Генрых Далідовіч - Маладыя гады

Віктар надта не паверыў гэтаму, усміхнуўся толькі. Але праз месяцы два яго паклікалі i сказалі, што ёсць месца ў аддзеле Вацлава Іосіфавіча i можна падаваць заяву ды дакументы. Ён падаў i прайшоў па конкурсе.

У Віктара, які быў ужо жанаты i меў сына, была ў саўгасе кватэра — невялікі, але ўтульны фінскі домік. I спярша не вельмі хацелася пакідаць яго, бо добра ведаў, што ў горадзе жылля яму ніхто адразу не дасць, прыйдзецца невядома колькі часу жыць на кватэры ў чужых людзей. Гэтага вельмі не хацелася, бо ён жыў студэнтам на прыватнай, добра ведаў, што горкі i нямілы кватаранцкі хлеб, але i ад інстытута адмаўляцца не хацелася — трэ было думаць, як жыць i далей, кім быць.

— Пераязджай, брат, — падахвочваў тады яго, нерашучага, Вацлаў Іосіфавіч.— Скажу табе шчыра: так запрашаюць з перыферыі, знаходзіцца такое добрае месца не часта — можа, раз у дзесяць гадоў. Ты здольны, добры практык, ведаеш i любіш зямлю, то вялікі воз тут пацягнеш...

Віктар пераехаў.

...За дзень у аддзеле пераварочвалася многа людзей. Прыходзілі параіцца, паслухаць i расказаць навіны, адпачыць i накурыць з ветлівым гаспадаром. Сёння адзін пажылы вучоны з аддзела арганічных угнаенняў, даўні сябра Вацлава Іосіфавіча, прывалок тугую тытунёвую папушку, моцна сціснутую i перавязаную чорнымі, ад гумовай апоны, ніткамі, тут жа, у пакоі, тоненька рэзаў яе, адвальваючы цененькія кружочкі. Ад самасаду ішоў прыемны саладкавата-горкі пах, кружыў галаву. Усе яны, мужчыны, адарвалі ад газеты паперы, насыпалі ў яе нацёртага жоўта-чырвонага мультанчыку, закруцілі, насліньваючы край паперы, i прыкурылі. Зацягнуліся i адразу зачмыхалі, каторыя i закашляліся, але смалілі далей i наперабой хвалілі самасад, здзіўляліся, як некалі лёгка курылі яго іхнія бацькі i дзяды.

У Віктара хутка закружылася галава, ад кашлю выплылі на шчокі слёзы, i ён, здавалася, ап'янеў. Хоць i курыў дасюль цыгарэты, але цяпер далей смактаць самакрутку не змог, патушыў яе.

— Малады! — пасміхаўся госць.— Слабы.

— Малайчына, — сказаў Вацлаў Іосіфавіч.— Здзівіў усіх затое — прыехаў з вёскі, крыху пабыў тут i не толькі абараніўся, але стаў па льну вялікім спецыялістам.

— Нашумеў...— згадзіўся з ім госць.— Многім нашым гэта не спадабалася. З іншых інстытутаў хвалілі дысертацыю, а яны, свае, прыдзіраліся, круцілі насамі....

— Няважна...— махнуў рукой загадчык.— Толькі хай не забывае вёскі, палёў ды эксперыментальнай базы, менш думае сядзець у гэтым кабінеце — i ўсё яшчэ ў яго ўгору пойдзе.

— Падседзеў цябе...— хіхікнуў госць, чалавек хітраваты і, здаецца, крышку самалюбівы.

— Нічога, — нахмурыўся, адагнаў ад сябе рукою дым Вацлаў Іосіфавіч.— Я не маладзён, загадзя ведаў, каго браць. Каб баяўся за гэтае вось крэсла, то i не думаў бы яго ўзяць, а каго іншага запрасіў бы...

— Яно так...— збянтэжыўся госць.— Так павінна быць...

Ціха адчыніліся дзверы пакоя, i паказалася Лідачка — лабарантка з суседняга аддзела.

Вацлаў Іосіфавіч міргнуў на яе — вось каго, маўляў, каб захацеў схітраваць, ён мог бы ўзяць сабе ў навуковыя супрацоўнікі...

— Ух! — прыпынілася ля парога, жартаўліва прыплюшчыла вочы Лідачка.— Ці не жукоў каларадскіх вы атручваеце?

— Жукоў, мілачка, — усміхнуўся сябар Вацлава Іосіфавіча i яшчэ больш задыміў, наўмысна запыхкаў.

— Віця, вы ідзяце дахаты? — яна пакрыўдзілася, не захацела болей знацца са старымі, павярнулася i загаварыла да Віктара.

Лабарантку Ліду, маладую яшчэ зусім дзяўчыну (толькi летась скончыла сельскагаспадарчую акадэмію), называлі ўсе Лідачкай, i яна калег свайго ўзросту гэтаксама называла толькі па імені, хоць яе ўжо не раз дырэктар, чалавек вельмі строгі i педантычны часамі, папракаў, каб кандыдатаў навук яна абавязкова называла яшчэ i па бацьку.

Але кандыдаты навук не крыўдзіліся на Лідачку за яе смеласць i таварыскасць. Яны нават ішлі ёй насустрач, усяк стараліся, каб з ёю пажартаваць, бо яна, Лідачка, была прыгожая i добра выхаваная. З ёю прыемна было перакінуцца хоць адным словам.

Лідачка любіла заўсёды свежа i дорага апранацца. Вось i сёння на ёй было белае крымпленавае лёгкае паліто, сіні, аж стракацеў, жмурыў вочы, крымпленавы касцюм, на нагах былі замшавыя рудыя туфлі на высокай платформе, на галаве — сіваваты шыкоўны парык. I ўсё гэта вельмі добра ішло ёй. Падыходзіла да светлага, здаецца, без ніводнай маршчынкі, з роўным невялікім носікам твару, да танклявай, але поўненькай постаці. Здаецца, Лідачка была невысокая, тонкая, зусім мініяцюрная — гэта толькі на першы погляд, але, калі добра прыгледзішся, у яе былі поўныя стройныя ногі, пышныя клубы i грудзі — i тады ўжо яна не здавалася тонкаю. I гэта неяк па-новаму глядзелася i падабалася.