Вінцэсь Мудроў: Ператвораныя ў попел

І вось яно насьпела, тое шчымлівае імгненьне, калі ў залю ўнесьлі скрыню для папярэдняга галасаваньня. Іван Канстанцінавіч з урачыстай павольнасьцю зьдзер зь яе яшчэ цёплую, паўгадзіны таму навешаную плёмбу і з гэткай самай урачыстай павольнасьцю зьняў вечка.

— Куляйце! – гукнуў Пісьцюльга не зусім цьвярозым голасам (ён ужо пасьпеў кульнуць пару чарак), — сябры камісіі кульнулі выбарчую скрыню, страсянулі, але бюлетэні на стол так і не пасыпаліся – гэтак шмат іх было напіхана. Старшыня грукнуў па скрыні кулаком, потым сілком выцягнуў зь яе жмутак паперын, і бюлетэні з гучным шамаценьнем пасыпаліся на стол. Некалькі зьляцела на падлогу. Назіральнік Сырапеня памкнуўся быў падняць, але Пісьцюльга схапіў яго за руку.

— Пабочным асобам бюлетэняў ня браць! Гэта выключная прэрагатыва сябраў камісіі, — сказаўшы так, Пісьцюльга падняў з падлогі паперкі й задаволена адчмыхаўся. – Кожнаму кандыдату – свой кут стала. Паказваю, — Іван Канстанцінавіч падхапіў шматок паперын. – Ганчарык… Ганчарык… Ганчарык… Ганчарык… — дваццатым разам пляснуўшы далоньню па стале, старшыня камісіі падміргнуў Сырапеню, і спацелы ад хваляваньня назіральнік скінуў з плячэй свой куртаты, за савецкім часам куплены пінжак.

… Дзьверы з гучным рыпам адчыніліся і запаленыя шчокі кранула начная прахалода. Там, за сьпінаю, у нетрах школьнага будынку, засьпявала Газевіч, непадалёку забрахалі сабакі, потым усё аціхла, і Йван Канстанцінавіч задаволена перавёў дых. Ніколі ў жыцьці ён не пачуваў сябе так добра, як цяпер. Ад выпітага круцілася галава, цела набыло незвычайную лёгкасьць і гатовае было паляцець… І паляцела б, каб не было схоплена Сырапенем.

— Канстанцінавіч… трымайся, — прамармытаў назіральнік, трымаючы Пісьцюльгу пад пахі.

Пастаяўшы хвіліну ў абдымках, субяседнікі сышлі з ганку, і Сырапеня, ікнуўшы каўбасным духам, захоплена прамовіў: — І ўсё ж такі народ сказаў сваё слова. Народ усё бачыць…

Словы тыя працьверазілі Івана Канстанцінавіча. Ён адкаснуўся ад субяседніка, няпэўнай рукой дастаў аднекуль гелевую самапіску і, гаркнуўшы: — Вось ён, народ! – шпурнуў яе ў той бок, дзе сьвятлела неба і прачынаўся ранак новага дня.

Напярэдадні прэзыдэнцкіх выбараў 2001 г.

Адзін вядомы версіфікатар, прыхоўваючы ўсьмешку ў куточках падцятых губ, прамовіў наступную фразу: “Ну што там Мінкін... За ўсё жыцьцё выдаў толькі два зборнікі”. Я кіўнуў на знак згоды і ўдакладніў: два зборнікі паэзіі. І ўголас працытаваў Дастаеўскага:

Ці ж гэта мала, хаця б і на ўсё жыцьцё чалавечае?

* * *

Летам 1979 году, чытаючы літаратурную старонку ў наваполацкай газэце “Химик”, зьвярнуў увагу на падборку дзіцячых, па-расейску пісаных вершаў. Вершыкі былі шчымліва-просьценькія — пра чмяля-таўстуна, пра вандроўнага музыку, які “терзал” пасярод люднай вуліцы “неповоротливо-печальный инструмент”, пра хмелі-сунэлі — каўкаскія спэцыі, якімі поўніліся тою парою крамныя паліцы. Некаторыя радкі ўбіліся ў памяць, і адвячоркам, зазірнуўшы ў краму і ўгледзеўшы на нішчымным прылаўку каўкаскія спэцыі, з уздыхам прашаптаў: “Мы хмели-сунели ни разу не ели...”

Радок той апанаваў сьвядомасць, я безьліч разоў яго паўтарыў, а наступным ранкам, змучаны бяссоньнем, патэлефанаваў сябру — Уладзімеру Арлову, які працаваў у “Химику” і рэдагаваў літаратурныя старонкі.

“Слухай, а што за Мінкін у цябе друкуецца?”

“Цікавы хлопец, — адказаў сябар, — жыве ў Гомлі, а сюды ў камандзіроўку прыяжджае”.

“Гэбрай, відаць?”

“Ды не — беларус. Скончыў маскоўскі інстытут, а цяпер на нафтаправодзе працуе”.

Так у маё жыцьцё, разам з радкамі верша пра хмелі-сунэлі, уплялося вясёлае імя Алега Мінкіна.

Сустрэліся мы толькі праз год, на дні нараджэньня ўсё таго ж Уладзімера Арлова. Паэт прыйшоў з сваёй жонкай, зь якой мы ўвесь вечар пратанчылі, і Людміла — жанчына даволі прывабная — распавяла пра свайго мужа.

“Мы з Алегам разам у МЭІ вучыліся, і ўсе наўкол думалі, што ён малдаванін. Саромеўся беларускасьці, таму й выдаваў сябе немаведама за каго. А цяпер, як у Полацак прыехаў, дык толькі па-беларуску й размаўляе”, — у пацьверджаньне такіх словаў з суседняга пакою, куды пашыліся Алег Мінкін зь Сяргеем Сокалавым, вырываліся рэвалюцыйныя слоганы ўперамешку з патрыятычнымі вершамі.

Жаночыя валасы галавакружна пахлі, чарнасьліўныя вочы прыцягальна блішчэлі ў паўзмроку, але ўсе мае думкі былі там, у суседнім пакоі, і калі музыка на імгненьне сьціхла, адтуль даляцеў пералівісты голас: