Аляксей Карпюк - Выбраныя творы ў двух тамах. Том 2

У гэтую ноч яму снілася, бытта адправіла яго ў горад Ніна з вялізным чамаданам, поўным кумпякоў, каўбас, груш і цыбулі для сыноў. Заглянуў у нейкую сталовую, каб выпіць чаю. Чай трапіўся мутны, халодны і непрыемны на смак...

Выйшаў на вуліцу, спахапіўся — у гардэробе хапіў не свой чамадан!

Яшчэ раз уважліва прыгледзеўся.

Такі самы стары і падрапаны, але — чужы, набіты нейкімі газетамі, цэглай, ражнамі.

Убег ён у сталовую і адразу ўбачыў свой — выпатрашаны ўжо і паламаны. На падлозе — патаптаныя грушы, шалупінне ад Нінчынай цыбулі, месіва зялёнае ад сліў, а з усіх бакоў, бытта ў якім пекле, скаляць зубы агідныя морды — самаздаволеныя, гладкія, упэўненыя і варожыя. Ён нагнуўся, каб падняць хоць жоўтую дулю, а з яе — шалупінка адна. З дулі пырснулі ў твар злыя восы, ад чаго ён і прачнуўся.

Лаўрэна агарнуў жах — з чым з'явіцца да сваіх хлопцаў, што скажа Нінцы, яна ж так старалася, пакуючы пасылку, столькі надзеі ў яе ўкладвала?

У адчаі забегаў па сталовай, поўны неспакою і трывоті.

А праз пару гадзін некалькі выпадкаў настрой яму сапсавалі яшчэ мацней.

2

Праўду Сонька казала — няма большай пакуты для мужыка, чым не працаваць. Незадаволены сам сабою, пасля снядання папрышываў у вопратцы падкладку, дзе адпаролася, ва ўсім адзенні, якое знайшоў у прыхожай, замацаваў лепш гузікі на ўсіх пінжаках і куртках, якія знайшоў на вешалках. Пачысціў усім абутак. Чым сябе яшчэ заняць? Успомніў — даўно збіраўся заглянуць у Мікалаевы паперы. Накіра-ваўся да шафы.

Зняўшы зверху папку, разгарнуў яе наўгад і сабраўся чытаць. Але пазваніў у калідоры тэлефон, давялося тлумачыць у трубку, што гаспадыня будзе пазней.

Успомніў — зараз вернецца Кіра.

Каб нявестка не высмеяла, што з яго такі грамацей, счэпленыя паперкі асцярожна згібаў пальцамі, як вялікую і дарагую каштоў-насць, гэтак жа асцярожна паклаў у куртку ды адправіўся на вуліцу, каб пры аказіі прачытаць сынавы старонкі там.

Усё з той жа насцярожанай вінаватасцю на душы, бытта яго меліся вось-вось злавіць за руку, што манкіруе, Лаўрэн прымасціўся на лавачцы ля свайго пад'езда. Апынуўся ля дзвюх пажылых кабецін — тых якраз, у каго Кіра купляла на базары яблыкі з-пад сваіх акон ды абзывала спекулянткамі. З імі разабраўся даўно.

Ніякія не спекулянткі.

Звычайныя пажылыя цёткі з навакольных вёсак — нават і плечы ахінулі байкавымі цёплымі хусткамі ў вялікую клетку; якраз такое пакрывала насіла і Ніна. Дзеці гэтых жанчын легкадумна выдралі з карэнняў, прывалаклі на гарадскі асфальт ды кінулі саміх.

Трэцяя бабуля, тулячы малое дзіця, хадзіла зводдаль па падворку ды нешта мармытала.

Дзверы пад'езда ніколі не зачыняліся. Чуваць было зараз, як за імі Уладзікава суседка — Лілія Уладзіміраўна — на поўны голас балбоча з сяброўкай. Але Лаўрэн паміма волі слухаў прыглушаную гутарку бабуль.

Сумную пачуў гісторыю.

У суседнім доме кватаравала скандальная сям'я — мова была аб ёй. Жылі там бацька і маці, якая хадзіла якраз з малым па падворку. Яшчэ там жылі — дарослая дачка і сын школьнік. Сёння ў іх выбух-нула чарговая сварка — бабулі былі пад яе ўражаннем. Хваляванне дзвюх жанчын памалу перадалося Лаўрэну. З іхняй размовы неўзабаве ён пра ўсё і даведаўся.

З няўдачлівай сям'і дачка, Ванда, рана кінула школу і пазнаё-мілася з хуліганамі. Нідзе не працуючы, некалькі месяцаў швэндалася па рэстаранах, піла гарэлку ды каньяк і ўсе ночы недзе прападала. Хочучы сваё дзіця як-небудзь уратаваць ад распусты, маці гулёну сумела, нарэшце, выпіхнуць замуж — маўляў, сям'я накладзе на яе абавязак, клопаты і абразуміць.

Праз год дачка кінула мужа ды вярнулася з трохмесячным Андрэйкам. Не захацела яго карміць, не хацела нічога прызнаваць, не пайшла і працаваць — узялася за ранейшае. А нядаўна знікла на тры дні. Учора Ванда з'явілася — схуднелая, абвялая, з сінімі коламі пад вачыма.

«Ты дзе была?»

«У Друскеніках»

«Чаго цябе тудь насіла»

«Не твая справа!»

«Як гэта — не мая?!.»

«А от — так! Я — дарослая і справаздачы даваць нікому не збіраюся!»

Але паступова маці выпытала — з ёю ездзілі дзве дзеўкі і тры хлопцы.

Не могучы справіцца сама, маці ўпрасіла суседку, каб тая хоць добра гулёну вылаяла.

Сёння раніцой суседка ёй заікнулася, а Ванда:

«Заткнісь, падла, і ты, бо як садану, то рассыплешся і костак тваіх не збяруць! Хочаш ведаць праўду? То слухай! Толькі збярыся з духам, бо шчэ памрэш! Ну, гатовая слухаць?.. Але, тры дні я піла, ела, весялілася ды жыла з трыма хлопцамі! Не адразу з усімі, а кожную ноч — з іншым, уцяміла? Хоць жыццё спазнала! А ты, старая пачва-ра? Дзень і ноч з той самай порхаўкай цягнеш лямку — гнілым, бяззубым, смярдзючым скнарам і недалэнгам! Ён жа нават і не памыецца, покуль ты не папрэш у лазню! Затое жывеш з венчаным у касцёле — мужам! Законным! Ах, ах, як табе прыемна, праўда? Люкс, куды там! Ксёндз цябе пахваліць за гэта ка вячэрніх няшпорах[ 32 32 Вячэрняе маленне ў касцёле. ], шчэ і руку пацалаваць дасць! Валасатую!.. Што ж, падабаецца табе гэтак цьміць, то сабе і жыві! А да мяне не прыставай, маралістка чортава, хопіць таго, што ў школе я вас столькі цярпела і пасля год цэлы вашыя пропаведзі слухала! А цяпер сама ведаю, як сябе паводзіць, нічыёй парады не патрабую!»