Вінцэсь Мудроў - Жанчыны ля басейну

- І ня проста пайшоў, а загрымеў па стане здароўя, - абзываецца Гек, выцягваючы з пачка чарговую цыгарэту.

- Вы нават над старым бацькам іранізуеце, - з робленым уздыхам прамаўляе Базевіч, - няма ў вас анічога сьвятога!

- Дзе ж яе набрацца, гэтай сьвятасьці? Ці ня ў вас пазычыць?

Базевіч адкідваецца ў крэсьле, бярэ рукі ў крыж.

- Ну, адкуль вы з Вараб’ёвым ды Галабурдам набіраецеся «сьвятасьці», нам вядома. Вашыя вандроўкі па Гродзеншчыне, ператрусы гарышчаў у пошуках бруднай пісаніны розных там цемрашалаў накшталт Гаруна...

Кропля халоднага поту зрываецца з кончыка носа. «Ну што ты хвалюесься, - супакойвае ён сам сябе, - Базевіч жа назваў ягонае імя сумысьля, каб хлопцы не падумалі чаго...»

- Ваш апошні выбрык, - Базевіч перапыняецца, прымружвае вочы. – Ваш апошні выбрык, калі Вараб’ёў замест рэфэрату па «Малой зямлі» прачытаў ілжывы, поўны антысавецкіх прыдумак «жыцьцяпіс Тарашкевіча», камсамольскае бюро інстытуту разглядае як палітычную правакацыю, - голас Базевіча халоднымі мурашкамі казыча сьпіну. – Так, мы рэабілітавалі Тарашкевіча, але рабіць зь яго...

- Хто рэабілітаваў? Ты?! - пасінелыя ад напружаньня Гекавыя пальцы раструшчылі прыпаленую было цыгарэту. – Учора хапаў за лыткі дзевак са «Спутніка», піячыў за дзяржаўныя грошы, дзер глотку ў групе скандаваньня, а сёньня рэабілітуеш Тарашкевіча? Ты? Бесхрыбетны мешчанюк, які залез у крэсла дзякуючы бацькавым каўбасам!

На твары Базевіча, нібыта атрамант скрозь бібулу, праступілі нездаровыя чырвоныя плямы. Вочы ягоныя павылазілі з вачніц і ашклянела ўтаропіліся на бялявага маладзёна.

- Вы, Сарокін, хворы чалавек,- падаў голас маладзён і падняўся з крэсла.

- Яшчэ адзін... папяровы карчагінец? Таксама, напэўна, кумпякі начальнікам вазіў, каб у людзі выбіцца?

- Вы хворы чалавек, Сарокін. Днямі вас паключуць на прыём да псыхіятра. Можаце ісьці! - нечакана рэзка выгукнуў маладзён і, ляснуўшы па стале пухнатым сшыткам, дадаў: - Галабурду прашу застацца!

«Божухна, што ім трэба? Я ж усё сказаў, усё зрабіў, як яны хацелі!» – ён зацкавана глядзіць увасьлед Алесю, і той, перш чым выйсьці з пакою, ледзь прыкметнаківае: «Трымайся!»

- Алег Іванавіч... наш камсамольскі актыў, - кажа Базевіч, прычыняючы дзьверы. – Я табе пра яго казаў.

Маладзён па-кашэчы мякка абыходзіць стол, паціскае пальцы:

- Дзякуй вам, Алег іванавіч, вы нам вельмі дапамаглі. Сядайце, сядайце. – белая, бязь ценю загару кука кладзецца на плячук. – Ёсьць у нас, Алег Іванавіч яшчэ адно, бадай што, апошняе пытаньне, - маладзён нясьпешнаю хадою ідзе да сэйфу. – Вам ніколі не даводзілася бачыць даляры? - Дзьверцы сэйфу расчыняюцца, і маладзён, панурыўшы руку ў жалезныя лёхі, выцягвае адтуль пачатую пляшку каньяку.

«Даляры? Якія даляры?» – ён выцірае рукавом халодны пот з ілба, рашуча трасе галавою.

- А Сарокін вам іх ніколі не паказваў? - буйная кропля паволі паўзе між лапатак.

- Не, ніколі.

- Вы падумайце, пастарайцеся ўспомніць. Зялёныя такія паперкі.

«Божухна, калі гэта ўсё скончыцца?.. Я ж усё сказаў, усё напісаў... Што ім яшчэ трэба?» Яму моташна, ільсьняная сьценка мітусіцца ўваччу, і ён, ужо амаль непрытомны, суцішна выдыхае:

- Штосьці было...

«Штосьці было» – гэта так цьмяна, так неакрэсьлена.

«Штосьці было» - рыпяць габінэтныя дзьверы за сьпінай. Ён бяжыць па цёмным калідоры, ратуючыся ад гэтага страшнага рыпу, чапляецца за дывановы ходнік, стукаецца аб вушак, а вырваўшыся на залітую сонцам вулку і захлынуўшыся халаднаватым, па-вясноваму п’янкім паветрам, выдыхае:

- Нічога... нічога не было!

Паволі, нібыта кандэлябра ў тэатры, цьмянее сонца. Хвіліну яно яшчэ сьвеціць, яшчэ кранаецца твару сваім халодным, нежывым сьвятлом, а потым гасьне зусім, і недзе над самай галавою нараджаюцца шпаркія крокі. Крокі цішэюць, глухнуць, зьліваюцца з сухім шапаценьнем пяску. Пад бокам, абуджаная сьвятлом ліхтара, мэкае авечка. Ён хапае авечку за шыю, прыўзьнімае голаў.

- людзі, я тут! - нема крычыць ён у ноч і не пазнае свайго голасу. Дзесьці ў стэпе на высокіх абаротах завывае рухавік.

«Зьбеглі, падумалі, што нежывы... сволачы, - ён плача6 але сьлёз няма, адно агнём гараць зацярушаныяпяском вочы. – Я загіну, я памру тут, сярод ночы, у гэтай сьмярдзючай яме. Ужо заўтра мяне занясе пяском...»

- Не! Не! - крычыць ён, ліхаманкава шнарачы навокал7 Рукі натыкаюцца на забітую вужаку, на цёплую пысу авечкі, намацваюць кавалак збуцьвелай фанэры, якой была прыкрыта яма. Схапіўшы фанэрыну, ён адчайна дзяўбе сухую гліну. «Выдзеўбсьці прыступку, падцягнуцца на здаровай назе, выбрацца з гэтай жахлівай пасткі... Паўзьці, перакочвацца, грызьці зямлю, але выбрацца».