Кацярына Оаро - Сарочае радыё

Мне ўсё больш хацелася паглядзець на яе мужа. І на іх удваіх.

― І, вы ведаеце, нам жа прапаноўвалі свабоду. Аляксандра маглі адпусціць, калі б ён эміграваў. Мы адмовіліся.

― Але як вытрымаць чаканне?

― Мне ўвесь час здаецца, што яго вось-вось адпусцяць. Часам такая ўпэўненасць… Улетку аднойчы я прачнулася і зразумела: сёння ўвечары ён будзе дома. Я кінулася здымаць усе гардзіны, мыць вокны. Бо ён дакладна сёння прыязджае! Маё пачуццё і дапамагае мне, і падводзіць мяне. Але ж ясна, што ўсё адбываецца правільна. Мы не павінны былі паводзіцца інакш.

Зазвінеў тэлефон.

― Вам тэлефануюць.

― Гэта будзільнік, ― яна падышла да яго і выключыла. ― Нагадвае, што час прымаць лекі.

― Я пачакаю, прыміце.

― Усё нармальна, давайце працягнем.

― Вы ўпэўненыя? Апошняе, пра што я вас спытаю: вы пішаце кнігу. Пра што?

― Што вы, гэта не кніга! Нататкі. Я не ведаю, у які момант яны вырастаюць у кнігу.

― Усе просяць вас напісаць кнігу…

― Я імкнуся. Там гісторыя майго лячэння альтэрнатыўнымі метадамі і шмат успамінаў. Усё сплятаецца. Гэта будзе таксама часткай праграмы для хворых на рак. Я б хацела паказаць ім, што трэба змагацца ў любой сітуацыі. І што гэта нялёгка, ― яна памаўчала. ― Скажыце, гэта дыктафон называецца? Я так шмат вам расказала, я б уставіла гэта туды. Калі не складана, вы б маглі…

― Вядома, я прынясу вам запісы.

― Мне, бывае, хочацца пісаць, але сіл няма. А тут так зручна ― голас. Дочкі мае маглі б перадрукаваць.

― Я і сама вам прынясу тэкст. Тым больш, мы робім расшыфроўку для сайта. Нас жа цяжка «злавіць», нас чытаюць… Заўтра вы будзеце дома?

Я зразумела недарэчнасць пытання, але Ірына вельмі проста адказала:

― Буду.

Я прайшла пад аркай і выйшла да набярэжнай Свіслачы. Рабізна яе паблісквала на сонцы. Сямейства качак роўна плыло, амаль не калыхаючыся на хвалях ― з берага не было ясна, у які бок. Вось ён, стары Менск ― прыгожы твар горада. «На Нямізе снапы сцелюць галовамі, малоцяць цапамі булатнымі, жыццё на таку кладуць, веюць душу ад цела…» Каля выхаду з метро ― сорак бронзавых руж і трынаццаць цюльпанаў, помнік загінулым у даўцы ў дзевяноста дзявятым. «Сустрэнемся каля ружачак?..» ― дамаўляюцца мінчукі.

Дзесьці тут па падземнай трубе ў поўнай цемры цячэ і не спіць схаваная рэчка. Здаецца, з літоўскай яе назва «Няміга» перакладаецца як «бессань».

Раз на год гэтую частку горада займае верхняя вада ― летнія дажджы. Вада спускаецца ў метро, затапляе падворак Петрапаўлаўскага сабора, не дае круціцца аўтамабільным колам на шашы.

Вокны Ірынінага дома выходзяць на Свіслач. Напэўна, з іх яна бачыць лукавіну ракі і Выспу Слёз з капліцай. Там на сценах ― спісы беларусаў, загінулых у Афганістане. Бяссонны цэнтр Менска прасякнуты смерцю.

Праспектам Менск працягнуўся з Варшаўскага боку ў кірунку Масквы, і ўсе плошчы, нанізаныя на гэтае верацяно, ― цэнтральныя: Незалежнасці, Кастрычніцкая, Перамогі, Якуба Коласа. Свіслач перакрэслівае гэтую вось горада і стварае сваю: Камсамольскае возера, Старажоўка, Верхні горад, парк Янкі Купалы, парк Горкага.

Чаму ж тут, у Траецкім, нейкае прастадушнае запаволенне, паўсон, і не верыш, што на дарагіх машынах, якія праязджаюць міма, ― менскія нумары? Менск ― як бестурботная, разамлелая пад сонцам, нячулая да гора першакурсніца. Калі пра хворую жанчыну, чый муж за палітыку ў турме, пра падпольнае радыё пачаць камусьці расказваць вось тут, у чыстым, выцалаваным, высланым смерцю цэнтры горада ― сама засумняешся ў сваіх словах.

Рэдактар ухваліў шматстаронкавы тэкст для вялікай перадачы, сказаўшы толькі:

― Дай крыху больш слёз.

Я не адразу зразумела яго, але потым выправіла сёе-тое ў падводках (я пісала іх у тралейбусе па дарозе назад, везучы з сабой непарушны Траецкі спакой) ― і атрымалася драматычней.

Цімох не наракаў, што працоўны дзень яго ўжо скончыўся. «Дзякуй», ― і ён працягнуў назад аркушы ў закавыках выпраўленняў. Выявілася, што ён ведае Казуліных. Рэдактар аднойчы быў у іх у гасцях цэлы вечар. Пінчук галасаваў за Казуліна на выбарах. Мацвіеня вучыўся з іх дачкой. А Наста студэнткай падпрацоўвала афіцыянткай у бары, дзе часам бываў муж Ірыны.

На наступны дзень я выправілася да «Панарамы» пехатою. Сэрца маё білася гучна, не цішэй, чым грукатаў ліфт. «Яшма ў замшы замшэла, яшма ў замшы замшэла, яшма ў замшы замшэла, яшма ў замшы замшэла». Патэлефанавала ў дзверы.

― Добры дзень!