Генрых Далідовіч - Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

— Не супраць, гаспадынька, што ўкуліліся да вас? — пытае ў Аграфены бойкая Наталля.

— Чаго ж мне, сударынька, быць супраць? — усміхаецца амаль бяззубая кабеціна, але яе зморшчаны, непрывабны стары твар дабрэе, — Заходзьце, сядайце. Нам з Іванавічам весялей будзе. А то ён вочы слепіць над кніжкаю, а я дзяўбу носам альбо свае сумныя думы думаю.

— Бабуль, а вы хітрая! — жартоўна ківае белым прыгожым пальцам Наталля.

— Якая ж мая хітрасць, сударынька?

— I самі не выходзіце на сяло, i Іванавіча не пускаеце...

— Дык, па-вашаму, каля сябе трымаю?

— Каля сябе.

— Такога чалавека, сударынька, не грэх i не аддаць абы-каму.

— Бабуль, прызнавайцеся: прыварожваеце да сябе? — пакеплівае Наталля, i я заўважаю, што нашы госці пагулялі крыху ўжо недзе, бо паволі пачынаюць молада налівацца чырванцом, сарамліва ўсміхацца. — Усе ж ведаюць: Іванавіч закаханы толькі ў вас!

Аграфена ўсё разумее, смяецца разам з усімі i нават жартуе:

— Хоць вы ўсе маладыя i прыгожыя, але, бачыце, зачаравала.

— Мусім, бабуль, патрывожыць вас, разбіць вам сэрца, — не адступае Наталля. — Не аддадзім, забяром ад вас кавалера. Хоць адной з нас, але дастанецца нам.

— Бярыце-бярыце, сударыні мае, — цешыцца Аграфена. — Хопіць яму бабылём быць, казкі мае старэчыя слухаць ды памяццю жыць. Малады яшчэ, можа ашчаслівіць каго i сам шчаслівым быць.

— Залатыя словы, бабуль, — кажа Наталля, пасля з павешанага мной у парозе свайго кажушка дастае i падае мне зялёную армейскую фляжку, у якой штосьці булькае, бляшанку тушонкі i паўбохана хлеба (канечне ж, падарунак вайсковага старшыні, з якім у яе «шуры-муры»). — Падавайце, Іванавіч, посуд. Думаю, будзе не лішне выпіць па кроплі за наша бліжэйшае знаёмства. Мы ўсё ж маладыя людзі. I ўсе несямейныя, — хораша ўсміхаецца, нават зусім без збянтэжання прытульваецца, абдаючы пахам прыемных духоў, — закаханыя ў вас.

Яна, здаецца, гуллівая ад прыроды, ад неўтаймоўных энергіі i эмоцый (можа кожнаму, нават самаму стойкаму i халоднаму, закружыць галаву i не проста завабіць, але i раз'юшыць), але са мной яе гуллівасць мае свае межы: ведаючы маё сямейнае гора, яна, Наталля, умее падахвоціць, разлучыць з кепскім настроем далікатным жартам i прыязнай усмешкаю, схаванай, але ўласцівай ёй жаночай дабрынёю. «Харошая яна жанчынка, — аднойчы не ўтрываў i сказаў мне сам-насам наш малагаваркі завуч, — ды толькі вось тое ў яе жулік... Калі хочаш зведаць жаночыя чары, жар кахання, дык толькі зірні на яе: яна ўсё адразу ж адчуе, дасць табе ласку i яе ад цябе запатрабуе... Ты, Іванавіч, не чырваней, павер мне, старому воўку: здаровы мужчына не павінен доўга быць без жанчыны...»

Я, адказваючы Наталлі прыязнай усмешкаю, адчыніў бляшанку, падаў шклянкі i кубак вады, а Вера i Аглая пачалі наразаць хлеб i намазваць яго тушонкай. Першая луста — Аграфене, яна бярэ яе ад Аглаі i шчыра дзякуе.

— Вы, Іванавіч, наш рыцар, дык налівайце, — калі мы абселі стол, кажа Наталля i падае мне фляжку. Як я i чакаў, там спірт. Наліваю ўсім патроху, a ў сваю шклянку дадаю i вады. У след за мной разбаўляюць пітво Аглая i Вера.

— Сапраўдныя мужчыны, Іванавіч, любяць натуральнае, пякучае, — усміхаецца Наталля, як бачыў я ўжо колькі разоў, добра ўмеючы піць спірт.

— Я тут не зусім сапраўдны, — адказваю, адчуваючы, што мне паступова лягчэе на душы, я радуюся, што ў мяне сёння госці i якраз жанчыны, што адна з ix, Наталля, смелая, вядзе рэй, a іншыя дзве трошкі бянтэжацца перада мной за свой нечаканы візіт.

— Тост скажу я, калегі, — зноў бярэ ўсё ў свае рукі Наталля i хітравата пазірае на мяне. — А тост мой кароценькі: «За жыццё!»

Я ўсё разумею, удзячны, што мае калегі помняць, што мінулася мая жалоба i я магу крыху падвесяліцца, шчыра дакранаюся да шклянак, што трымаюць жанчыны, i першы выпіваю ўсё. Гэта вельмі здзіўляе ўсіх: ого, наш Іванавіч можа i чарку ўзяць!

Толькі мы пачалі закусваць, як у дзверы зноў пачуўся стук, a неўзабаве сюды сам укуліўся чалавек — наш дырэктар. Невысокі, у валенках, у вайсковым галіфэ i бушлаце, худатвары, з вузкім носам i тонкімі нервовымі вуснамі. Не скажаш, што дурны альбо непуцёвы, але няпросты: цвярозым быў асцярожны, хітры, каб, мабыць, не рабіць промахаў перад завучам i мною ды i іншымі, а вось п'яным мяняўся, ліпнуў сляпіцаю, спрачаўся, папракаў i лез на ражон.

— За бяседай — i без мяне!— жартоўна падакараў цяпер. Значыць, яшчэ не шмат кульнуў, на той мяжы, калi з аднаго стану выйшаў, a ў другі яшчэ не трапіў. — I ў каго! У Іванавіча!

— Аднак нюх у цябе слаўны, Трыфанавіч! — пахітала галавой Наталля. — Добра ўзяў наш след!