...I вось званок. Праз столькі гадоў, калі сплыло столькі ўсяго ў маім жыцці, калі я страціў надзею яе калі-небудзь i пачуць, i ўбачыць...
3.
Перад аўтастанцыяй, каля газетнага кіёска, мой позірк міжволі запыніўся на двух цыбатых хлопчыках у аднолькавых клятчатых шэра-жаўтаватых штоніках, рудых куртачках i чорных берэціках, — звычайна вось так, на адзін фасон, прыбіраюць блізнят. Мабыць, i гэтыя, як адчувалася, жвавыя хлопчыкі, якія падрасталі ўжо да першакласнікаў, былі браты i аднаго ўзросту. Праўда, іхніх тварыкаў я не ўбачыў: яны стаялі спінамі да мяне i, водзячы па шкле кіёска пальцамі, разглядвалі маркі i чыталі надпісы на ix.
«Глядзі ты, якія малыя, a ўжо чытаюць!» — здзівіўся я.
Хлопчыкі зусім не пазважалі на мяне, для ix выпадковага прахожага, i я абмінуў ix, незнаемых, з хваляваннем прадчуваючы, што вось-вось, можа, ужо i паблізу, на пероне, убачу яе, Рэню.
Сапраўды, калі абмінуў рог будынка, на зусім малалюднай паднавеснай пляцоўцы каля лаўкі з сумкамі стаяла яна — ужо ў асенніх боціках на высокіх абцасах, у чорным скураным плашчы, у заліхвацкім капелюшы і, здаецца, яшчэ памажнелая — адным словам, сталая жанчына. Угледзела мяне — гарэзна ўсміхнулася, як
свавольніца, i яе паўнаваты, усё яшчэ свежы твар асвяціўся знаёмай i мілай душэўнай чысцінёю.
Мы разам, у адным памкненні, узялі адно аднаго за рукі, зірнулі ў вочы:
— Рэня!
— Сеня!
Пацалаваліся. Легка, тры разы. Я за гэты час адчуў, што ад Рэні павявае незнаемы мне водар — мабыць, ад дарагіх духоў i парфумы. Раней, калі мы былі разам, яна амаль не ўжывала ўсяго гэтага, дык цяпер, напамаджаная, здалася мне незвычайна яркай.
— Ну што? — запытала яна. — Пастарэла?
— Расцвіла! — шчыра захапіўся я. — Стала нейкай новаю!
— Якой, па-твойму?
— Шыкоўнай! Недасяжнай!
— А ты пасаліднеў!
Мы ўсё не адпускалі рук адно аднаго; яе далоні, пальцы былі мяккія, пяшчотныя, дык перадавалі мне прыемную i радасную цеплыню, жаночую дабрыню — гэта былі рукі каханай, з якой i праз шмат часу прыемна сустрэцца, ёсць што добрае калі не ўспомніць разам, дык з хваляваннем i шчасцем перажыць моўчкі.
— Куды ты тады ўцякла? Дзе схавалася? — запытаў я пра тое, што турбавала мяне не адзін год.
— Так трэба было, Сеня... — любасна адказала яна, ўсміхнулася, мацней сціснула мае рукі, дык яшчэ болей пачала перадаваць мне сваё цяпло.
— Чаму? Тады, пяць гадоў, сем месяцаў, тры тыдні, чатыры дні i ўжо сем гадзін таму, ты перестала мяне кахаць?
— Наадварот...
— Выбачай, але я не зусім разумею тыя твае ўцёкі...
— Усё проста, Сеня, — адвяла вочы, уздыхнула яна.— Калі ты пачаў настойваць, каб я развялася i запісалася з табой, каб мы былі законный муж i жонка, я напісала свайму ў турму, што не кахала i не кахаю яго, сустрэла i палюбіла добрага чалавека, дык, значыць, давай разыдземся. Не трэба нам болей мучыць адно аднаго. Ён хутка прыслаў мне ліст, абняслаўліваў, ганьбіў на чым свет стаіць i прыстрашыў: зарэжа i мяне, i цябе, «майго хахаля!». Ён, бачыш, нават не падумаў, што ў мяне ёсць душа, што я магу па-сапраўднаму пакахаць... Калі заўважыла, што за мной пачаў віжаваць яго хаўруснік, дык адчула: пагроза ягоная — не проста словы. Заб'юць. Найперш — цябе... Вось i ўцякла з горада. Каб ты застаўся жывы...
— Куды ты ўцякла? Думаю, ведаеш: у вашу вёску я ездзіў, але твае бацькі не сказалі мне, дзе ты.
— Бацькам ты спадабаўся, але яны зрабілі так, як я загадала. Я ж пераехала ў Слуцк. Да цёткі. Яна адпісала мне палову свайго дома.
— Але ж я...
— Каб ты не знайшоў мяне праз міліцыю, — падняла вочы, зноў гарэзна ўсміхнулася, — я адмовілася ад мужавага прозвішча...
— Ты жывеш з ім? — спахмурнела запытаў я.
— Не. Я з ім усё ж развялася. Цяпер ён зноў сядзіць, піша мне выбачальныя лісты, але я ix нават не чытаю.
— Чаго ж ты маўчала? Я паехаў бы за табой не толькі ў Слуцк, але i на край свету! Ты ж вельмі добра ведала, што для мяне значыла!
— Ён хутка знайшоў бы нас усюды. Ды...
— Што — «ды»? — уздрыгнуў я, прадчуваючы, што ў нас з Рэняй усё ж быў шанец застацца разам.
— Калі ён пабыў зусім мала на волі i зноў сеў, я адразу ж падала на развод, прыехала ў Мінск да цябе, ды... Адамкнула сваім ключом нашу кватэру, зайшла, а там — твая былая жонка...
— Яна мне ніколі не гаварыла пра цябе! — усклікнуў я. — Недзе з паўгода я з ёю не жыў, кватараваў у чужых людзей.
— Значыць, хацела ўтрымаць цябе.
Я ажно апаў душой: канечне ж, каб быць са мной не толькі з нашым, але i з чужым мне дзіцем, жонка магла звераломнічаць. Яна i мне хлусіла: маўляў, цяжка захварэла, новы муж ёй здраджвае, дык ратуй мяне ад смерці, бо мы з табой усё ж не чужыя людзі. Я паверыў ёй i пашкадаваў, спачатку ўпусціў яе з дзецьмі ў сваю кватэру, а потым вярнуўся туды i сам.
Читать дальше