Генрых Далідовіч - Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

— Што ты, мілы, сёння рабіў?

— Вось, — хвалюся новым табурэцікам, што нядаўна закончыў майстраваць.

— Майстра мой харошы! — Клава туліцца да мяне, цалуе, i я не магу выпусціць яе з рук.

Мы доўга цалуемся, лашчым адно аднаго, а пасля я моўчкі вяду яе да ложка.

— Я павінна цябе пакарміць, — шэпча яна, клічучы мяне да развагі.

— Я ж не патраціў яшчэ сілы, — шапчу я, дазваляючы сабе паўжарт, бо ведаю: любіць жартаваць i яна. Можа, каб хто падслухаў нас, дык усміхнуўся б альбо нават папікнуў, што я, старэйшы, i яна, ужо не дзяўчо, залішне не толькі гарэзнічаем альбо сваволім, але цяпер мы адны, i нам прыемна быць маладымі, пазнаваць кожны раз адно аднаго па-новаму i цешыцца каханнем.

— Сустракай, гаспадыня, госця, — памагаючы ёй распрануцца, трымчу ад нецярплівай прагі. — Вельмі важнага пана!

— Ведаю ўжо: гэта — не пан, а парабак, — з ахвотай адчувае мае ласкі яна. — Дужы i працавіты.

— Дык давай яму работу!

— Ён i сам знойдзе яе...

— Добра заплаціш?

— А я нічога не шкадую яму. Толькі яму ўсё мала i мала...

— Што ж зрабіць, калі такая гасцінная гаспадыня...

— Ад такога работніка ні адна гаспадыня не адмовіцца...

— Але ён верны толькі сваёй гаспадыні...

— Работнік мой залаты! Які ўвішны i любы! — цешыцца Клава, i мы, здаецца, не ведаем стомы, галубімся, можна сказаць, патанаем у слодычы ці задыхаемся ад галавакружнага палёту...

Вось так молада мы адгарэзавалі вясну, лета i раннюю восень, а пазней мае каханне да Клавы перайшло ў клопат, пяшчоту да яе: яна была дяжарная, пачала стамляцца ад сваёй важкасці, a часамі нават аж млець.

У снежні, калі ўжо толькі дзе-нідзе на дрэвах матляліся асобныя лісткі, скаваў зямлю мароз i ўбяліў прасторы снег, трывала ўлеглася зіма, Клава ўжо не працавала, сядзела дома, чакаючы сваёй пакутлівай i радаснай хвіліны мацярынства. Я ж працаваў ужо «паўнацэнным» настаўнікам, выкладаў рускую мову i літаратуру, чым вельмі радаваў i цешыў Клаву.

У сярэдзіне снежня (я добра помню той дзень, лепш сказаць, вечар, тыя гадзіну i хвіліны), калі мая мілая ад блізкага мацярынства Клава стракацела ручной машынкай, а я пісаў рабочыя планы, у нашыя дзверы пастукалі.

Да нас даволі часта стукаліся наші суседзі, з якімі мы жылі досыць мірна, але пры гэтым стуку мы абое ўздрыгнулі, зірнулі адно на аднаго з нямым, але з палахлівым запытаннем, спалатнелі: стук быў нібы нясмелы, падазрона перасцерагальны, нібы толькі для нас адных, каб не ўчулі нават нашы найбліжэйшыя суседзі.

Я схамянуўся першы — пайшоў да дзвярэй, адчыніў ix. За парогам стаяў стройны цывільны чалавек сярэдняга росту ў чаравіках, у зімовым паліто з каракулевым каўняром i ў каракулевай вушанцы-папасе, але не гэтая заможнасць на незнаёмцу кінулася мне ў вочы, а адразу ж уразіў позірк ягоных вачэй — пільны, глыбокі i нібы двайны, i той, другі, што ішоў з душы, быў цёмны, цяжкі. Я ўжо ведаў такі адмысловы позірк такіх людзей, якія жывуць патайным жыццём, шмат ведаюць цёмнага, але гавораць пра гэта толькі паміж сабою.

Я моўчкі адступіў — чалавек, абдаўшы пахам марозу, снегу i цыгарэтнага дыму, моўчкі зайшоў у пакой, сам зачыніў за сабой дзверы; як я i чакаў, тут жа, у прыхожай, палез рукой пад паліто, дастаў адтуль кніжачку, разгарнуў яе перада мной — мне аж засляпіла вочы ад ягонага фотаздымка, пячаткі i страшных літар.

Я звяў. Кажуць, чалавек можа быць моцны, непахісны перад ворагам альбо перад непрыяцелем (не ведаю, з ворагам-чужынцам мне не прыходзілася сутыкацца, а вось са сваімі непрыяцелямі, з тымі ж зэкамі-блатнякамі я не раз ламаўся, але i не раз устонваў), але, мусіць, далека не кожны будзе разважлівы i смелы перад сваёй уладай, калі яна гне цябе ў крук. Цяпер я ўжо разумеў, чаму зацята маўчаў мой былы цесць-генерал, калі першы раз арыштоўвалі мяне ў ягоным доме. Яго гняло непраціўленне сваёй уладзе ды страх за жонку i дачку.

Сюды, да нас, выйшла Клава, сашчаміла на поўным жываце накінутую на плечы цёплую хустку. У яе позірку было запытанне: гэта, Алесь, твой знаёмы? Калега-настаўнік?

— Мы слухаем вас, — сказаў я госцю.

— Таварыш С., вам трэба зайсці да нас, — у тон мне прамовіў той. — Ёсць патрэба пагутарыць.

— Гэта — куды? У райана? — запытала Клава.

Той не адказаў.

— Не, Клава, — прамовіў я. — У органы.

Я, прадчуваючы бяду, наўмысна падказаў ёй, дзе, калі што якое, мяне шукаць.

— Чаго? — зацерабіла хустку дрыготкімі рукамі Клава.

— Таварышы хочуць пагутарыць са мной, — сказаў я як мага спакайней. — Відаць, ім трэба час ад часу гутарыць з такімі, як я.