Кацярына Оаро - Сарочае радыё

― Яны… радыя. Што я нарэшце кожны дзень, з раніцы да вечара ў «офісе». Што я атрымліваю не толькі ганарар, але і заробак. Што я ― як усе нармальныя людзі. Што стамляюся ― гэта значыць, працую. Іх непакоіць толькі, што з заробку падатак на пенсію не адлічваецца.

― Ты выбрала проста найлепшую з офісных работ! ― пакпіла Наста. ― Я са сваімі пра гэта нават не гавару. Для іх я працую дзесьці, дзе гавораць па-беларуску ― гэта значыць, у старасвецкім, цацачным і бяспечным месцы.

― У рыцарскім клубе?

― Накшталт. Мы ж і ёсць нешта кшталту рыцарскага клуба. А пра дзяцей… Вунь у рэдактараў жа ёсць дзеці, і ў гукарэжаў, і ў Паленава. Але ж тады трэба такім байцом быць… І не жанчынай, напэўна? А ўвогуле, нас жа і зараз на звычайную працу могуць не ўзяць. Як акцёра з твайго рэпартажу, ― яна на секунду змоўкла. Верабей падскочыў зусім блізка і чакаў чарговай крошкі. Потым дадала: ― Мы страчаныя. Так што, можна працаваць сумленна.

― І слухаць, як абмяркоўваюць у чарзе ў тэатры твой рэпартаж? І не мець права назваць свайго псеўданіма?

― Так, і атрымаць аднойчы незалежную прэмію з дыпломам на сваё «другое імя». І спаліць яго, каб нічога не здарылася.

― Ты так зрабіла?

― Я так зрабіла. І Паленаў таксама. А яшчэ, ведаеш, я аднойчы рабіла стрыт, і ў мяне было пытанне: «Пра што вы думаеце, калі стаіце ў чарзе?» І першы ж чалавек, якога я спыніла, спытаў: «А что такое «чарза»?»

― Як думаеш, нас назавуць потым дысідэнтамі?

― Ці нешматлікімі сумленнымі беларускімі журналістамі. Ці здраднікамі радзімы. А хутчэй за ўсё, забудуць. Вось чаго мне не шкада, ― яна ўсміхнулася, ― дык гэта таго, што пенсія не назапашваецца. Абое рабое. Можа быць, я праз тыдзень памру. Можа быць, мяне прымусяць эміграваць. А хутчэй за ўсё, проста зменяць які-небудзь закон разам з канстытуцыяй, і пенсіі не стане ці яе будуць выдаваць асобнікамі цэнтральнай газеты або баламі… А можа быць, рыцарскага клуба «Беларусь» ужо не будзе.

Мы маўчалі. Пушынка прызямлілася ў салату, але Наста глядзела не туды.

― Нам час працаваць, Аля. Хадзем?

«Штосьці павінна быць нязменным, ― думала я па дарозе. ― Штосьці мусіць быць у свеце трывалым… Што ж гэта?»

Ва ўніверсітэце ішла пара па ідэалогіі. Колішняга выкладчыка, маладога доўгавалосага беларускамоўнага лектара, змяніла на гэтай пасадзе паўнаватая жанчынка з нерухомай прычоскай-інсталяцыяй. Жанчынка млява вяла ўрок і, калі ёй задавалі пытанні, віскатала:

― Не правакуйце мяне! Гэта не тычыцца майго курсу! ― пры гэтым твар яе змяняўся.

― Гэта тычыцца, ― з розных кутоў даносілася да яе. Яна прыкрывала павекі і працягвала надыктоўваць, не чуючы нас.

Яна адмыслова не рэагавала на «правакацыі», з-за якіх і прагналі яе папярэдніка з аспірантуры і адусюль з запісам у асабістую справу. Дарэчы, ён ужо другі «прафесійна непрыдатны» чалавек, які сустрэўся мне.

Слухаць было нудотна, пакутліва, а з адчыненай форткі цягнула нядушным, вольным паветрам ― і мы шапталіся з Наташай, маёй сяброўкай.

― І калі вяселле?

― У жніўні. Так цяжка ― усё на маіх плячах.

― Сукенку абрала ўжо?

― Хацела цнатлівую, а мне пасуюць толькі адкрытыя. Давялося браць з дэкальтэ… Дарагія яны, вядома. Працую за дваіх.

― А Вася яшчэ не знайшоў працу?

― Праспаў сумоўе. Хоць гэта да лепшага, напэўна. Інакш бы іншая праца не знайшлася. Вось ён хадзіў ужо ўчора, далі выпрабавальны тэрмін, а потым мусяць узяць.

«Можа быць, пасталее», ― падумала я. Васю я бачыла толькі ля камп’ютара, у камп’ютары ― бесперапынна страляе аўтамат. Вочы цацачныя, справа ― паўтарашка піва. Так ён мне і ўяўляўся ― або з півам і мышкай, або цалуецца з Наташай. Таму я ўзрадавалася поспеху з працай.

Вочы Наташы, яе твар напоўніліся зараз дзявочай верай у вельмі шчаслівую будучыню.

― І праца цікавая, з гукам. Расшыфроўка, усё сучаснае.

― Расшыфроўка чаго?

― Тэлефонных размоў. Ім там, у органах, патрэбна. І ўяўляеш ― такая праца, такі заробак, і нават не патрабуецца закончаная вышэйшая адукацыя. Якраз для майго Васі.

― Чыіх размоў?

― Не ведаю, якая розніца. Ён шмат чаму навучыцца, гэта ж так цікава. Новыя тэхналогіі, усё сучаснае.

― Вы мяне тут не правакуйце! ― высокім голасам аглушыла кагосьці выкладчыца. Але мы сядзелі далёка і не чулі, пра што ў яе спыталі.

Гутарка змялася.

Наташа, соладка пацягнуўшыся, улеглася на парту.

― Як падумаю, што мой муж будзе ваенным…

Прыгожыя гладкія валасы ўпалі на твар, і яна заплюшчыла вочы, працягваючы летуценна ўсміхацца.