давала спакою. Атрымаўшы павестку, я паслаў 10 злотых на распаўсюджванне «Рыцара прачыстай дзевы», даручаючы сябе пад апеку багародзіцы. I вось здарыўся цуд: справу ў судзе выйграў!

Цяпер пасылаю Вам яшчэ 10 злотых на тое самае. Прашу аб'явіць пра ўсё веруючым і няверуючым хрысціянам — да смерці буду маліцца прачыстай дзеве, чаго дагэтуль ніколі не рабіў.

Цытата з касцельнага выдання.

Так у маім Страшаве называюць невялічкую шэрую птушачку з пароды вераб'іных (аўтар).

Ш-ш, не гавары лішняга, вораг падслухоўзае! (ням.)

Я веру ў Германію і за яе змагаюся сёння, заўтра, у будучыні – аж да перамогі! (Ням.)